door: Thomas van Zijl | 8 februari 2018

Ze zijn hardlopende schrijvers of schrijvende hardlopers. Psychiater Bram Bakker, auteur Abdelkader Benali en olympiër Hans Koeleman staan de komende maanden in het theater met hun voorstelling ‘Wat beweegt de hardloper?’. Ze vertolken in anderhalf uur drie verschillende gezichten van de sport: de geest, de verbeelding en het lichaam. “Een masterclass is het niet. Wij voeren mensen mee naar onze eigen wereld, ze hoeven geen notitieblok mee te nemen”, zegt Hans Koeleman. 

Hans Koeleman is van de drie de enige die op het hoogste niveau actief was. Hij werd tien keer Nederlands kampioen op de 3000 meter steeplechase en nam twee keer deel aan de Olympische Spelen. “Dat was in de jaren tachtig. Ik voel me nu bepaald geen olympiër meer. Als we vandaag met z’n drieën zouden lopen, dan wint Abdelkader, daarna komt Bram en ik eindig als derde.” 

Theaterstuk
Overigens komt het niet of nauwelijks van samen lopen. Bakker, Benali en Koeleman kennen elkaar in de eerste plaats als schrijvers. Een jaar geleden zag Peter Nijssen van hun gezamenlijke uitgever De Arbeiderspers hen in actie tijdens een voordracht. Hij vond dat er meer in zat; een theaterstuk bijvoorbeeld. Mede omdat Bakker voor een eerdere voorstelling al met een impresariaat werkte, is alles daarna relatief snel gegaan. 

‘Wat beweegt de hardloper?’ is een drieluik waarin Bakker, Benali en Koeleman ieder een deel van de avond voor hun rekening nemen. Ze heten mensen welkom in de hardloopkerk, zoals Koeleman het noemt. Bakker vestigt in het eerste deel de aandacht op de geest, het belang van hardlopen voor mentaal welbevinden. 

Verschillende perspectieven
Wie niet loopt wordt suf. Het is een besef waar Koeleman, toen hij zelf zijn hoogtijdagen beleefde, nauwelijks mee bezig was. “Van wetenschap en de positieve effecten van hardlopen wist ik niets. Met trimmers en joggers had ik niet zoveel. Ik was alleen maar bezig met presteren.” Benali is de poëet van de drie en spreekt over de verbeelding. Hij kan volgens Koeleman prachtig vertellen over zoiets basaals als het opspelden van een startnummer en over zijn gedachten tijdens het lopen. 

Koeleman denkt meestal aan niets als hij hardloopt. “Ik loop het liefst alleen, ‘s nachts in alle rust en weg van de drukte, maar het kan ook andersom zijn. Dan stuiter ik en schieten mijn gedachten alle kanten op. Vroeger was ik veel meer gefocust en dacht ik alleen aan winnen en aan volle stadions.”

In een Olympisch stadion
Koeleman weet waarover hij praat. Hij heeft gelopen in die volle stadions, onder andere tijdens de Olympische Spelen van ’84 en ’88. In de voorstelling neemt hij het publiek terug naar die tijd. Koeleman beschrijft de trainingen op weg naar het toernooi van Los Angeles. 

“Het is de rauwe realiteit. Ik laat ze kijken in de ziel van de topsporter. Mijn eigen perspectief is na al die jaren wel veranderd. Ik zie er nu ook de humor en de poëzie van in.” Meteen na afloop van zijn carrière miste hij het ritme, de rituelen en het leven van de jetset. Inmiddels is hardlopen voor Koeleman meer dan winnen of verliezen. Dromen, frustraties, angsten en succesmomenten; onafhankelijk van niveau en ambitie krijgt iedere loper er mee te maken. Dat is wat Bakker, Benali en Koeleman met hun voorstelling duidelijk willen maken. 

Liefde voor de sport
Juist omdat het theaterstuk over meer gaat dan hardlopen op het hoogste niveau denkt Koeleman dat het interessant is voor een breed publiek. Toch zullen er vooral mensen met een fascinatie voor sport in de zaal zitten. Zelf heeft hij die ook nog altijd, zij het op een andere manier dan in de jaren tachtig. 

“Ik ben voor de tweede keer verliefd geworden op dezelfde sport. Vroeger kon ik niet zoveel met mensen die in viereneenhalf uur de marathon volbrengen. Nu kijk ik er anders naar en heb ik er onmetelijk veel respect voor.” 

De eerstvolgende voorstelling van ‘Wat beweegt de hardloper?’ is op 24 februari in theater De Kampanje in Den Helder; de auteurs zijn door heel Nederland te zien tot en met 9 maart 2018.