door: Thomas van Zijl | 19 oktober 2017
Na een gevangenisstraf terugkeren in de maatschappij is geen eenvoudige opgave. (Ex-) gedetineerden hebben voor een soepele re-integratie baat bij werk, betaald of vrijwillig. Via verschillende projecten worden ze geholpen bij hun eerste stappen terug op de arbeidsmarkt. Sinds drie jaar is er een speciaal traject dat loopt via sportverenigingen. Het blijft een delicate kwestie die maatwerk vereist, maar aan beide kanten is er enthousiasme. Want clubs zitten te springen om vrijwilligers en gedetineerden kunnen niet wachten weer aan de slag te gaan.
Het initiatief werd drie jaar geleden genomen door Gerko Brink, die bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) inmiddels actief is als landelijk projectleider ‘Werk via Sport.’ Op een nieuwjaarsreceptie raakte hij met verschillende directeuren uit het gevangeniswezen in gesprek over manieren om gedetineerden makkelijker aan werk te helpen. Daar werd het zaadje gepland voor een project waar inmiddels vijftien gevangenissen en meer dan veertig verenigingen aan meedoen.
“Het gaat vaak om voetbalclubs”, zegt Brink. “Die hebben de meeste leden, de grootste businessclub en daarmee ook het aantrekkelijkste netwerk.” Dat netwerk is belangrijk, want Brink en de verenigingen hebben voor ogen dat vrijwilligerswerk op de club uiteindelijk moet kunnen uitmonden in betaald werk.
‘Scoren met Werkgevers’
Brink begon in 2014 met het benaderen van FC Twente omdat hij als toenmalig voorzitter van supportersvereniging Borne (en nu bestuurslid van supporterskoepel Twente, Verenigt) goede contacten had en wist dat de club enkele eerder al gestart was met ‘Scoren met Werkgevers’. “Dat project beoogt hetzelfde: mensen met een flinke afstand tot de arbeidsmarkt via bedrijven weer aan de slag te helpen. Voor mij was het de kortste klap.”
"Geen enkele vereniging zit te wachten op tientallen gedetineerden"
FC Twente reageerde enthousiast, maar Brink realiseerde zich dat hij zich vooral op het amateurvoetbal moest richten om voldoende plekken te creëren voor zijn kandidaten. “Het gaat om maatwerk. De presentatie is cruciaal. Geen enkele vereniging zit te wachten op tientallen gedetineerden. Mijn ervaring is: kom met één kandidaat die precies voldoet aan waar een club behoefte aan heeft. Brink merkt op dat bestuurders best hun nek willen uitsteken, maar het moet ze ook weer niet ontzettend veel tijd kosten aan begeleiding.”
Uitvoerige screening
De reactie van verenigingen is Brink honderd procent meegevallen. Er zijn veel clubs die maatschappelijk verantwoord ondernemen belangrijk vinden en die deelname aan ‘Werk via Sport’ zien als een manier om zich te onderscheiden. Cruciaal is dat zij er vanuit kunnen gaan dat kandidaten uitvoerig gescreend zijn. Gedetineerden die een straf uitzitten of hebben uitgezeten die verband houdt met een jeugd- of zedendelict zijn bij voorbaat uitgesloten van deelname. Ook motivatie is essentieel. Slechts een klein groepje overleeft uiteindelijk de selectie.
“Een club wil geen enkel risico lopen, dat begrijp ik volkomen. In dat opzicht delen wij hetzelfde belang, want een calamiteit of schandaal met een kandidaat zou ook niet goed zijn voor het project. Het is overigens nog nooit voorgekomen.” Er wordt gezamenlijk gekeken naar wat voor werk iemand bij een club het beste kan doen. Brink: “Het ligt niet voor de hand om iemand die een straf uitzit voor diefstal meteen achter de kassa te zetten. Dan kan er beter naar iets anders gezocht worden.”
"Van andere deelnemers weten ze dat een sportclub kan voelen als een warme deken. Ze voelen zich uiteindelijk ergens thuis"
Met liefde aan de slag
‘Werk via Sport’ neemt steeds grotere vormen aan. Bij de deelnemende penitentiaire inrichtingen zijn inmiddels coördinatoren aangesteld die kandidaten wijzen op het project en een rol kunnen spelen in de screening. Aan gemotiveerde gedetineerden geen gebrek. “Deze mensen gaan met alle liefde aan de slag. Van andere deelnemers weten ze dat een sportclub kan voelen als een warme deken. Ze voelen zich uiteindelijk ergens thuis. De mensen die uiteindelijk zijn doorgestroomd naar betaald werk, blijven vaak uit loyaliteit actief voor de club.”
Brink blijft de komende jaren graag de rol van matchmaker vervullen, maar benadrukt het belang van kleinschaligheid. “Om het met meer kandidaten toch kleinschalig te houden, zijn uiteraard ook meer verenigingen nodig. Geïnteresseerde bestuurders mogen zich melden.”
Voor meer informatie: flyer WERK via een sportvereniging