door: Marc Hoeben | 5 april 2018
Andere tijden, andere keuzes. Twee jaar geleden dreigde een mooie traditie met topvolleybal bij de mannen weg te vallen in Zwolle. Onderwijsinstelling Landstede besloot de steun aan het toenmalige eredivisieteam stop te zetten en nieuwe geldschieters dienden zich niet aan. Maar de stekker uit het Zwolse topvolleybal trekken? Dat ging enkele betrokkenen, onder wie speler Jelle Hilarius en assistent-coach Thijs van Noorden, veel te ver. Zij kwamen met nieuwe ideeën. En een nieuwe aanpak. Dat vooral.
Liefst zesentwintig jaar hoorde topvolleybal bij Zwolle en omgekeerd. Landstede, de naam van een groot ROC, werd dankzij de steun aan het eredivisieteam van de mannen een begrip. “Maar twee jaar geleden maakten ze een andere keuze”, legt Thijs van Noorden uit. “Ze deden op dit vlak aan volleybal en basketbal, ze besteedden daaraan het complete marketingbudget.”
“Maar toen ze de aandacht meer op gezondheid en zorg wilden leggen, was er voor basketbal en volleybal minder budget beschikbaar. Het werd eigenlijk onmogelijk om daarmee nog een fulltime programma te draaien. Landstede koos ervoor het nog overblijvende budget voor basketbal in te zetten, want dat paste beter bij de opleidingsstructuur en daar zagen ze meer potentieel in.”
Om de tafel
Van Noorden was op dat moment assistent-coach van het mannenteam. Hij leek zich al verzoend te hebben met de gedachte dat het topvolleybal in Zwolle zou stoppen. “Maar Jelle Hilarius, één van de spelers, kwam terug uit het buitenland en wilde zijn studie afmaken in Zwolle. Hij was niet blij dat Landstede stopte en vond het echt zonde als dat volleybalniveau in Zwolle verloren zou gaan. Wij zijn toen met z’n tweeën om de tafel gaan zitten.”
“We moesten echt opnieuw beginnen. We hadden alleen nog het recht om op het hoogste niveau uit te komen”
Hilarius en Van Noorden keken elkaar allereerst vooral vragend aan. “Er was helemaal niks, we moesten echt opnieuw beginnen. Nou goed, wat we dan nog wel hadden was het recht om op het hoogste niveau uit te komen. Jelle is toen een projectgroepje begonnen, met iemand voor de financiën, met iemand voor de marketing, noem maar op.”
Doorstart in de eredivisie
“Gelukkig werd er een sponsor gevonden in Bettersafe International, een bedrijf in valbescherming voor mensen die op hoogte moeten werken. Het wilde garant staan voor de doorstart, voor het bedrag dat we voor eredivisievolleybal aan de bond moesten betalen. Dan heb je het over een paar duizend euro. Maar daarnaast hadden we natuurlijk wel meer nodig. Voor een jaar eredivisie heb je toch minimaal wel een budget van dertig- tot veertigduizend euro nodig. Bettersafe International stapte erin, maar niet voor dat gehele bedrag, dus we moesten nog steeds ons best doen om andere sponsoren te vinden.”
De eerste randvoorwaarden waren zo gevuld, maar de hele uitvoering en het technische gedeelte lag nog open. “Jelle vond dat ik wel kon doorschuiven als hoofdtrainer. Nou, daar moest ik wel even over nadenken. Ik had een aanstelling bij een school in Zwolle, voor het begeleiden van talenten. Ik stond er zeker voor open. Maar ik vond het ook een hele stap, ik wist ook dat het nauwelijks geld zou opleveren. Bovendien was ik pas tweeëneenhalf jaar serieus op niveau bezig als trainer.”
Zelfsturende organisatie
Van Noorden raakte in gesprek met collega-trainers als Gerard van Vliet en Matt van Wezel. “Dat was een bron van inspiratie. Zij vroegen me of ik de Braziliaan Ricardo Semler en diens bedrijf Semco kende. Dat is een productiebedrijf dat toonaangevend is als zelfsturende organisatie. Wij zijn toen gaan kijken in Nederlandse bedrijven die ook zelfsturend werkten en vroegen ons af of het ook in sport zou kunnen werken. Dat leek me heel gaaf, ik zag mooie kansen liggen, zeker in onze situatie met een nieuw team.”
Coníche Topvolleybal Zwolle, zoals het team inmiddels heet, werkt dus volgens de methode van ‘zelfsturing.’ Van Noorden moest in het begin in vele opzichten het wiel uitvinden. “Er lag geen bestaande structuur. Ik heb de jongens die twee jaar terug instroomden allemaal verteld wat het idee was en uitgelegd dat we op ontdekkingsreis zouden gaan. Gelukkig konden we Gerard van Vliet betrekken bij het team. Hij heeft een achtergrond in het bedrijfsleven, hij had daar al ervaring in het begeleiden van groepen op deze manier.”
“We wilden weer een regionaal bolwerk worden, om op die manier de hal vol te krijgen en een sterkere band met clubs in de omgeving te creëren”
Doelen formuleren
Van Vliet, Hilarius en Van Noorden formuleerden enkele doelen voor de ‘lange termijn’, van vijf jaar. “We wilden sportief het hoogste niveau nastreven. Dus niet alleen eredivisie, maar ook Europees spelen. Daarnaast wilden we weer een regionaal bolwerk worden, om op die manier de hal vol te krijgen en een sterkere band met clubs in de omgeving te creëren. Tenslotte wilden we die dingen bereiken door het op een unieke manier te doen. Alles moest door het team worden opgelost en niet aangestuurd worden door de coaches of door het bestuur.”
Hij ziet ze nog komen, zijn spelers, op de eerste training. Met een vragende blik zijn kant op, wat er precies op het programma stond. Van Noorden vroeg ze wat ze zelf wilden doen en hoe ze dat het beste konden doen. Op die manier probeerde hij de verschillende ambities te ontrafelen en aan te wakkeren. “Dat vraagt natuurlijk wel een compleet andere instelling. Het is toch het makkelijkste om de trainingen te consumeren en dat is gedrag waarop mensen snel terugvallen. Daarom hebben we in het begin de nodige gesprekken gevoerd. Later kwamen we op een essentieel punt: de coaching. Want wie moesten er starten bij wedstrijden? Hoe zouden we wisselen? Wanneer moesten we een time-out doen?”
“We hebben allemaal een gelijkwaardige stem, of we nou basisspeler, reserve of coach zijn”
Coachen vanaf de bank
“Wij geven elkaar vooraf aan wedstrijden cijfers en bepalen aan de hand daarvan wie er starten. Daarin hebben we allemaal een gelijkwaardige stem, of we nou basisspeler, reserve of coach zijn. Soms zag je ze wel denken: 'dit is niet handig'. Maar dan hadden we weer een gesprek. En juist om die dynamiek gaat het. Die willen we ontwikkelen. Dat is veel belangrijker dan die ene wedstrijd.” De spelers aan de kant zijn verantwoordelijk voor de time-outs en de wissels. “De spelers geven een argument om te wisselen. Als niemand een tegenargument heeft, dan wordt de wissel doorgevoerd.”
Het eerste jaar had Coníche Topvolleybal een selectie van acht man, dit seizoen telt de selectie elf spelers. Het lukte de ploeg in het eerste seizoen te overleven in de eredivisie, momenteel spelen ze een bescheiden rol in de kampioenspoule van de eredivisie. “Onze methode komt ook voort uit W1NNEN, de high performance-aanpak van onze hoofdsponsor. Die proberen wij om te buigen naar topsport. We zijn één met onszelf en met ons team. Als coach laat ik dingen toe, ik laat ze gebeuren. Dat is heel uitdagend, dit past ook veel beter bij mij dan een directieve stijl.”
Voor meer informatie: topvolleybalzwolle.nl of bel/mail Thijs van Noorden (06-2011 2021 thijsvannoorden@gmail.com)