door: Marc Hoeben | 9 november 2017
Spelregelwijzigingen die het voetbal kunnen versnellen? Hij juicht het alleen maar toe. Het afschaffen van de buitenspelregel in de grootste mondiale sport? Bij die gedachte begint professor Rob Siekmann, ex-hoogleraar Internationaal – en Europees Sportrecht aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, toch een beetje te gruwen. Onlangs verscheen van zijn hand het boek ‘De voetbalspelregels – heden, verleden en voorstellen ter verbetering’, als de gesublimeerde vorm in de eigen taal van een liefst 700 pagina’s tellend werk in het Engels dat al eerder verscheen.
Hoe kan het ook anders. Hij was en hij is een groot voetballiefhebber en bedreef liefst vijftig jaar – tussen zijn zevende en 57ste – met grote passie de sport. “Ik heb bij zes verschillende clubs in de Haagse en Leidse regio’s gespeeld, van VUC tot UVS en ASC. Maar niet in het eerste. Zo goed was ik niet. Al werd ik wel met het stijgen der jaren steeds beter.”
Hardlopen
Rob Siekmann is inmiddels zeventig jaar. De inwoner van Oegstgeest doet nog altijd aan sport. “Op een gegeven moment kreeg ik bij het voetballen last van mijn knie en toen ben ik voor mezelf gaan hardlopen, Ik heb de laatste drie jaar echt de prestatielopen in de regio ontdekt. Ik ben daarmee in april 2015 begonnen en heb er nu zo’n 170 gedaan. Wekelijks doe ik dat. Meestal vijf of tien kilometer en soms een halve marathon. Fantastisch.”
Ook op een andere manier is Siekmann nog zeer actief. Na zijn pensionering als hoogleraar aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam zag Siekmann de kans schoon om een lijvig werk van 700 pagina’s in het Engels te schrijven over de voetbalspelregels, vooral bedoeld voor het eigen netwerk. Voor een groter publiek is nu het compactere ‘De voetbalspelregels – heden, verleden en voorstellen ter verbetering’ verschenen.
“Ik heb eerder gewerkt bij het Asser Instituut voor Internationaal recht in Den Haag. In die tijd heb ik als hobby al verschillende boeken over voetbal geschreven, zoals het Voetbalwoordenboek in 1978, met een voorwoord van Jan Mulder. En twee jaar later een boek over de techniek en tactiek van het moderne voetbal.”
Voorwoord door Marco van Basten
Levende voetballegende Marco van Basten, die zich tegenwoordig bij de mondiale voetbalbond FIFA in een speciale rol mag bezighouden met de modernisering van de spelregels, schreef een voorwoord in het boek. Hoe Siekmann dat is gelukt? “Dat houd ik vertrouwelijk. Het is passend dat hij een voorwoord heeft geschreven. Hij is dé man bij de FIFA en trekt automatisch meer aandacht.”
"Een verdediger kan buitenspel opheffen ook als hij zich buiten de directe spelsituatie bevindt. Omgekeerd staat een aanvaller, die niet deelneemt aan het spel, niet strafbaar buitenspel"
Aanvallers en verdedigers worden niet gelijk behandeld
Aan de spelregelboeken, bekent Siekmann, ging enorm veel werk vooraf. “Ik heb het meeste uit Engelse teksten moeten halen, het was allemaal veel ingewikkelder dan ik had gedacht, ook historisch. In de basis heb je zeventien spelregels. Maar daar zijn in de loop der jaren heel veel officiële beslissingen bijgekomen en die waren dan weer niet verwerkt in de regels. Als je dan dieper kijkt, zie je dat er veel vragen zijn over uitleg en toepassing. Een enkel voorbeeld. Neem de buitenspelregel. Aanvallers en verdedigers worden niet gelijk behandeld. Een verdediger kan buitenspel opheffen ook als hij zich buiten de directe spelsituatie bevindt. Maar omgekeerd staat een aanvaller, die niet deelneemt aan het spel, niet strafbaar buitenspel. Dan heb je het over ongelijke behandeling, dat zou juridisch niet moeten mogen."
"Overigens beschouwen de meeste sportrechtwetenschappers de spelregels als een gegeven. Ze hoeven daarom niet bestudeerd te worden, vindt men. Maar de gele en rode kaarten hebben wel degelijk consequenties in het tuchtrecht via schorsingen. Dus op zijn minst bij overtredingen en wangedrag zijn de regels wel relevant in een breder verband.”
'Polletje' van Van Breukelen
Siekmann doet in zijn boek verschillende aanbevelingen, vanuit een duidelijk uitgangspunt. “Regels en wetten zijn nooit goed als ze puur technisch worden toegepast. Mij is het om een doorwrochte analyse te doen geweest. En wat ik heb gedaan is misschien wel onorthodox, omdat ik echt ook als wetenschapper naar de spelregels heb gekeken. Het befaamde ‘polletje’ van Van Breukelen was bijvoorbeeld een schoolvoorbeeld van de puur technische toepassing van een regel, alleen naar de letter van de wet en niet naar de geest.”
"Je zou een systeem met p-tjes ofwel persoonlijke fouten zoals in basketbal kunnen inbouwen. En dat je dan na een aantal p-tjes met een tijdstraf eruit moet"
Wat Siekmann betreft wordt nog eens goed gekeken naar het systeem van straffen met geel en rood. “Bij de profs mis ik wat dat betreft iets. Je ziet daar allemaal kleine overtredingen, vooral om aanvallen van de tegenpartij te frustreren. Dat is dus spelbederf. Dan wordt er alleen een vrije trap gegeven en gaat het spel weer verder. Voor zulke overtredingen zou je een systeem met p-tjes ofwel persoonlijke fouten zoals in basketbal kunnen inbouwen. En dat je dan na een aantal p-tjes met een tijdstraf eruit moet.”
Buitenspel niet afschaffen
Siekmann is een voorstander van maatregelen voor het versnellen van het spel zoals het invoeren van een intrap in plaats van een inworp of het invoeren van de ‘selfpass’, in navolging van het hockey, bij het nemen van een vrije trap. “In het straatvoetbal werd de bal ook al ingedribbeld en werd er niet ingegooid. Maar van het afschaffen van buitenspel ben ik geen voorstander. Dat zou afbreuk doen aan de dynamiek van het spel. Dan krijg je toch weer dat spelers voor de goal van de tegenstander gaan hangen. Het middenveld wordt dan ook speltactisch wel erg groot. Alleen is de buitenspelregel wel een complexe die tot veel onenigheid leidt. Daar zou je misschien technologie doorslaggevend moeten laten zijn of het moment van het ontvangen van de bal door de aanvaller beslissend kunnen maken voor buitenspel.”
"Wetten schrijven is nu eenmaal een techniek. Die kennis is er nu kennelijk niet en dat leidt nog altijd tot inconsistenties en fouten in de terminologie"
De IFAB is het internationale college onder sterke Britse invloed dat gaat over spelregelwijzigingen. Het conservatisme aldaar is even bekend als berucht, weet ook Siekmann. “Het is een paar jaar geleden vernieuwd, met een eigen bureau en twee adviespanels. Maar het merkwaardige is dat er geen jurist in de IFAB zit. Dat is geen pleidooi voor mezelf. Maar wetten schrijven is nu eenmaal een techniek. Die kennis is er nu kennelijk niet en dat leidt nog altijd tot inconsistenties en fouten in de terminologie. In 2016 is de spelregeltekst tenslotte wel sterk vereenvoudigd, dat moet worden gezegd. Daarnaast is de IFAB nauwelijks democratisch. De vier Britse bonden hebben op historische grond allemaal een zetel, terwijl je eigenlijk alle continenten rechtstreeks vertegenwoordigd zou willen zien en niet via de zetels van de FIFA.”
Voor meer informatie: De voetbalspelregels. Heden, verleden en voorstellen ter verbetering