door: Leo Aquina | 27 september 2018
Om in aanmerking te komen voor subsidie, moeten sportevenementen altijd bijdragen aan sportontwikkeling, zo staat in het advies van de Nederlandse Sportraad (NLsportraad) aan het kabinet getiteld 'Open kaart bij impact' dat vandaag gepubliceerd wordt. Een andere subsidievoorwaarde die de NLsportraad adviseert: organiserende partners moeten specificeren welke maatschappelijke en economische doelstellingen zij op het oog hebben en leggen daar achteraf verantwoording over af. Als randvoorwaarde stelt de raad bovendien een MKBA (maatschappelijke kosten-batenanalyse) voor. Sport Knowhow XL sprak met NLsportraad-leden Leanne van den Hoek en Merel van Vroonhoven, die samen met sportraadleden Esther Vergeer en Duncan Stutterheim aan het advies werkten. De cijfers zijn niet heilig. “Een verplichte MKBA helpt partijen erover na te denken, maar we kunnen niet de hele wereld vangen in kritische prestatie-indicatoren. We moeten het doel niet verwarren met het middel", aldus Van Vroonhoven.
In het rapport Nederland op de kaart constateerde NLsportraad al eerder dat sportevenementen een grote intrinsieke waarde hebben. Die waarde ontstaat echter niet vanzelf, lezen we in het advies 'Open kaart bij impact'. Evenementenorganisatoren moeten daar actief mee aan de slag. “Uit onze gesprekken met experts en stakeholders kwam nadrukkelijk naar voren dat sportevenementen kunnen worden ingezet voor een veelheid van economische en maatschappelijke doelen”, licht Leanne van den Hoek toe.
Interdepartementaal
De maatschappelijke waarde van sportevenementen gaat nadrukkelijk verder dan alleen economische effecten. Van den Hoek: “Tot nu toe werd er vooral naar de economische impact gekeken, terwijl de andere effecten er een beetje bij bungelden.” De NLsportraad wil dat de minister meer inzet op de maatschappelijke impact en adviseert daarom de komende jaren een interdepartementaal beleidskader te ontwikkelen zodat het vanzelfsprekender wordt om ook doelen op andere beleidsterreinen te bereiken. Merel van Vroonhoven: “Juist omdat sportevenementen zo'n brede impact kunnen hebben, moet de overheid het integraal bekijken. Verschillende ministeries kunnen samen kijken naar de doelen die bij een sportevenement kunnen worden gesteld.”
“Het zou mooi zijn als het kabinet gewoon zegt: 'Wij willen dit, want we vinden het belangrijk’. Het is aan het kabinet om strategische doelen te stellen”
Op lokaal gebied is volgens Van den Hoek al meer sprake van samenwerking tussen de verschillende beleidsterreinen. “Op gemeentelijk niveau zie je dat er al vaker een beroep wordt gedaan op verschillende budgetten. Bij een evenement komt het geld dan niet alleen uit het potje sport, maar bijvoorbeeld ook van economische zaken.”
Waar ligt op landelijk niveau de verantwoordelijkheid om die samenwerking tot stand te brengen? Van den Hoek: “Daar ligt een rol voor de minister die sport in zijn portefeuille heeft. De minister is met het sportakkoord in de hand al bezig om heel veel stakeholders aan elkaar te verbinden. De samenwerking tussen de departementen kan daarbij meer nadruk krijgen.” Van Vroonhoven vult aan: “Het zou mooi zijn als het kabinet gewoon zegt: 'Wij willen dit, want we vinden het belangrijk’. Het is aan het kabinet om strategische doelen te stellen.”
MKBA randvoorwaarde
NLsportraad vindt dat evenementorganisatoren vooraf in kaart dienen te brengen welke specifieke intrinsieke, economische of maatschappelijke doelen zij willen bereiken. Ook adviseert de raad een gestandaardiseerde MKBA om die doelen achteraf te kunnen meten. De NLsportraad heeft een modelaanpak/handreiking ontwikkeld voor MKBA’s.
“Een sportevenement dat alleen wordt afgerekend op economische impact, is een gemiste kans”
Die modelaanpak is “Een praktische tool waarmee morgen iedereen aan de slag kan”, aldus Van Vroonhoven. De raad adviseert dat het Kenniscentrum Sport dit instrument in beheer neemt. “De MKBA kent lichtere en zwaardere varianten, al naar gelang de grootte van het evenement”, licht Van Vroonhoven toe. “Belangrijk is dat de methodiek uniform blijft, daarmee worden dingen vergelijkbaar. De NLsportraad adviseert dat resultaten transparant worden verantwoord. Op die manier bouw je expertise en kennis op en kun je op termijn de methodiek ook verbeteren.”
Maatschappelijke waarden
Net als Van den Hoek benadrukt van Vroonhoven dat de MKBA verder moet gaan dan de financiële cijfers. “Een sportevenement dat alleen wordt afgerekend op economische impact, is een gemiste kans. Evenementen kunnen mikken op allerlei maatschappelijke waarden zoals sociale cohesie, trots, sportparticipatie, gezondheid. Als het gaat om sportontwikkeling kunnen zij bijvoorbeeld mikken op topsport, breedtesport, gehandicaptensport of sportinfrastructuur. Welke doelstellingen aan een sportevenement worden opgehangen, hangt af van de lokale omstandigheden. Dat zijn politieke keuzes, die wij als adviescollege niet maken. Wel vinden we dat het de randvoorwaarde voor subsidie moet zijn om er verantwoording over af te leggen."
De NLsportraad adviseert de minister bovendien niet alleen de effecten van sportevenementen zelf goed in kaart te brengen, maar ook de effectiviteit van het instrument side events onder de loep te nemen. De NLsportraad adviseert de minister te overwegen structurele en doorlopende activatieprogramma's in te zetten in plaats van eenmalige activiteiten.
Stip op de horizon
In het advies van NLsportraad over de impact van sportevenementen staat niets over de mogelijke terugkeer van een olympisch plan. In 2012 werd de ambitie om in 2028 in Nederland Olympische Spelen te organiseren door het kabinet Rutte II ten grave gedragen. Het olympisch plan voor 2028 werd indertijd gezien als 'stip op de horizon'.
Het gaat erom dat we er als Nederland naar streven dat we zo goed zijn, dat we die Olympische Spelen kúnnen organiseren
Er gaan al langer stemmen op om het olympisch plan nieuw leven in te blazen. Hoe denkt NLsportraad daarover? Van den Hoek: “In dit specifieke advies zul je dat niet tegenkomen, maar wij hebben als NLsportraad al eerder gezegd dat er wel weer een nieuwe stip op de horizon moet komen. Ons werkprogramma 2018-2020 heet ook 'Stip op de horizon'. We merkten in alle gesprekken met stakeholders dat zij hun doelstellingen voor de lange termijn graag aan zo'n stip op de horizon ophangen. Het gaat erom dat we er als Nederland naar streven dat we zo goed zijn, dat we die Olympische Spelen kúnnen organiseren. Of je het dan ook daadwerkelijk gaat doen, hangt van meerdere factoren af en die heb je ook nog eens niet allemaal zelf in de hand.”
Van Vroonhoven vult aan: “De afgelopen jaren hebben we veel succesvolle evenementen in Nederland gehad die hier waren als gevolg van dat oorspronkelijke plan. Zonder zo'n stip aan de horizon, doen we onszelf als land tekort.”
Voor meer informatie: eindrapport ‘Open kaart bij impact’
Eerder gepubliceerde essays over het advies:
Het wetenschappelijk fundament voor het advies van NLsportraad is terug te vinden in vier essays, die verschillende experts in opdracht van NLsportraad hebben geschreven. Eerder verschenen op Sport Knowhow XL de door de NLsportraad gemaakte samenvattingen van deze essays over:
Voor meer informatie: www.nederlandse-sportraad.nl