door: Marc Hoeben | 21 december 2017

Het moet de buitenspeelruimte van kinderen gaan verrijken en het kan één van de middelen zijn om eenzame ouderen uit hun isolement te halen. Dat lijkt op het eerste oog helemaal niet zo’n vanzelfsprekende combinatie, maar dat is het misschien wel als het om schaaktafels gaat. Als het aan Jesús Medina ligt, begint de sport op die manier aan een nieuwe verovering van Nederland.

Dat waren nog eens tijden. Ooit was ook heel Nederland in de ban van de schaaksport. Dat was met name in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, toen het wat paranoïde en geniale fenomeen uit Amerika - Bobby Fischer - tegen de Rus Boris Spasski een schaakversie van de koude oorlog speelde en een miljoenenpubliek intrigeerde.

Andere tijden
Het zijn momenteel andere tijden, weet Jesús Medina ook, en juist daarom werpt hij zich op als voorvechter van schaaktafels in de openbare ruimte. De 48-jarige inwoner van Vleuten en global accountmanager van Amadeus – een wereldwijd IT-bedrijf voor de reisbranche – werd 2,5 jaar geleden gegrepen door het schaakvirus. 

“Ik heb mezelf aangeleerd om te schaken. Ik heb twee dochters, van 6 en 10 jaar, en ik las dat het onder andere kinderen helpt bij de concentratie. Ze worden rustiger, ze leren eerst te denken en dan pas te doen. Met mijn oudste dochter heb ik de kinderfilm over schaken met Monique van de Ven ‘Lang leve de koningin’ bekeken. Hartstikke leuk. Ondertussen speelt, ha, mijn dochter mij van het bord.”

Schaken in de buitenlucht
Medina doet daarnaast ook graag aan hardlopen, meestal door zijn vaste rondje in het Máximapark in Leidsche Rijn af te werken. “Het viel me op dat je eigenlijk bijna nergens in de buitenlucht kunt schaken. Terwijl je die cultuur in andere landen wél hebt. Denk maar aan het Washington Park in New York, het Parque El Retiro in Madrid of al die plekken in Rusland waar ze schaken. Het leek me geweldig om dat ook in Nederland te hebben.”

Het was ook niet zomaar een losse gedachte van Medina. Hij ziet de meerwaarde van de aloude denksport, waarbij het mes aan verschillende kanten kan snijden. “Ik wil graag dat het via schaaktafels meer zichtbaar wordt, ik wil ook graag dat het voor kinderen vanzelfsprekender wordt om buiten te schaken. Het heeft echt positieve effecten. Je wordt er rustig in het hoofd van. Je leert eerst denken en dan doen." 

"Daar kunnen ze later weer veel aan hebben. Je leert oplossingen te vinden, voor steeds andere problemen. Je leert te winnen, je leert om te gaan met verlies. Nou wordt er al behoorlijk veel geschaakt op de computer en er doen ook al zo’n veertigduizend kinderen in Nederland aan schaken, van wie tienduizend in de schoolcompetitie. Maar dit is juist zo’n mooie extra component. Het is goed om buiten te zijn en als kinderen buiten spelen, hebben ze dit erbij.”

Vereenzaming ouderen
Het tweede voordeel dat Medina ziet, heeft te maken met de oprukkende vereenzaming van ouderen. “Begrijp me goed, dit is natuurlijk niet de heilige graal. Maar het kan wel helpen om mensen uit hun isolatie te halen. Als het aan mij ligt, dan zet je enkele schaaktafels in de openbare ruimte bij elkaar en dan wordt het ook echt een ontmoetingsplek. Je ziet altijd dat mensen blijven staan en dan een praatje maken met elkaar. Schaken is een sport die verbindt. Het maakt niet uit welke taal je spreekt of hoe je eruit ziet, je kunt altijd aanschuiven voor een potje.”

Bij schaaktafels gaat het om betonnen exemplaren, met twee verankerde zitjes en een geïntegreerd schaakbord. De stukken moeten mensen zelf meebrengen. “Maar een setje van kunststof kun je al vanaf vier euro kopen, zag ik op het internet. Je kunt ze zo in je rugzakje meenemen.”

Potje voor vergroten leefbaarheid
Voor prijzen vanaf 1.575 ex btw zijn zulke tafels te koop bij aanbieders. Binnenkort worden er drie stuks bij elkaar in het Máximapark geplaatst. “Wat mensen vaak niet weten: gemeentes hebben fondsen voor het vergroten van de leefbaarheid. In Utrecht heet dat het ‘initiatievenfonds’. Daar heb ik een verzoek ingediend en dat heb ik ondersteund met een petitie en met de steun voor activiteiten van de lokale schaakverenigingen Trio en Magnus.”

Met de schaaktafels in zijn eigen omgeving houdt het voor Medina niet op. Sterker, het was slechts het begin van een heuse missie. Hij heeft inmiddels 70 gemeentes aangeschreven, heeft de steun van bekende schakers als Susan Polgar, Hikaru Nakamura en Nederlands kampioen Jorden van Foreest, en ziet de eerste vruchten van zijn ‘campagne’ langzaam groeien. 

“Andere steden gaan er ook werk van maken, zoals Haarlem, Amersfoort en Amsterdam, waar D66-wethouder groen en duurzaamheid Abduleheb Choho per brief heeft toegezegd dat het wordt meegenomen bij de herinrichting van parken.” Een andere grote stad was al veel langer zo ver. “In Rotterdam heb je 21 openbare schaakplekken. Zij voeren daar echt beleid op.”

Uitrol door hele land
Medina hoopt dat zijn initiatief lokaal door enthousiastelingen en verenigingen wordt opgepikt. Voor hem alleen zou de uitrol in het hele land te veel worden. “Maar mensen mogen altijd contact met me opnemen.” Hij denkt niet dat de schaaktafels in de toekomst als een soort verstilde en ongebruikte objecten in parken staan in te dommelen. “Maar het is ook wel zaak dat je in een gesprek met de gemeente alle stakeholders erbij betrekt. Je moet samen afstemmen wat de beste plek is, je moet kijken wat de lokale vereniging kan doen en welke activiteiten je rond de schaaktafels kunt ontwikkelen. Het moet echt een ontmoetingsplek zijn.”

Voor meer informatie: www.medinamolina.com