door: Thomas van Zijl | 13 juli 2017 

De Olympische Spelen van 2020 lijken nog ver weg, Toch is fietsfabrikant KOGA in samenwerking met onder andere de TU Delft en de KNWU al in volle voorbereiding om de beste fiets te maken voor de baanrenners die in Tokyo voor succes moeten zorgen. “Het moet natuurlijk wel een fiets blijven, maar kenners zien zo meteen ook zonder vergrootglas wel dat er veel verbetering is geboekt”, zegt projectleider Mark Dorlandt van KOGA.

KOGA heeft vaker met dit bijltje gehakt. De Nederlandse fietsenmaker levert al sinds 2000 de fietsen waarop olympiërs als Leontien van Moorsel en Marianne Vos medailles pakten. Voor de Spelen van Beijing in 2000 werden die fietsen voor het eerst helemaal op maat gemaakt, mede omdat de verwachtingen rond Theo Bos hooggespannen waren. De ontwikkeling van zijn fiets kostte destijds ongeveer een half miljoen euro, maar leverde geen eremetaal op. Overigens was Vos tijdens die Spelen wel succesvol, zij won op een KOGA de puntenkoers. 

3D-scan
Inmiddels er op technologisch vlak nog weer meer mogelijk. Van sprinter Jeffrey Hoogland is vorige week met behulp van verschillende spiegelreflexcamera’s en speciale software een 3D-scan gemaakt. Dorlandt: “Die zetten we in de computer, net als een scan van de fiets. Zo kunnen we komen tot het ideale samenspel van renner en fiets.” 

Hoogland is een van de boegbeelden van het Nederlandse baanwielrennen, maar dat juist hij model stond voor de scans staat los van zijn status. “Niet qua prestaties, maar qua lichaamsbouw is het een heel gemiddelde sprinter”, zegt Dorlandt lachend. “Met hem kunnen we ook bij de bouw van de fietsen voor andere renners goed uit de voeten.” 

Hij ziet dit eerste beeld van Hoogland op de fiets als een soort nulmeting, een eerste referentiepunt. Samen met specialisten op het gebied van ergonomie en aerodynamica is het nu zoeken naar punten waarop progressie mogelijk is. De projectleider van KOGA vermoedt dat er nog zo’n tien procent marge is. 

Beste materiaal
De ruimte om groots te sleutelen zijn beperkt, want wielerbond UCI schrijft bepaalde criteria voor aan gewicht en hoofdvormen. De tijden dat iemand op een fiets van oude wasmachineonderdelen - zoals Graeme Obree - het werelduurrecord op zijn naam zette, zijn voorbij. Verbetering moet vooral gezocht worden in een betere integratie van het frame en de losse componenten. Met name de sprinters en renners die meedoen aan pelotonnummers gaan daarvan profiteren, tijdrijders krijgen namelijk geen nieuwe fiets. Hun exemplaar is net vernieuwd en voldoet nu aan de hoogste standaarden. Commercieel directeur Pieter Jan Rijpstra weet dat renners er veel waarde aan hechten op het beste materiaal te fietsen. 

“Voor een deel is het een psychologisch spel, er gebeurt veel in die hoofden. Het idee dat ze op iets unieks rijden geeft renners kracht.” Formeel is KOGA net als andere fabrikanten vanuit het IOC overigens verplicht om de fiets die nu ontwikkeld wordt bij interesse ook te leveren aan buitenlandse renners, maar in de praktijk gebeurt dat niet. “Door de prijs op te drijven of een lange levertijd voor te stellen wordt dat vanzelf onaantrekkelijk. Bovendien heeft een bond vaak een lange relatie met een eigen leverancier.”

Sportief en vooruitstrevend
Het initiatief om een nieuwe fiets te ontwikkelen komt van KOGA dat ook de kosten voor zijn rekening neemt. En of de fabrikant daar financieel nu veel wijzer van wordt? “Dat is niet onze drijfveer”, zegt Rijpstra. “Deze fietsen kunnen en zullen we niet op grote schaal verkopen, maar het is voor ons een belangrijk project omdat het perfect past bij onze merkwaarden: sportief en vooruitstrevend. Daarnaast levert het natuurlijk PR op. Nu al bij de ontwikkeling, maar straks hopelijk ook als er medailles worden uitgereikt." 

Daarnaast hebben Rijpstra en Dorlandt een groter beeld voor ogen. De kennis die zij nu opdoen kan in de toekomst van pas komen als er andere fietsen gebouwd worden. Hoewel een baanfiets iets wezenlijk anders is dan een ‘normale’ racefiets is er bij de ontwikkeling van het frame voor de KOGA-wegfiets goed gekeken naar de vormgeving van de fiets voor Theo Bos uit 2008. Dorlandt: “Op de langere termijn kan dit alleen maar voordelen opleveren, maar ons eerste doel blijft Tokyo 2020. Daarvoor liggen we nu keurig op schema.” 
 
Luister hier naar een radio-interview met KOGA-commercieel directeur Pieter Jan Rijpstra op BNR.