door: Marc Hoeben | 22 maart 2018

Sinds 1 januari dit jaar geldt de Nationale Norm Zwemveiligheid. Sindsdien is de Licentie Nationale Zwemdiploma’s verplicht voor alle aanbieders die de Nationale Zwemdiploma’s uitgeven. De nieuwe norm past bij het streven van de lokale overheden naar een zo veilig mogelijke situatie in de Nederlandse zwembaden en zwemwateren.

De Nationale Norm Zwemveiligheid werd in het leven geroepen door het Nationale Platform Zwembaden (vanaf 1 januari 2018 'Nationale Raad Zwemveiligheid') en is vanuit het project NL Zwemveilig doorontwikkeld. In het platform participeren de Recron, zwembond KNZB en de Vereniging voor Sport en Gemeenten (VSG) als partijen.

“Die datum van 1 januari is meer een formele kwestie”, zegt André de Jeu, directeur van de VSG. “Met de norm en de licentie werken de meeste zwembaden al grofweg een jaar.”

Zwemveiligheid
De discussie over de zwemveiligheid kreeg weer eens een nieuwe dimensie, toen in 2015 het negenjarige meisje Salam overleed in het Rhenense zwembad ’t Gastland. Een heel juridisch traject ontwikkelde zich over verantwoordelijkheid en schuldvraag. André de Jeu houdt zich sinds jaar en dag bezig met de protocollen voor de veiligheid. Hij stelt mede daarom ook graag duidelijk dat er nog altijd beperkingen zijn wat betreft de rol van de gemeenten, welke nieuwe norm of licentie er ook wordt bedacht. 

“Voor het goede begrip: de gemeente geeft geen zwemles. Dat wordt gedaan door de aanbieders en dat kunnen verenigingen zijn, de exploitanten van de zwembaden of ‘eenpitters’. Elke aanbieder kijkt weer anders tegen een thema als zwemveiligheid aan. Het is logisch dat een organisatie als Sportfondsen Nederland, met onder zich tachtig tot honderd zwembaden, hier anders mee omgaat dan een eenpitter.”

De gemeente denkt mee
Met de inhoud van de zwemles bemoeien de gemeenten zich niet. “Daar is hun rol nihil. Maar ongeveer negentig procent van de zwembaden is wél juridisch eigendom van de gemeenten. Dat maakte het logisch dat we in het platform zaten, dat we meepraatten over zwemveiligheid en dat we bijvoorbeeld de hulp hebben aangeboden van deskundigen voor het ontwikkelen van die nieuwe norm.”

Meer dan negentig procent van de zwemexamens volgen het zogeheten ‘zwem-ABC’. Het is ook een doel van de gemeenten, zegt De Jeu, dat iedere Nederlander kan zwemmen. Zo kunnen mensen die moeite hebben met het betalen van het geld voor de zwemles van hun kinderen op verschillende deuren kloppen. 

Schoolzwemmen
Dan nog is het niet verplicht om een zwemdiploma te halen. Veel basisscholen hebben het voorheen verplichte schoolzwemmen in de loop der tijden afgeschaft. “Maar je merkt wel dat dit bijvoorbeeld in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen weer een thema was en ook onderzoek van het Mulier Instituut wijst in die richting. De kwestie in Rhenen heeft ook heel wat aangezwengeld. Veel mensen vinden nu dat het schoolzwemmen terug zou moeten komen.”

“Inmiddels doet minder dan veertig procent van de basisscholen nog aan schoolzwemmen. Maar misschien moet je het wel op een andere manier aanpakken. Het wordt altijd gedaan vanaf acht jaar. Maar ouders zien hun kinderen graag al eerder een zwemdiploma halen en zwemlessen volgen. Op die manier begint er langzaam beweging te komen voor de groepen één en twee van de basisschool, met meer natte gymlessen.”

Zwemdiploma niet verplicht
In de grote steden, weet De Jeu, heeft circa een derde van de schoolverlaters van de basisschool geen zwemdiploma. Een oplossing voor dat probleem, zonder meteen van alles te verplichten, zou kunnen liggen in het monitoren.

“Dat je bijvoorbeeld in de groepen één, drie, vijf en zeven telkens de vraag stelt wie er een zwemdiploma heeft en wie op zwemles zit. Dan zou je een verschuiving moeten kunnen zien. Wij pleiten hier als gemeenten wel voor, maar het gebeurt nog lang niet overal. Het zou voor de hand liggen om die vraag in september te stellen en er even een half uurtje voor uit te trekken en eventueel ouders in vijfminutengesprekken hierop aan te spreken. Maar leerkrachten hebben al heel veel dingen aan hun hoofd.”

Certificaat
Ondertussen proberen gemeenten te sturen met de certificering. “Wij adviseren als VSG elke gemeente om in de verhuurovereenkomsten op te nemen dat de zwemlessen onder het gecertificeerde traject van de Licentie Nationale Zwemdiploma’s vallen. Het is alleen ook zo: je kunt gemeenten niet verplichten dit te doen en het geven van zwemles is nog altijd een vrij beroep. Maar er is over dit onderwerp weinig weerstand bij de gemeenten.”

Voor meer informatie: Licentie Nationale Zwemdiploma’s