door: Marc Hoeben | 22 juni 2017

Ze bestaan sinds 2013 naast elkaar. Maar inmiddels zitten Vereniging Sport Utrecht (VSU) en Harten voor Sport midden in een verkennend onderzoek over het samengaan van de twee organisaties tot één stedelijk uitvoeringsorgaan voor sport en bewegen in de Domstad. Daarbij gaat het nu eens niet om een bezuinigingsoperatie, maar om een versterking van de werkzaamheden op de belangrijkste aandachtsgebieden.

Van de twee partijen kent VSU de langste geschiedenis. “We hebben een historie van 32 jaar”, zegt directeur Hanneke van der Marel. “Met Paul Verweel - hoogleraar van de Universiteit Utrecht en voormalig voorzitter van VSU - als één van de godfathers. Het is vanuit de verenigingsstructuur van met name voetbalclubs in de stad Utrecht ontstaan. Enkele tientallen clubs hebben destijds de handen ineengeslagen en bijvoorbeeld het accommodatiebeleid en tarievenbeleid aan de orde gesteld en zo werd VSU een instantie die hun belangen vooral richting de gemeente kon behartigen.”

Harten voor Sport
Pas vier jaar geleden kwam daar Harten voor Sport in de Domstad bij. “Rob Nillezen, Heinz Schiller en ik zijn de initiatiefnemers”, legt Ronald Hennekes uit. Hij voert samen met Nillezen nog steeds de directie, terwijl Schiller deel uitmaakt van de Raad van Toezicht. 

“Dat we met Harten voor Sport kwamen had ook met onze achtergrond te maken. Rob was thuis in het sociale ondernemerschap, Heinz zat in de directie van een welzijnsorganisatie en ik hield me bezig met laagdrempelige bewegingsprogramma’s, zoals wandelen voor mensen met een chronische aandoening. De gemeente kwam eind 2012 met een subsidie-uitvraag voor het stimuleren van sport en bewegen in de buurt. Wij zijn daarop ingesprongen en de gemeente heeft toen voor ons initiatief gekozen. Het gaat om een subsidie van zeven ton per jaar.”

Directe concurrenten waren VSU en Harten voor Sport in 2013 niet bij het ‘gevecht’ om de bewuste subsidie. “Een nauwe samenwerkingspartner van VSU - de stichting Sport en Samenleving - deed daar wel aan mee”, weet Hennekes nog. “Maar wij hadden wat meer verbinding met de sociale partners en dat vond de gemeente wel interessant. Wij vonden dat op onze beurt wel weer lef van de gemeente, om ons als nieuwe partij in te schakelen.”

Overlappende werkzaamheden
Harten voor Sport kon aan de slag, maar hechtte, aldus Hennekes, ondertussen wel aan ‘een solide relatie’ met de georganiseerde sport en VSU. De twee bestonden de laatste jaren naast elkaar, voor een klein deel overlapten de werkzaamheden elkaar, grotendeels verschilden ze van elkaar. Bij Harten voor Sport lag de nadruk meer op de welzijns- en gezondheidsaspecten van sport en bewegen, het effect hiervan op sociale participatie en was er ook meer oog voor het anders- en ongeorganiseerde deel van de sport in de stad. 

Bij VSU draaide het sinds jaar en dag om het belang van de verenigingen, het verzorgen van een goede infrastructuur en accommodaties en was er bijvoorbeeld ook nog aandacht voor talenten en topsport.

Langzaam groeide bij beide organisaties al het besef dat de handen wellicht in elkaar geslagen konden worden. VSU-directeur Van der Marel: “Op sommige gebieden is er sprake van overlap van activiteiten, we zijn veelal bij dezelfde thema’s en dossiers betrokken en we hebben bijvoorbeeld nu samen drie directeuren en de nodige overhead. We zijn verschillende keren met elkaar in gesprek geweest en we hebben geconstateerd dat we het efficiënter kunnen doen.”

Projectteam
Gestimuleerd door de gemeente Utrecht en haar wethouder Sport Paulus Jansen kwamen de gesprekken medio vorig jaar op gang. Voor deze verkenning werd een projectteam samengesteld, bestaande uit Hanneke van der Marel, Martijn Wellen (VSU), Ronald Hennekes en Rob Nillezen (HvS). De besturen en medewerkers van beide organisaties zijn intensief betrokken bij de verkenning. Ook zijn diverse experts geraadpleegd. 

De Raad van Toezicht van Harten voor Sport staat inmiddels achter het voornemen van de samensmelting en de plannen zijn in de Algemene Leden Vergadering van VSU in mei besproken. Er wordt op dit moment een klankbordgroep samen gesteld om de wensen en de belangen van de verenigingen nader met elkaar te bespreken. Op 11 oktober valt de beslissing in de volgende ALV en dan is het, na de vermoedelijke goedkeuring, de bedoeling dat de nieuwe organisatie vanaf augustus 2018 operationeel wordt.
Eén vooroordeel wil Van der Marel wel uit de weg ruimen. 

“Dat het efficiënter kan wil niet zeggen dat we moeten bezuinigen op de sport. De nieuwe en grotere organisatie biedt meer ruimte voor medewerkers zich te ontwikkelen. De combinatiefunctionarissen gaan deel uitmaken van het team, zodat ze een echt thuis hebben en zodat hun motivatie en slagkracht groter wordt. Bij ons werken 25 mensen, bij Harten voor Sport ook zo’n aantal, we gaan met dezelfde mankracht verder en we willen het rendement verhogen, zodat de Utrechtse sport nog meer kan profiteren.” 

Twee bloedgroepen
De nieuwe organisatie maakt volgens Van der Marel grote kans te kunnen beschikken over de subsidies voor sportstimulering en verenigingsondersteuning. Het is al tot het formuleren van vier hoofdthema’s gekomen, waaruit volgens Hennekes en Van der Marel ook wel de signatuur van de twee bloedgroepen spreekt: het realiseren van een optimale sport- en beweeginfrastructuur, het in beweging houden van bewoners die drempels ondervinden bij het vinden van een passend aanbod, het faciliteren van talenten en topsporters, het zichtbaar maken en promoten van sport voor het verhogen van de sportparticipatie.

“VSU en Harten voor Sport hebben nu wel een ander profiel”, zegt Van der Marel. “Maar we moeten koesteren wat er goed is. Een belangrijk punt voor de verenigingen binnen VSU is natuurlijk hun zeggenschap. Die zal geborgd moeten worden. Maar als we dat goed regelen, verwacht ik wel dat de ALV akkoord gaat.” Hennekes: “Onder bewoners was er soms wat verwarring over die twee organisaties. Dat was zonde en dat zijn we straks gelukkig kwijt. We staan in de toekomst echt voor de uitvoering van het sportbeleid in Utrecht en stellen de wensen en vragen van bewoners en sportorganisaties centraal. En het is de bedoeling dat we ons niet meer te veel door kleine projecten laten afleiden van onze kerntaken. Sportorganisaties in het algemeen en verenigingen in het bijzonder zijn naar hun aard maatschappelijke verschijnselen, waarin passie, intrinsieke motivatie, vrijwillige participatie en democratische besluitvorming cruciale krachten zijn voor het opbouwen van sociaal en cultureel kapitaal." 

"Sport heeft bewezen een leerschool te zijn voor jong en oud en vormt zo vaak het cement in de samenleving, waar dat momenteel hard nodig is. Hoe ‘vitaler’ de accommodaties en de aangesloten organisaties, des te meer kans op het structureel, van jong tot oud, sporten in sociaal verband van de Utrechtse bevolking. Dat draagvlak is het best gegarandeerd als sport als doel leidend is: sport als middel werkt vooral als sport als doel vooropstaat." 

Vaste waarde
De nieuwe sportorganisatie wil bereiken dat sport en bewegen een vaste waarde is in het leven van alle Utrechters en wil nadrukkelijk samenwerken met alle partners in de stad. Van der Marel: “Van belang daarbij is dat de nieuwe organisatie een helder profiel heeft, gezond en stabiel is, maar ook wendbaar en snel kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen.”

Voor meer informatie: www.sportutrecht.nl en www.hartenvoorsport.nl