door: Leo Aquina | 24 augustus 2017

Hans Gootjes nam deze zomer na ruim acht jaar afscheid als technisch directeur van de Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU). Vanaf oktober gaat hij aan de slag als directeur van het CIOS in Haarlem. “Die nieuwe uitdaging diende zich sneller aan dan verwacht”, zegt hij zelf. Toen Gootjes eind juni bekend maakte weg te gaan bij de KNGU, had hij nog geen vastomlijnd toekomstplan. “Ik heb ruim acht jaar met heel veel plezier bij de gymnastiekbond gewerkt. Na de Olympische Spelen van Rio heb ik mezelf eigenlijk niet echt de vraag gesteld of ik wel verder wilde. Dit voorjaar kwam er voor het eerst tijd voor reflectie”, vertelt hij. Met Sport Knowhow XL blikt Gootjes terug op een bewogen periode, zowel persoonlijk als professioneel.

Als technisch directeur van de KNGU werkte Gootjes vanaf 2009 mee aan het fundament waarop de KNGU de afgelopen jaren olympische successen heeft kunnen bouwen. Het contrast tussen de olympische successen en Gootjes’ privéleven was groot toen hij in 2011 zijn 16-jarige dochter Saskia verloor aan de gevolgen van lymfeklierkanker. In 2016 kreeg Gootjes opnieuw van dichtbij te maken met die verschrikkelijke ziekte, toen bondscoach Mitch Fenner (70) aan kanker overleed. 

“Heftige zaken”, noemt Gootjes het op een nuchtere toon. Zijn werk voor de KNGU in de aanloop naar de Olympische Spelen in Rio liet weinig ruimte voor bezinning. “Na Rio ben ik direct verder gegaan met nieuwe investeringsplannen, coaches en financiële randvoorwaarden. Pas een paar maanden geleden heb ik mijzelf de vraag gesteld wat ik verder wilde met mijn leven.”

Olympische cyclus
Bij de afweging om door te gaan bij de KNGU of een andere weg in te slaan, hield Gootjes nadrukkelijk rekening met de olympische cyclus. “Een dergelijke keuze kun je in de topsport eigenlijk maar eens in de vier jaar maken. In 2018 zijn we al te ver in de voorbereiding op Tokio 2020. Je moet je committeren aan het hele traject. Turnen vergt jaren van investering. Je moet denken in periodes van vier jaar, maar ook alvast verder kijken over acht jaar. In deze olympische periode moet je ook al werken aan Parijs 2024.” 

Gootjes is ervan overtuigd dat het fundament voor de komende jaren staat: “Ik draag de voorbereiding op het WK 2017 in Montréal met een gerust hart over aan de coaches. De KNGU heeft de tijd en de ruimte om rustig naar een geschikte opvolger te zoeken.”

Megastap 
Hoe kijkt Gootjes terug op de ontwikkeling van het Nederlandse topturnen in de afgelopen acht jaar? “Ik ben trots op wat er nu staat. Negen finaleplaatsen op de EK, dat wordt inmiddels als vanzelfsprekend beschouwd, maar als je kijkt waar we acht jaar geleden stonden, dan hebben we een lange weg afgelegd. Het mannenteam stond in 2003 op plek 34 en in aanloop naar de Olympische Spelen van Londen rond de achttiende plek. Dan is een tiende plek in Rio echt een megastap. Daarvoor gaan enorm veel credits naar Mitch Fenner. Ook bij de dames waren we nog nooit met een team op de Spelen geweest en kijk eens waar we nu staan.”

Los van een goede coach, wat is het onderliggende fundament van het Nederlandse succes? Gootjes: “We hadden een helder doel voor ogen, met daarbinnen drie speerpunten: talenten, coaches en samenwerking. In het strategisch plan hebben we destijds vastgelegd dat we vanaf 2020 structureel bij de beste twaalf landen van de wereld wilden horen, want als je als team (top 12) meedoet aan de Olympische Spelen maak je ook meer kans op een individuele medaille.” 

Ambitie
Een ambitieus plan, maar dat kwam niet uit de lucht vallen. Gootjes: “Het begint met ambitie, dat geldt voor de bond, maar ook voor mij persoonlijk. En we hadden op dat moment bij de mannen natuurlijk wel al drie wereldtoppers met Yuri van Gelder, Epke Zonderland en Jeffrey Wammes. Daarnaast kenmerkt onze aanpak zich door koersvastheid en transparantie.”

Teamfocus was cruciaal. “One team one goal. Turnen is een individuele sport, maar ik heb het altijd benaderd als een teamsport. Acht jaar geleden stonden mensen nog met de rug naar elkaar, er was sprake van divagedrag. Iedereen werkte vanuit eigenbelang. Tegenwoordig is dat echt anders. Op EK’s, WK’s en op de Olympische Spelen werkt iedereen vanuit één filosofie goed samen onder leiding van de bondscoach. Vertrouwen is het sleutelwoord. Daarin heeft vooral ook damesbondscoach Gerben Wiersma een belangrijke rol gespeeld. ”

Decentralisatie
Om talenten goed te kunnen ontwikkelen heeft de KNGU gekozen voor een decentrale infrastructuur, anders dan bijvoorbeeld de Atletiekunie, die alle topsport heeft geconcentreerd op Papendal. Die decentrale infrastructuur was in eerste instantie niet voorzien: 

“Dat heeft te maken met voortschrijdend inzicht. We hadden ingezet op een centraal model, maar dat bleek niet goed te werken. Juist voor talentontwikkeling zijn de lokale clubs enorm belangrijk. Ter versterking van de verbinding tussen de topclubs en het nationale programma heb ik samen met Gerben Wiersma en Vincent Wevers het project TOP-support geïnitieerd: ondersteuning op Technisch, Organisatorisch en Programmatisch gebied. Deze aanpak heeft geleid tot een professionaliseringsslag binnen de topsportinfrastructuur.”

Van Gelder
Smet op de Nederlandse turnsuccessen in Rio was het naar huis sturen van Yuri van Gelder. “Daar is natuurlijk al veel over gezegd en geschreven. Als ik het iemand had gegund om op het hoogste niveau goed te presteren, was het Yuri wel. Ik laat mij er niet over uit wat er precies is gebeurd. De beslissing is weloverwogen genomen, hoe pijnlijk ook. Maar dat er in communicatief opzicht dingen beter hadden gekund is duidelijk. Gezien de vooraf gemaakte afspraken, was de beslissing echter onvermijdelijk. Ik denk dat we aan de voorkant alles hebben gedaan om het goed te laten verlopen. Yuri is volwassen genoeg om te weten wat er van een topsporter wordt verwacht. Maar los daarvan respecteer ik Yuri om wie hij is. Wij zijn gelukkig ook altijd on speaking terms gebleven.”

Gootjes is gewend om met het topsportbijltje te hakken en die ervaring neemt hij straks ook mee in zijn nieuwe functie. “Als directeur kom ik opnieuw terecht in een eindverantwoordelijke functie en die rol past bij me. Ik ben graag een aanvoerder of spelverdeler in de wereld van sport en bewegen, waar jonge mensen hun talenten kunnen benutten en zich ontwikkelen op weg naar volwassenheid. Binnen het CIOS is mijn primaire opdracht de kwaliteit en de uitstraling van een onderscheidend opleidingsinstituut verder te versterken: van goed naar excellent. Dat sluit perfect aan bij mijn topsportachtergrond.”