door: Marc Hoeben | 5 april 2018
Het verhogen van de legale minimumleeftijd om alcohol te mogen schenken naar achttien jaar bleek ook ingrijpende consequenties te hebben voor sportkantines. Vaak beheren vrijwilligers de bar en hebben zij moeite met het verkopen van ‘nee’ aan minderjarigen. In Noord-Holland-Noord was na de invoering van de regel in eenentachtig procent van de gevallen onder de leeftijdsgrens alcohol te krijgen. Voor het project ‘In Control of Alcohol & Drugs’ reden om in actie te komen en om de hulp van Team Sportservice West-Friesland in te schakelen bij de interventie ‘Sportverenigingen en alcoholmatiging’.
Team Sportservice West-Friesland ging vorig voorjaar ‘de boer op’ naar de sportverenigingen in de regio. De aandacht concentreerde zich op de gemeenten Opmeer, Stede Broec, Medemblik, Drechterland, Enkhuizen, Hoorn en Koggenland.
“In Control of Alcohol is een initiatief van de GGD, maar Team Sportservice werd ingeschakeld voor de uitvoering”, zegt Pearl Haakman, die namens Team Sportservice de clubs bezocht. “Reden hiervoor is dat wij de verenigingen goed kennen, er de contacten hebben, weten welke problemen er leven en een goede interventie hebben.”
Handhaving
Regionaal onderzoek naar de handhaving in sportkantines gebeurde op basis van bezoekjes door mysteryshoppers, ‘typische’ zeventien- en achttienjarigen die alcohol proberen te kopen. Haakman: “In het hele werkgebied van ‘In Control of Alcohol & Drugs’, dus met Alkmaar erbij, bleek slechts negentien procent van de sportclubs zich aan de regels te houden. In West-Friesland was dat ietsje beter, maar nog altijd slechts eenentwintig procent.” Het probleem, zegt ze, is misschien nog niet eens dat er in sportkantines extra veel gedronken wordt door jongeren. “Maar het begint ermee dat er meestal een vrijwilliger achter de bar staat en dat deze zich, om welke reden dan ook, bezwaard voelt om naar een identificatie te vragen.”
“Samen met mensen van de club nemen we het alcohol- en schenkbeleid onder de loep”
Clubbezoek
Team Sportservice bezocht samen met een ambtenaar handhaving in een jaar tijd vanaf vorig voorjaar vijfenveertig verenigingen. “Samen met mensen van de club nemen we dan het alcohol- en schenkbeleid onder de loep. Het is belangrijk dat zoiets breed gedragen wordt door de club. Ze krijgen ook van ons een poster met daarop de tekst ‘Onze club is een club van NIX’, waarmee je aangeeft dat onder de achttien geen alcohol geschonken wordt. Het gesprek gaat ook over de wetgeving en de regels binnen de club en over hoe je ervoor kunt zorgen dat een vrijwilliger sterk in zijn schoenen staat. Tijdens onze bezoeken zijn we direct tot actie overgegaan en dat heeft bijgedragen aan het succes.”
Haakman ontmoette soms ook wel scepsis van bestuursleden. Niet dat ze het belang van het onderwerp niet inzagen, maar eerder omdat ze dachten dat ze de zaken al aardig op orde hadden. “Dan zie je mensen aanvankelijk met de armen over elkaar zitten. Later worden ze dan wat meer open. De clubs vulden vooraf ook een vragenlijst in en aan de hand daarvan kwamen we tot een aantal actiepunten. Bijvoorbeeld: hoe communiceer je het? Aan wie vertel je het? Wat doe je als ouders zeggen dat hun kinderen thuis ook een biertje krijgen?"
“Als club heb je je aan de regels te houden, al is het alleen maar omdat je het risico loopt een boete te krijgen”
In gesprek met vrijwilligers
"Als club moet je zeker in gesprek gaan met vrijwilligers. Je hebt je nu eenmaal aan de regels te houden, al is het alleen al omdat hierop door de wetgever wordt gehandhaafd en je het risico loopt een boete te krijgen. Zo moet er een lijst van de barvrijwilligers beschikbaar zijn als er een controle komt. En je moet bijvoorbeeld de vergunning op papier of in de computer kunnen laten zien.”
“Soms vinden vrijwilligers het lastig een ID-kaart te vragen, soms hebben ze moeite met het rekenen vanaf de geboortedatum. Daarvoor zijn er dan weer handige kaarten van NOC*NSF. En het werkt ook heel goed als je de regels ophangt bij de bar. Dan kun je altijd als vrijwilliger daarnaar verwijzen.”
Drankcultuur
Team Sportservice West-Friesland richtte zich op clubs met eigen sportkantines en vaak ging het om voetbal-, hockey- en tennisclubs. “Daar heerst toch ook wel de cultuur van het drinken van een biertje na de wedstrijd.”
Door ‘In Control of Alcohol & en Drugs’ werd geen hard getal als doelstelling geformuleerd. Maar sinds de interventie is de handhaving, blijkens nieuwe bezoeken van de ‘mysteryshoppers’, gestegen van eenentwintig naar zevenenzestig procent. Haakman: “Een fantastisch resultaat, al zou het natuurlijk eigenlijk honderd procent moeten zijn. Maar uit onze gesprekken is wel gebleken dat clubs uiteindelijk positief tegenover deze interventie staan en dat ze inzien dat ze er wel degelijk iets aan kunnen hebben.”
“Het streven zou natuurlijk honderd procent handhaving van de regels moeten zijn, maar dat is een utopie”
Verbetering
Esther Burger van het project ’In Control of Alcohol & Drugs’ noemt het ook een mooie verbetering. “Het streven zou natuurlijk honderd procent moeten zijn, omdat het nu eenmaal zo wettelijk is vastgelegd. Maar dat is wel een utopie. Wij zijn nu heel tevreden met wat er is bereikt. Vooraf hadden we in gedachten een verdubbeling van de negentien procent waar men zich wel aan de regels hield. Het is nu veel meer geworden dan achtendertig procent. Dat is heel mooi.”
Het team van ‘In Control of Alcohol & Drugs’ is na het afgelopen jaar niet klaar met aandacht vragen voor alcoholmatiging bij sportverenigingen. Burger: “We trekken samen op met gemeenten, want het is natuurlijk ook belangrijk dat er aan de kant van de handhaving het nodige gebeurt. Het beleid verschilt wat dat betreft wel per gemeente, bijvoorbeeld het aantal controles per jaar en het sanctiebeleid. Het is belangrijk dat gemeenten controleren en dat clubs weten dat er gehandhaafd wordt en dat ze mogelijk een boete krijgen of dat de kantine tijdelijk dicht kan gaan.”
Na de derde helft
‘In Control of Alcohol & Drugs’ houdt de lijn met sportambtenaren in de diverse gemeenten open. “Uit de gesprekken hebben we het afgelopen jaar ook informatie gekregen welk beleid clubs willen voeren en welke acties het beste kunnen worden ondernomen. We hebben een digitale interventiekaart die clubs kunnen gebruiken. Zo hebben ze de mogelijkheid om mensen een IVA-training (Instructie Verantwoord Alcoholgebruik) te laten volgen of om een informatieavond voor ouders, trainers en vrijwilligers te organiseren.”
“Ook hebben wij de campagne ‘Wie ben jij na de derde helft?’ ontwikkeld, waarvan de clubs ook materialen als posters, bierviltjes en stickers hebben ontvangen. We willen hiermee echt op de kaart blijven staan. Zo doen we elke twee jaar een nalevingsonderzoek, om de naleving te monitoren. Voor ons maakt dit onderdeel uit van een groter geheel, waarbij het ook over drugs gaat en misschien dat we ook het roken hier nog aan koppelen. We willen echt de jongeren bereiken en daarvoor zijn de sportclubs juist zo belangrijk. Want daar lopen veel jongeren rond en via de clubs kun je heel mooi deze boodschap uitdragen.”
Voor meer informatie: www.incontrolofalcoholendrugs.nl of klik hier