door: Leo Aquina | 11 juli 2017
Sport en cultuur waren altijd gescheiden werelden, met elk hun eigen organisaties, hun eigen subsidies en hun eigen afdelingen bij overheidsorganisaties. Het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA) organiseert al drie jaar bijeenkomsten om de sport en cultuurwereld dichter bij elkaar te brengen. In 2014 werd daartoe zelfs de Stuurgroep Sport en Cultuur opgericht, met vertegenwoordigers van LKCA, FCP, Jeugdcultuurfonds, Jeugdsportfonds, Kenniscentrum Sport, NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten en de VNG. Op vrijdag 16 juni kwamen in het Stedelijk Museum Schiedam professionals uit de sport- en de cultuurwereld bijeen om bruggen te bouwen. Sport Knowhow XL keek mee en doet verslag in een reeks van vier artikelen. Aflevering 1: Sport en Cultuur kijken bij elkaar over de muur. Aflevering 2: Muziekles op de hockeyclub in Leiderdorp. Vandaag aandacht voor 'Lelykracht', waarin sport en cultuur in Lelystad de krachten bundelen voor een sterkere samenleving.
“Lelykracht is een initiatief van Kubus centrum voor kunst en cultuur, Sportbedrijf Lelystad, FlevoMeer Bibliotheek en Welzijn Lelystad”, vertelt Akke Wiersma, van Kubus.
“Aanleiding voor het initiatief tot samenwerking was minder leuk, bezuinigingen. Alle partijen waren al lang actief in de stad. Soms kwamen ze op elkaars terrein, soms werd er samengewerkt, soms werd er langs elkaar heen gewerkt en soms was er zelfs sprake van concurrentie.”
Nieuwe verbindingen
Naast een bezuinigingsoperatie in 2015, zette de gemeente een fonds op om nieuwe verbindingen te leggen. Wiersma: “Lelystedelingen leefden langs elkaar heen. In veel steden is het stadscentrum een ontmoetingsplek voor inwoners. Maar in Lelystad is deze verbindingsfunctie er nauwelijks. Het fonds moest voor vernieuwende initiatieven zorgen. De gemeente koos niet voor een top down-benadering. Als maatschappelijke organisaties hebben we die handschoen opgepakt.”
“Als je relevant wil zijn voor je stad, moet je weten wie er wonen en wat die mensen willen"
Wiersma omschrijft de samenwerking binnen Lelykracht als een reis. “We hebben adviesbureau The Alignment House ingehuurd om ons op weg te helpen”, zegt zij. Big data speelden daarbij een grote rol. “Als je relevant wil zijn voor je stad, moet je weten wie er wonen en wat die mensen willen. Het is ongelooflijk wat er op postcodeniveau van mensen wordt bijgehouden. Met die data konden we een kijkje nemen in willekeurig welke straat."
"Op basis daarvan hebben we een mozaïek gemaakt van de stad, waarin we veertien categorieën huishoudens hebben ingedeeld langs de as van welstand en leeftijd. Wat opvalt, is dat er vrij veel mensen laag in de welstand zitten en vrij weinig mensen behoren tot de elitaire topklasse. De grootste groepen zijn starters, sociale huurders en de rijke middenklasse. Voor ons was het vervolgens de vraag hoe we die vier groepen samen bereiken.”
Sociale barrières
Lelykracht wil inspelen op de behoefte van de bewoners: “Als maatschappelijke instanties zijn we gewend om vanuit ons eigen idee te beginnen, maar als bedrijven producten in de markt zetten, beginnen ze bij de behoefte”, legt Wiersma uit. De behoefte werd in kaart gebracht door de bewoners vragen te stellen. “Daaruit ontstond het beeld dat Lelystedelingen zelf van de stad hadden. De stad is opgedeeld in wijken die worden gescheiden door dreven en die worden ervaren als sociale barrières. De binding met het stadshart is niet vanzelfsprekend. Bewoners vinden dat het ontbreekt aan visie en ziel. Er is behoefte aan sociale cohesie, warmte, sfeer, gezelligheid en trots.”
De vier instanties binnen Lelykracht kunnen elk op hun eigen manier tegemoetkomen aan die behoeftes. Wiersma: “Kubus stimuleert de ontwikkeling van creatieve kracht, de Bibliotheek kan mensen en kennis verbinden als huiskamer van de stad, Welzijn is geworteld in de wijken en zorgt ervoor dat iedereen mee kan doen en het Sportbedrijf werkt aan een gezonde en vitale stad. Bovendien kent het Sportbedrijf alle kinderen, want iedereen haalt zijn zwemdiploma.”
Door samenwerken relevanter zijn
Hoewel de verschillende partijen zich inzetten om samen te werken, is Lelykracht nadrukkelijk niet op zoek naar een fusie: Wiersma: “Het gaat er niet om op die manier bedrijfseconomisch voordeel te halen. We moeten allemaal zelf onze bezuinigingen realiseren, maar we onderzoeken hoe we door slim samen te werken relevanter kunnen zijn voor de stad.”
Lelykracht moest de gemeenteraad ervan overtuigen dat het ook daadwerkelijk met concrete oplossingen kon komen. Voor 2016 kwam de gemeente met een subsidie van 125.000 euro over de brug en Lelykracht werkt hard aan samenwerking met bedrijven om ook andere financieringsbronnen te vinden.
“Uiteindelijk willen we dat Lelykracht in het systeem van onze instellingen gaat komen, zodat we gezamenlijk kunnen werken aan de leefbaarheid en duurzaamheid in de stad”
Locomotief met wagons
Binnen de reismetafoor vormt Lelykracht de wagon van de trein. “Daaraan willen we steeds meer wagonnetjes hangen”, aldus Wiersma. “Een van die wagonnetjes is de talentkwekerij. Een van de zorgen van ouders is er voor kinderen na de overgang van de lagere naar de middelbare school weinig meer te beleven valt. Om die kinderen te inspireren en mee te laten doen hebben we bijvoorbeeld Lelydance opgezet, een op The Passion geïnspireerd dance event met bekende en onbekende inwoners in de hoofdrol. Een andere wagon aan de trein is de ‘Verenigde Straten van Lelystad’, een dag waarop bewoners worden uitgenodigd bij elkaar in de wijk te kijken.”
Lelykracht blijft werken aan nieuwe wagons om aan de trein te haken. Wiersma: “Uiteindelijk willen we dat Lelykracht in het systeem van onze instellingen gaat komen, zodat we gezamenlijk kunnen werken aan de leefbaarheid en duurzaamheid in de stad.”
Voor meer informatie: nieuwe samenwerkingsvormen Sport & Cultuur
Volgende week op Sport Knowhow XL
Deel 4 van het vierluik over het leggen van verbindingen tussen de sport- en de cultuurwereld | Marleen van Amerongen, voorzitter Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB), bij wie sport en cultuur als een rode draad door haar leven en carrière lopen: “Verbinden zonder te forceren.”