door: Marc Hoeben | 12 oktober 2017

Je hebt hardloopwedstrijden en je hebt hardloopwedstrijden. De halve en hele marathon op Spitsbergen kunnen zonder twijfel tot één van de bijzonderste ervaringen op dat gebied worden gerekend. Komend jaar juni - bij de vierde editie van het evenement - gaat een vliegtuig vol Nederlanders dat via het bedrijf Arctic Marathon van één van de initiatiefnemers (Hikmet Weeling) aan den lijve ondervinden.

Sommigen doen tijdens een marathon keihard hun best om geen beren op de weg te zien en de hele rit zo gemotiveerd mogelijk af te maken. Anderen zien lachend een beer meer of minder als een gegeven en denken aan het mooie verhaal dat ze wellicht ooit nog een keer voor een knapperend houtvuur kunnen vertellen over die ene ijsbeer, die opeens interesse toonde in een pelotonnetje hardlopers in zijn natuurlijke habitat.

“Liefst achthonderd mensen, vooral van de lokale bevolking, helpen als vrijwilliger mee bij het evenement”, vertelt Hikmet Weeling. “Een deel van hen staat niet voor niets langs het parcours met wapens. Je weet nooit of er een ijsbeer gaat opduiken. Maar de kans is ook weer niet heel groot en de laatste edities zijn ze niet gezien. De marathon is in juni en dan komen ze makkelijker aan hun eten en zijn ze minder agressief.”

Ondernemer die gek van sport is
Weeling kent de ontstaansgeschiedenis van de recreatieve hardloopwedstrijd op Spitsbergen als geen ander. “Vanuit mijn interesse in gekke plekken op de wereld kwam ik voor een expeditie naar Spitsbergen. Ik bekeek daar uit belangstelling ook het sportaanbod en ben het ontstaan van de marathon op Spitsbergen blijven volgen.Niet dat ik zelf een hardloper ben, maar ik ben wel een echte ondernemer die kansen ziet en heel erg gek van sport is.”

Spitsbergen geldt als een soort niemandsland, voor toeristen hooguit een bijzondere bestemming om het natuurverschijnsel van het noorderlicht te kunnen bekijken. Het is een eilandengroep, 565 kilometer ten noorden van Noorwegen. Het is duidelijk gelieerd aan dat land, maar heeft wel een status aparte. Naamgever was de Nederlander Willem Barentsz, die het tegenkwam op zijn even bekende als beruchte ontdekkingsreis naar Nova Zembla. Spitsbergen heeft een oppervlakte van slechts 62.000 kilometer, waarvan zestig procent met gletsjers is bedekt. Veruit het grootste deel van de ruim 2100 inwoners is in ‘hoofdstad’ Longyearbyen te vinden. De tweede nederzetting, Barentszburg, telt alleen vijfhonderd Russen.

“Daar rondlopend zag ik het sportaanbod, dat vrij ruim is als je het tegen het aantal inwoners afzet”, vertelt Weeling. “Je hebt er een sporthal, zwembad en een voetbalveldje. Maar geen voetbalclub natuurlijk. Het is een beetje lastig om wedstrijden met andere clubs te organiseren.”

In 2015 bleek er een vruchtbare bodem te zijn voor het lokale initiatief van een halve en hele marathon onder de noemer ‘Spitsbergen marathon.’ Ik heb het toen van een afstand zien groeien. Gezien hoe ze bijvoorbeeld na moesten denken over hoe ze een officiële accreditatie konden krijgen als marathon, door te voldoen aan enkele voorwaarden en de afstand exact te meten. Ze moesten ook bedenken hoe breed ze het deelnemersveld wilden maken. In drie edities is het gegroeid van zo’n vijftig deelnemers, vooral lokaal, naar het dubbele, met vooral Scandinaviërs, wat Polen, Amerikanen, Tsjechen en een paar Nederlanders.”

185 Nederlanders gaan mee
Vooral in de laatste groep komt dankzij Weeling drastisch verandering, bij de volgende editie van 2 juni 2018. “Na de laatste keer heb ik besloten dat ik het op de Nederlandse markt wilde zetten en daarvoor heb ik Arctic Marathon opgericht. We gaan met 185 Nederlanders mee.”

De lol van de Spitsbergen Marathon zit hem ook in de ‘enorme exclusiviteit.’ Weeling heeft een eigen vliegtuig weten te charteren, waarmee rechtstreeks op Spitsbergen gevlogen kan worden. “Er kunnen natuurlijk ook niet zomaar twee vliegtuigen die kant op. Er zijn simpelweg maar een beperkt aantal hotelbedden beschikbaar.”

Spitsbergen ligt op ruim vier uur vliegen van Nederland. Arctic Marathon biedt de ultieme loopervaring aan als een volledig verzorgde reis, al vanaf 1799 euro. “Dan ben je drie dagen op pad en daar zit echt alles bij in. Vanaf de hotelkamer, de reis, deelname aan de wedstrijd, video’s en foto’s van jezelf, een groepsmaaltijd vol koolhydraten, een medaillefeest na afloop, noem maar op. Een professionele fotograaf gaat mee voor het maken van foto’s en video’s, we zijn met vier begeleiders. Onder hen ook een professionele trainer, Stefan van Leeuwen. Hij zal deelnemers in de voorbereiding meenemen in een juiste vorm van trainen en tijdens de vlucht al iedereen van extra informatie voorzien en tips geven. Hij heeft veel ervaring met extreme omstandigheden. Daarnaast blijven we na de marathon van zaterdag nog een dag en geven we deelnemers de kans met excursies Spitsbergen te verkennen. Ze kunnen orka’s spotten met een boot, ze kunnen met een kar met husky’s mee of een trip naar Barentszburg maken.”

'Noordelijkste marathon op vaste grond'
Het gaat vooral om de ervaring, meedoen en uitlopen is belangrijker dan winnen. “De uitlooptijd van de hele marathon ligt op zes uur. Dat zegt wel wat.” Het evenement mag zich de ‘Noordelijkste marathon op vaste grond’ noemen. “Het is er in die periode 24 uur per dag licht, in juni zijn de weersomstandigheden ideaal met een temperatuur tussen de nul en tien graden. Dat is in de winter wel anders, dan is het al snel min 25. Het fijne, en dat hoor je van alle deelnemers, is dat er erg veel zuurstof in de lucht zit. Dat maakt het misschien wel prettiger dan het lopen van een stadsmarathon.”

Het unieke karakter van de hardloopwedstrijd zit hem anderzijds ook in de entourage. “De magie van Spitsbergen is wat de mensen natuurlijk aantrekt. Je loopt deels in de arctische wildernis, met bijvoorbeeld elanden en poolvossen. De bergtoppen zijn er nog besneeuwd, echte zomers kennen ze er niet. Maar het parcours is wel ijsvrij. Je hebt overigens geen speciaal schoeisel nodig. Je kunt prima op normale loopschoenen deelnemen.”

Meedoen aan de halve en hele marathon op Spitsbergen? Lezers van Sport Knowhow XL krijgen o.v.v. 'vouchercode skxl' € 100 korting op het deelnametarief. Voor meer informatie: www.arcticmarathon.nl