door: Leo Aquina | 5 juli 2018

"Je hebt de morele verplichting om transparant te communiceren met je achterban. Het gaat per slot van rekening om belastinggeld", zegt Jaap de Groot. Als lid van de Nederlandse Sportraad was hij betrokken bij het advies aan sportminister Bruins om een onafhankelijke beoordelingscommissie in te stellen die adviseert over VWS-subsidies voor grote sportevenementen. De minister liet de Tweede Kamer onlangs weten dit advies over te nemen. De Nederlandse Sportraad buigt zich de komende tijd ook over de criteria waaraan evenementen moeten voldoen om voor een VWS-subsidie in aanmerking te komen. Met Sport Knowhow XL bespreekt De Groot de kwesties die daarbij ter tafel komen. 

Het advies van de Sportraad kwam op verzoek van de minister zelf, die had gevraagd hoe adequaat en transparant kan worden geadviseerd over de subsidiering van internationaal aansprekende sportevenementen. De Sportraad besloot dat advies in twee stappen te geven: een eerste advies over de governance en een tweede advies over de criteria. Op het gebied van de governance komt er dus een onafhankelijke beoordelingscommissie onder auspiciën van de Sportraad. De samenstelling van die commissie is nog niet bekend, maar er komen in ieder geval twee leden in van de Sportraad zelf. Sinds 2014 adviseerde de evenementencommissie van het netwerk ‘Kracht van Sportevenementen' VWS over de topevenementenkalender. 

Invloed gemeenten en provincies
Het netwerk bestaat uit de vijf grootste gemeenten, een aantal provincies, NOC*NSF, NBTC en VWS. Met de nieuwe commissie onder auspiciën van de Sportraad hebben gemeenten en provincies dus minder invloed op de besluitvorming rond VWS-subsidies aan sportevenementen. De Sportraad hoopt de procedure op die manier transparanter en onafhankelijk te maken. Toch bepalen gemeenten en provincies nog altijd in grote mate welke topsportevenementen naar Nederland worden gehaald en welke niet. De Groot: "Het subsidiegeld dat gemeenten en provincies voor sportevenementen beschikbaar hebben, is nu eenmaal een veelvoud van de 10 miljoen euro die bij VWS beschikbaar is."

Had de nieuwe beoordelingscommissie een echec als rond het bid voor de European Games kunnen voorkomen? De Groot: "Dat ligt anders. Het vervelende toen was dat NOC*NSF op eigen houtje - buiten de evenementencommissie om - een bid heeft gedaan. Dat is ook de reden dat de minister er destijds haar veto over heeft uitgesproken en de commissie Depla er een hard oordeel over heeft geveld. Dat bid voor de European Games was een schoolvoorbeeld van hoe het niet moest. Daar heeft iedereen wel lering uit getrokken. Zoiets zal niet meer gebeuren." 

Sporterfgoed
De komende weken buigt de Nederlandse sportraad zich over het advies over de criteria voor internationaal aansprekende sportevenementen. De sportraad heeft de afgelopen tijd zijn licht opgestoken bij diverse stakeholders. 

"Vorig jaar hebben we het beleidskader evenementen doorgelicht en toen kwamen we al opvallende dingen tegen. Gesubsidieerde evenementen zijn vaak EK's en WK's die gekoppeld zijn aan sportbonden, terwijl internationaal aansprekende topevenementen zoals de TT in Assen, het Tata Steel schaaktoernooi of de Amstel Gold Race geen subsidie krijgen van VWS. Die evenementen behoren toch tot het sporterfgoed van Nederland horen. Je moet er goed over nadenken hoe je ook die evenementen kunt belonen voor goed gedrag."

Subsidie terug in schatkist
Opvallend was volgens De Groot ook dat van de veertig door VWS gesubsidieerde evenementen er maar één een deel van de subsidie had teruggegeven. "Dat was het EK Atletiek van 2016 in Amsterdam. Zij bleken 3 ton over te hebben. Wethouder Eric van der Burg zei toen nog tegen me dat we ervoor moesten waken dat die 3 ton wel voor de sport behouden bleef. Drie maanden later bleek toch dat het bij het ministerie van Financiën terecht was gekomen. Dat is natuurlijk een verkeerd signaal. Dat geld moet behouden blijven voor de sport, zoals je trouwens ook kunt nadenken over het reserveren van subsidiegeld voor grotere sportevenementen in de toekomst. Die 10 miljoen euro hoeft niet ieder jaar helemaal op."

De Sportraad denkt ook na over de manieren van subsidievertrekking. De Groot: "Er zijn op dat gebied interessante ontwikkelingen. De provincie Drenthe subsidieert de TT van Assen niet, ze investeren erin. Dat is ook een manier. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor het EK hockey in Amsterdam. Daarvoor heeft de gemeente geen geld verstrekt, maar ze hebben het Wagener Stadion gerenoveerd. Dat is een interessant model en het is ook veel beter uit te leggen aan de samenleving."

Draagvlak
Verantwoording en transparantie staan voorop. De Groot: "Evenementen moeten kunnen uitleggen waaraan ze de subsidie hebben besteed. Dat heeft het EK Atletiek 2016 in Amsterdam goed gedaan, maar de Giro-start in Gelderland bijvoorbeeld ook. Vooral in dat laatste geval vond ik dat sterk want ze hadden een slechte boodschap. Ze hadden rode cijfers, maar ze hebben ook inzichtelijk gemaakt waar de wakken in het ijs zaten. Je moet het kunnen uitleggen om ook in de toekomst draagvlak bij het publiek te houden. Vergeet niet dat er in Nederland nog altijd minder dan 50 procent van de mensen voor de komst van grote topsportevenementen is. Je moet het niet alleen kunnen uitleggen aan de minderheid die toch wel voor is."

Voor meer informatie: Reactie minister Bruins op briefadvies 'Subsidies Sportevenementen'