door: Leo Aquina | 14 juni 2018

Vanmiddag trappen gastland Rusland en Saoedi-Arabië in het Luzhniki Stadion in Moskou af voor het WK voetbal. Negen kilometer verderop, in het centrum van Moskou, opent donderdag het Diversity House van Fare Network de deuren. De organisatie houdt zich al bijna twee decennia bezig met de strijd tegen discriminatie in het voetbal. Daarbij werkt Fare samen met de UEFA, de FIFA en de Europese Commissie. "Met Diversity Houses in Moskou en Sint-Petersburg creëert Fare een veilige plaats waar diversiteit kan worden gevierd, waar mensen elkaar ontmoeten die voetbal inzetten om bewustzijn en verandering te stimuleren", aldus een woordvoerder. Naast de Diversity Houses gaf Fare een Diversity Guide uit en tijdens het WK zijn er bij iedere wedstrijd waarnemers van de organisatie aanwezig. 
 
Fare Network werd in 1999 in Wenen opgericht tijdens een bijeenkomst van supportersgroepen, spelersvakbonden en voetbalbonden. Vlak voor Euro2000 in België en Nederland werd die oprichting officieel bekrachtigd in het Europees parlement in Brussel. Sindsdien heeft Fare een scala aan initiatieven ontplooid om discriminatie in het voetbal te bestrijden, van breed opgezette campagnes tijdens grote voetbaltoernooien tot kleinschalige lokale projecten.

Apengeluiden en Nazisymbolen
Een van de belangrijkste activiteiten van Fare is het werk van de waarnemers. Bij alle internationale wedstrijden in Europa zijn waarnemers van Fare die rapporteren over racistische, homofobische en seksistische incidenten, over de belediging van minder valide mensen en over extreemrechtse uitgingen.

"Dat varieert van apengeluiden tot het tonen van Nazisymbolen of het zingen van kwetsende spreekkoren", aldus een woordvoerder. Fare rapporteert, maar sanctioneert niet. "We hebben de status van rapporteur bij de UEFA", zegt de woordvoerder. "Wij constateren wat er gebeurt en roepen op tot actie indien nodig, maar sancties vallen onder de verantwoordelijkheid van desbetreffende bonden."

Waarnemers
Tijdens het WK in Rusland zijn er rond de veertig waarnemers namens Fare in Rusland, drie per wedstrijd. In iedere gaststad zit één vaste waarnemer en er is één vaste waarnemer per deelnemend land. Zij rapporteren tijdens het WK aan de wereldvoetbalbond FIFA. 

De twee grootste speelsteden Moskou en St. Petersburg hebben dus allebei een Diversity House. Een dergelijke uiting van diversiteit is geen vanzelfsprekendheid in Rusland. "Het is sowieso niet makkelijk om als NGO in Rusland actief te zijn", aldus de woordvoerder. Fare beweegt zich binnen de Russische wet, maar dat is soms passen en meten. "Volgens de wet mag je bijvoorbeeld geen informatie over homoseksualiteit aanbieden aan minderjarigen. In het Diversity House besteden wij aandacht aan de positie van vrouwen en minderheden in het voetbal, discriminatie en ook aan de LGBT-gemeenschap in het voetbal. Daarom moeten we een 18+ bordje ophangen", vertelt de woordvoeder. 

Twijfels over veiligheid
Fare is al meer dan een jaar bezig met de voorbereidingen voor het WK in Rusland. Om fans voor te bereiden op wat hen te wachten staat, stelde FARE een Diversity Guide samen. "Rusland is een enorm groot en divers land", aldus de Fare-woordvoerder. "Er komen vele duizenden bezoekers naar het WK en velen hebben vragen over wat hun te wachten staat. Met name bij fans uit zichtbaar etnische minderheidsgroeperingen en de LGBT-gemeenschap zijn twijfels over de veiligheid. Zij hebben behoefte aan informatie. Deze gids geeft achtergronden, maar ook praktische informatie en advies op het gebied van veiligheid."

Experts van Human Rights Watch wijzen op afnemende burgerlijke vrijheden in Rusland, maar Fare wil ook de andere kant van de medaille laten zien. De woordvoerder refereert aan de Diversty Guide: 'Veel Russen hebben het gevoel dat zij niet eerlijk worden behandeld in de internationale media en dat leidt tot verdere polarisatie en isolationisme. Een fout die je niet moet maken als je Rusland bezoekt, is te denken dat de zienswijze van de regering ook altijd de zienswijze is van de gewone Rus. Er zijn veel verschillende meningen in Rusland.' 

Dialoog
Voor minderheidsgroeperingen is op vele vlakken voorzichtigheid geboden in Rusland. De Diversity Guide waarschuwt bijvoorbeeld voor het openlijk tonen van LGBT-symbolen of bijvoorbeeld het gebruik van dating-apps. Ook waarschuwt Fare voor etnisch profileren door de politie en racistisch taalgebruik ten opzichte van gekleurde of Aziatische mensen. Er is voorzichtigheid geboden met het dragen van religieuze kleding. Hoewel er volgens FARE nog het nodige is aan te merken op de onvrije samenleving in Rusland, gelooft de organisatie niet in een boycot, maar juist in een dialoog, hoe omzichtig dat soms ook moet gebeuren. De woordvoerder: "Ons advies aan mensen uit minderheidsgroeperingen die overwegen het WK te bezoeken is simpel: je moet gaan."

Voor meer informatie: farenet.org