door: Thomas van Zijl | 22 februari 2018
Aan vrouwelijke scheidsrechters in de sport geen gebrek, maar hoe hoger het niveau, hoe kleiner het percentage vrouwen wordt. De doorstroom van club naar bond verloopt moeizaam. Om vrouwen te stimuleren om ook op hoog niveau te fluiten, loopt er tot het eind van dit seizoen een campagne onder de naam #zijfluittop. “Het talent is er, nu de overtuiging nog”, zegt campagneleider Yolande Brada.
Yolande Brada wist zelf de internationale top te halen als scheidsrechter in het hockey. Later was ze bij de KNHB onder meer hoofd arbitrage en bij NOC*NSF een van de drijvende krachten achter de opleiding tot scheidsrechterscoach. Dat de sportkoepel bij haar uitkwam voor de functie van campagneleider was te verwachten. De campagne werd voorafgegaan door uitgebreid onderzoek naar mogelijke oorzaken voor de beperkte rol die vrouwelijke scheidsrechters spelen op bondsniveau.
Belemmeringen
Uit die studie komt een aantal belemmeringen naar voren dat een soepele doorstroom naar de top in de weg zit. Brada: “Het belangrijkste is dat vrouwen twijfelen over hun talenten. Dat speelt overigens ook buiten de sport. Als in een vacature om tien kwaliteiten wordt gevraagd en een vrouw voldoet er aan acht, legt ze de nadruk op de twee die ontbreken. Een man prijst zich gelukkig dat hij aan acht voorwaarden voldoet en solliciteert direct.”
Wanneer veel scheidsrechters voor het eerst gaan fluiten, zo tussen hun veertiende en achttiende jaar, zijn meisjes op hun kwetsbaarst. Ze laten zich intimideren door toeschouwers en zijn vatbaarder voor commentaar op hun beslissingen. Met een chique term gaat het om beïnvloedingsfactoren en weerstanden die het ‘glazen plafond’ voor vrouwelijke scheidsrechters verklaren. “Er is specifieke coaching voor en tijdens wedstrijden voor nodig om vrouwen daar beter tegen te wapenen. Sowieso is betere begeleiding de sleutel tot succes. Dat kan ook gewoon op clubniveau en daarin hoeft niet per se een onderscheid gemaakt te worden tussen jongens en meisjes.”
Mensen gaan door met waar ze goed in zijn. Tegen vrouwen moet misschien net wat vaker gezegd worden dat ze het prima doen.
Plezier als drijfveer
Mensen gaan door met waar ze goed in zijn, is de overtuiging van Brada. Tegen vrouwen moet misschien net wat vaker gezegd worden dat ze het prima doen, omdat ze dat van zichzelf niet snel zullen vinden. Plezier moet de drijfveer zijn. Brada put uit eigen ervaring. Als keepster had ze vrij rap in de gaten dat ze op het hoogste niveau tekort zou schieten, als scheidsrechter haalde ze de top wel. Achteraf, zegt ze, zou ook zij baat gehad hebben bij mentale ondersteuning. “Ik heb zeker mijn twijfels gehad, maar ik was vastbesloten de top te halen. Uiteindelijk is het ook een kwestie van mentaliteit.”
Het is een kwestie van mentaliteit en daarnaast een kwestie van prioriteiten stellen. Uit eerder onderzoek blijkt dat veel vrouwen niet doorstromen naar het bondsniveau omdat ze naast het fluiten ook nog zelf actief willen blijven sporten. Brada denkt dat een keuze op den duur onvermijdelijk is, maar dat sporten en fluiten veel langer te combineren zijn dan de meeste vrouwen vermoeden.
“Bovendien, zelf sporten is voor veel vrouwen aantrekkelijk vanwege het sociale element, maar ook binnen de scheidsrechterswereld zoeken mensen elkaar op. Sociale contacten hoeven ze dus niet te missen.”
Bij de club
De campagne #zijfluittop bestaat uit een aantal regionale bijeenkomsten, maar de meeste vooruitgang is te boeken bij de clubs zelf, bijvoorbeeld door workshops en bijscholing te organiseren. Brada erkent dat bij die clubs het idee zou kunnen ontstaan dat zij investeren in de opleiding van talent en dat de bond daar uiteindelijk de vruchten van plukt. Dat zou in haar ogen wel erg op de korte termijn gedacht zijn.
“Sommige bonden hebben meer vrouwelijke dan mannelijke leden. Het is tijd dat die verhouding ook weerspiegeld wordt in het scheidsrechterskorps.”
“Bondsscheidsrechters houden vaak een band met hun eigen vereniging; vroeg of laat keren ze er terug. Die binding wordt alleen maar sterker als ze er een deel van hun opleiding aan te danken hebben.” De zeven bonden die meedoen aan de campagne zijn ook de bonden die participeerden in het eerdere onderzoek. KNVB, Nevobo, KNHB, NBB, NHV. KNKV en de KNZB (waterpolo) hopen aan het einde van het jaar honderd nieuwe bondsscheidsrechters te begroeten. Brada:
“Er zijn bonden die nu meer vrouwelijke dan mannelijke leden hebben. Het is tijd dat die verhouding ook enigszins weerspiegeld wordt in het scheidsrechterskorps.”
Voor meer informatie: www.yolandebrada.nl