door: Leo Aquina | 7 december 2017
Citius, Altius, Sanius, een variant op de olympische wapenspreuk Citius, Altius, Fortius. Onder deze naam brachten de TU Delft en VU Amsterdam een groot aantal universiteiten, onderzoekscentra en bedrijven bijeen. Sneller, hoger en gezonder in plaats van sneller, hoger en sterker. “Jaarlijks zijn er in Nederland 4,5 miljoen sportblessures die zorgen voor vijf miljard euro aan directe medische kosten”, vertelt onderzoeker Daan Bregman van de TU Delft. Dat gegeven was voor de TU Delft en VU Amsterdam reden om partijen te verzamelen en een gooi te doen naar vier miljoen aan subsidiegeld van NWO Toegepaste en Technische Wetenschappen. Het is voor het eerst dat deze subsidie word toegekend aan sportonderzoek. Samen met 2,2 miljoen uit het bedrijfsleven is er ruim 6 miljoen euro beschikbaar voor een onderzoekstraject van vijf jaar.
Binnen Citius, Altius, Sanius werken acht universiteiten en academische ziekenhuizen, zes hogescholen, meer dan twintig bedrijven en meerdere sportbonden samen om het grote aantal sportblessures met behulp van technologie te verminderen. De initiatiefnemers mikten expres op de subsidie van NWO Toegepaste en Technische Wetenschappen.
“Als je het echt groot wetenschappelijk wil aanpakken, moet je niet wachten op een nieuwe sportcall voor subsidie, dan moet je zelf het initiatief nemen”, aldus Bregman. “We wilden nadrukkelijk veel wetenschappelijke partijen verbinden met het bedrijfsleven, de sportwereld en de atleten zelf. Met alle deelnemende partijen bereiken we zo’n tachtig procent van de sportende Nederlanders. Dat tel ik bijvoorbeeld ook de hardlopers mee die niet lid zijn van de bond, maar wel af en toe meedoen aan een evenement.”
Drie onderzoekslijnen
Citius, Altius, Sanius zet in op drie fundamentele onderzoekslijnen: sensortechnologie, dataverwerking en feedback. “In de eerste lijn moet je denken aan unobtrusive sensing”, vertelt Bregman. “Sensoren waar een sporter helemaal niets van merkt, bijvoorbeeld in sportkleding. Dat kan worden gecombineerd met geavanceerde camera’s met real-time beeldverwerking. Met die technologie willen we een betere inschatting maken van de mechanische en fysiologische belasting van een sporter. Voor voetbal en hockey is er bijvoorbeeld een speciale focus op hamstringblessures, die vaak door overbelasting ontstaan. In samenwerking met de KNVB wordt een speciaal kledingstuk ontwikkeld met sensoren die de beweging van de voetballer of hockeyer nauwkeurig vastleggen.”
“Met data science leggen we een link tussen de belasting en mogelijke blessures en geven we een individueel trainingsadvies"
Dataverwerking komt eigenlijk automatisch voort uit de eerste onderzoekslijn. Bregman: “Met alles wat je meet, krijg je natuurlijk een enorme bak data te verwerken, dan moet je altijd op zoek naar goede methoden om dat om te zetten in zinvolle informatie. Die informatie willen we toespitsen op de individuele sporter.”
Dat laatste heeft weer te maken met de derde onderzoekslijn: feedback. “Met data science leggen we een link tussen de belasting en mogelijke blessures en geven we een individueel trainingsadvies. Daar komt een heel leerpsychologisch plan bij kijken, iets waar ze aan de VU met bewegingswetenschappen heel goed in zijn”, aldus Bregman.
Toegepaste projecten
Naast de drie fundamentele onderzoekslijnen kent Citius, Altius, Sanius zes specifieke toegepaste onderzoeksprojecten. Een daarvan is de toepassing van de sensoren in het voetbal en hockey. Daarnaast is er een project waarbij hardlopers 24/7 worden gemonitord, en een project dat zich specifiek richt op het voorkomen van oververhitting en uitdroging tijdens het sporten. Het vierde project is gericht op innovaties die fietsen stabieler moeten maken, zowel voor relatief langzaam fietsende ouderen als voor razendsnel afdalende professionele wielrenners. Ook is er een project waarbij krachtsensoren en camera’s in fitnessapparaten moeten leiden tot een inspanningsadvies op maat. “Daarmee bereiken we een grote doelgroep”, aldus Bregman. “Er zijn zo’n 3,1 miljoen mensen die aan fitness en krachttraining doen.”
Het zesde project is gericht op coördinatiesporten als tennis en honkbal. Daar gaat het om het voorkomen van elleboog- en schouderblessures, bijvoorbeeld door een draagbare sleeve en een krachtmeter in het racket, die samen informatie geven over belasting en beweging.
“Als je met een investering van ruim 6 miljoen euro 2,5 miljard euro kan besparen; dat hebben we in vijf jaar niet bereikt"
In het persbericht over Citius, Altius, Sanius staat dat de helft van de jaarlijkse 4,5 miljoen blessures die zorgen voor vijf miljard euro aan kosten kan worden voorkomen door goede begeleiding en zelfmanagement. Gaan we in 2022 inderdaad 2,5 miljard aan medische kosten besparen dankzij de oplossingen van het onderzoeksproject? “Dat zou wel heel mooi zijn”, aldus Bregman. “Als je met een investering van ruim 6 miljoen euro 2,5 miljard euro kan besparen; dat hebben we in vijf jaar niet bereikt. Ik durf er geen getal op te plakken, maar we zullen in ieder project wel concrete toepassingen hebben die zorgen voor blessurevermindering.”
Voor meer informatie: Zes miljoen voor onderzoek om sportblessures te voorkomen met behulp van technologie