door: Nelleke van der Heiden | 6 september 2018

Bij honk- en softbalvereniging Gryphons krijgen ouders de workshop ‘Ouders langs de lijn’ aangeboden. Ze snappen beter wat de invloed van hun ‘aanmoediging’ op het sportplezier van hun kinderen is, hebben zelf meer plezier en hun kinderen ook. En, zegt bestuurslid Twan van de Veerdonk, de ouders raken ook meer betrokken bij de vereniging.

Toen honk- en softbalbond KNBSB in eerste instantie met het programma ‘Ouders langs de lijn’ kwam, dachten ze bij Gryphons niet meteen dat ze er iets mee moesten, vertelt bestuurslid Twan van de Veerdonk. Tot ze begrepen dat het vanuit de kinderen was begonnen. “Aan de kinderen was gevraagd wat ze wilden dat papa en mama langs de lijn zouden doen en het antwoord was niks, echt letterlijk niks. Niet aanmoedigen of coachen, maar echt niks. Daar werden we door getriggerd. Die kinderen komen gewoon om te sporten. En de ouders zelf bleken niet te weten wat ze moesten doen, dachten dat ze moesten aanmoedigen, maar wisten niet de juiste dingen te zeggen.”

Teleurstelling
Dat moet hij even uitleggen, vindt Van de Veerdonk. Bij honk- en softbal hoort veel teleurstelling. Als er van de tien slagbeurten drie goed gaan, is dat veel, maar er zitten ook zeven teleurstellingen bij. “Als de ouders dan ‘volgende keer beter’ zeggen, wordt het negatieve, de teleurstelling, bevestigd, ook al is het goed bedoeld. Je moet je voorstellen, een kind van 10 of 11 jaar, komt aan slag, het gaat mis, en dan loopt-ie teleurgesteld terug en dan zeggen zijn ouders onderweg ‘jammer zeg, volgende keer beter’. Dan heeft dat kind liever dat ze niks zeggen.” 

Vanuit de KNBSB werd er een avond voor de ouders georganiseerd. Ze kregen via een soort spel zelf meteen allemaal vragen voor hun kiezen en die gaven veel inzicht. De ouders leerden ondervinden wat hun kinderen denken en vinden. Het ging na die avond als een vuurtje rond. “Ouders spraken elkaar er daarna op aan en kwamen tot de conclusie dat ze de verkeerde dingen zeggen.” 

Meer ontspanning
Het spel werd ook met de kinderen zelf gespeeld. Daar kwam uit wat ouders volgens hen wel en niet mogen roepen en wanneer ze moeten juichen. De resultaten zijn opgehangen in de kantine en besproken met de ouders. 

Sinds de ouders de workshop hebben gevolgd merkt Van de Veerdonk dat het meer ontspannen is rond het veld. De kinderen zijn relaxter en de ouders zijn rustiger. “Het is echt gemoedelijker geworden. Ouders worden op iets meer afstand gehouden, staan lekker te kleppen, kopje koffie erbij. De kinderen kunnen helemaal zichzelf zijn en mogen af en toe even vloeken in de dug-out als niemand het hoort. Als ouders vinden dat hun kind beter op een andere positie kan spelen, zijn ze welkom om dat na het sporten met de coach te bespreken, maar pas als iedereen van het veld is en alles is opgeruimd. Tijdens het sporten komt het kind op de eerste plaats en blijven de ouders op afstand. Een enkeling had daar wel even moeite mee.”

Positieve effecten
Zo lastig zijn de ouders bij Gryphons overigens over het algemeen niet, zegt Van de Veerdonk. De cursus was voor hen wel een eye opener. Ze staan nu zelf relaxter langs de lijn en geven nu toe dat ze de regels lang niet altijd begrijpen. Daarom organiseert Gryphons ook regelavonden om de spelregels uit te leggen. “Nu snappen de ouders het spel beter, zijn ze meer betrokken en worden ze zelfs vrijwilliger voor de club.”

Om deze positieve effecten vast te houden, organiseert de honk- en softbalvereniging jaarlijks opnieuw zo’n cursus, net na de opening van het seizoen en alle nieuwe ouders worden uitgenodigd. “Heel fanatieke ouders nodigen we persoonlijk uit om mee te doen.”

Veiliger Sport Klimaat
Het succes van het programma bij Gryphons is geen voorbeeld van een landelijke cultuuromslag, vreest David Romijn, onderzoeker bij het Mulier Instituut. Het Mulier Instituut brengt jaarlijks een monitor uit van het programma Veiliger Sport Klimaat (VSK). Dat programma loopt sinds 2012 en sinds 2013 wordt deze monitor elk jaar uitgebracht. 

De cursus voor ouders maakt onderdeel uit van het grotere VSK-programma. “Het is maar een onderdeel dat bovendien pas later is toegevoegd. Van de tienduizend verenigingen die één of meer VSK-producten hebben afgenomen, hebben 264 de afgelopen vijf jaar een workshop met betrekking tot ouderproblematiek afgenomen. In 2016 en 2017 samen was dat iets meer dan honderd. Kijk je naar begeleiding sportbestuur, dan is dat tweeduizend keer door verenigingen gebruikt.” 

Geen prioriteit
Dat relatief zo weinig verenigingen iets met ouders doen, is volgens Romijn op twee manieren te verklaren. Voor verenigingen is het vaak niet de grootste zorg. Er zijn vaak andere grote problemen in de dagelijkse gang van zaken, waardoor onsportieve ouders langs de lijn niet direct de prioriteit krijgen. “Verenigingen hebben hun handen vol aan het regelen van het speelschema en het vinden van scheidsrechters, vrijwilligers en nieuwe leden. Zelfs wanneer het wel prioriteit heeft, dan nog is het lastig om daadwerkelijk de ouders te bereiken. Ze zijn niet altijd lid en op onregelmatige momenten aanwezig, en bovendien lastig aan te spreken of te betrekken. Dan blijkt het lastig om die ouders een avond bij elkaar te krijgen op de club voor zo’n workshop.”

Bezwaarcultuur
Hoewel onsportieve ouders niet direct prioriteit krijgen, wil Romijn het probleem niet wegpoetsen. “Vorig jaar hebben we in de monitor voor het eerst gesproken van een bezwaarcultuur. Bestuurders, kader en arbitrage signaleren dat de bezwaarcultuur steeds sterker wordt. Ouders klagen niet alleen over beslissingen van de scheids, maar ook over de teamindeling, straffen van de tuchtcommissie en bestuurlijke afspraken.” Maar clubs krijgen het ook gewoon niet voor elkaar om zo’n workshop voor de ouders te organiseren. “En de kleinere clubs strijden elke week om genoeg scheidsrechters te hebben, die zijn bang dat ouders niet meer willen fluiten en dan gaat de wedstrijd niet door.”

Is het dan misschien de sport, honk- en softbal, die maakt dat de ouders makkelijker zijn? Volgens Romijn maakt het niet uit om welke sport het gaat. “Het is verleidelijk om te zeggen dat het probleem bij voetbal groter is, maar die sport is qua ledentallen groter dan de teamsporten nummer twee tot en met tien samen.”

Voor meer informatie: www.sportplezier.nl