door: Leo Aquina | 23 augustus 2018

Embedded scientists en een netwerk van experts waar de sport te rade kan gaan. Team Up! is een nieuw project van NOC*NSF, dat ervoor moet zorgen dat teamsportprogramma’s van TeamNL betere wetenschappelijke ondersteuning krijgen. Met financiële steun van het ministerie van VWS komen er in Nederland embedded scientists bij de nationale teams van volleybal, beachvolleybal, handbal, korfbal, hockey en waterpolo. Er was al een embedded scientist werkzaam in het voetbal. Die wordt ook onderdeel van Team Up! De embedded scientists werken samen met het Centrum voor Bewegingswetenschappen, van de Rijksuniversiteit Groningen en het UMCG. Sportwetenschapper Michel Brink coördineert vanuit Groningen een landelijk kennisnetwerk voor teamsporten. "We willen alle expertise in Nederland samenbrengen."

In totaal zijn er zes embedded scientists. Richard Dik coördineert de wetenschappers vanaf Sportcentrum Papendal. Zelf werkte Dik een paar jaar als embedded scientist bij de Nederlandse handbalsters. Bij de Handbal Academie is inmiddels sprake van structurele samenwerking tussen wetenschap en sport. Dik: "In landen als de Verenigde Staten, Australië en het Verenigd Koninkrijk speelt sportwetenschap al een veel prominentere rol. Daar zijn meer wetenschappers in de sport werkzaam en je ziet er meer samenwerking tussen universiteiten en sportteams. Dat willen we hier in Nederland ook bij die nationale teams mogelijk maken. Structurele samenwerkingsverbanden tussen sportorganisaties en universiteiten zijn hier nog geen gemeengoed."

Team Up! mikt op kruisbestuiving tussen de verschillende teamsporten. "Er zijn veel overkoepelende thema's en de verschillende sporten kunnen veel van elkaar leren", aldus Brink. "We willen zorgen voor een netwerk waarin de embedded scientists hun ervaringen delen met elkaar en met andere sportwetenschappers. Omdat de teamsporten geen concurrenten van elkaar zijn, kan kennis onderling worden uitgewisseld. Vervolgens kunnen zij die ideeën weer mee terug nemen naar hun team. Sporten kunnen veel van elkaar leren. Denk bijvoorbeeld aan de fysieke en mentale voorbereiding op wedstrijden, het plannen van training in volle speelschema's, maar ook het monitoren van de individuele trainingsbelasting."

Kloof
Embedded scientists moeten de kloof tussen teamsport en wetenschap slechten. "Aan de ene kant weten sporters en coaches soms niet hoe ze de juiste wetenschappers kunnen bereiken en aan de andere kant heeft de wetenschap soms weinig zicht op de behoeftes van de topsport.  Ze zijn aanspreekpunt en vraagbaak", zegt Dik. "Doordat ze er altijd zijn en onderdeel uitmaken van de staf rondom het team, bouwen ze een vertrouwensrelatie op. De embedded scientist is in dienst van de bond en werkt voor het team. De vragen en wensen van de sporters en de coaches staan voorop."

Concurrentie
Michel Brink onderschrijft de woorden van Dik volmondig. "Als je nieuwe dingen bedenkt kun je voorlopen op de rest van de wereld en op die manier kun je als sporter winst boeken. Daar gaat het om. We spelen in op vragen uit de praktijk en het moet voor de sporters en de coaches glashelder zijn dat dit project er is voor hen. Dat is het vertrekpunt." De innovaties die op deze manier worden ontwikkeld, kunnen wel onderdeel zijn van universitair onderzoek en uiteindelijk leiden tot wetenschappelijke publicaties. Brink is niet bang om de concurrentie op die manier slimmer te maken: "Onderzoeksresultaten kunnen snel worden toegepast worden in de sportpraktijk, maar het kan meer dan een jaar duren voordat een wetenschappelijke publicatie verschijnt. Daarmee heb je een voorsprong op concurrenten." 

De wetenschap kan veel, maar in kaart brengen hoeveel medailles Team Up! Nederland op de Olympische Spelen in Tokio gaat opleveren behoort niet tot de mogelijkheden. Wel heeft Dik in de aanloop naar die Spelen een aantal onderwerpen afgebakend waar de wetenschap een bijdrage kan leveren aan sportprestaties. "Zaken als belastbaarheid in trainingen, herstel tijdens en tussen wedstrijden en de warmte zijn thema’s die bij alle teamsporten leven; met Team Up! kunnen we hier gezamenlijk, met de juiste wetenschappers aan onze zijde, de beste strategieën voor ontwikkelen."

Voor meer informatie: Team Up!