door: Thomas van Zijl | 13 april 2017 

De slechte akoestiek van sportzalen is bepaald geen probleem van gisteren, maar nog altijd wordt de impact op de gezondheid onderschat. Het bedrijf AKMA levert al langer dan 25 jaar materialen die iets aan de situatie kunnen veranderen, maar constateert dat akoestiek vaak als eerste van het lijstje geschrapt wordt als een bouwproject te duur wordt. 

AKMA opereert sinds een jaar of vier ook onder de naam Akoestiek Meesters, dat bekt net wat lekkerder zegt initiatiefnemer Peter Jansen. Buiten de naam is er volgens hem de afgelopen decennia niet veel veranderd, zeker niet in de sportwereld. Geluid krijgt nog niet de aandacht die het verdient, hooguit wordt erkend dat het in sommige gevallen een probleem is. Slechts weinige exploitanten van sportzalen gaan ook echt tot actie over om daar iets aan te doen. Het wekt bij Jansen verbazing op: 

“Iedereen weet dat docenten lichamelijke opvoeding en coaches die veel actief zijn in sportzalen te maken krijgen met nagalm en onrust en dat ze voortdurend hun stem dan moeten verheffen.” Dat laatste lijkt een detail, maar bij iemand die voortdurend te hard moet praten gaat de hartslag omhoog en kunnen blijvende stem- en gehoorproblemen ontstaan. “Het is niet voor niets dat veel docenten die een lange carrière achter de rug hebben kampen met stem-, gehoor- en hartproblemen.” 

Wel normen, geen sancties
Beroepsorganisatie KVLO luidde een paar jaar geleden de noodklok en ook sportkoepel NOC*NSF begon een onderzoek. Er ging geen alarmerende werking vanuit. Jansen wijt dat aan het ontbreken van een wettelijke verplichting om de akoestiek op orde te brengen. “Er zijn wel normen opgesteld via NOC*NSF in het Frisse Scholen-beleid en het Bouwbesluit. Iedere gemeente, onderwijsinstelling of particuliere exploitant bepaalt zelf hoe streng men die norm naleeft. Sancties bij een overtreding zijn er niet.” 

Daarmee lijkt het thema voor de exploitant aan belang af te nemen. "Maar denk er niet makkelijk over. Een werkgever heeft zorgplicht. Als de gezondheidsproblemen van een trainer of docent duidelijk werkgerelateerd zijn, is de werkgever wel degelijk verantwoordelijk. Bij de eerste klachten wordt meestal gezocht naar provisorische oplossingen. Docenten krijgen bijvoorbeeld oordopjes, maar structureel lost het de problemen ten aanzien van de akoestiek niet op", aldus Jansen. 

Sportpanelen als oplossing
Een goede akoestiek vereist in iedere zaal een ander pakket van maatregelen, maar voor Jansen staan speciale balvaste en hoogwaardige sportpanelen centraal. Die worden opgehangen waar de problemen zich manifesteren. Om de nagalm te reduceren is de juiste hoogte en positie cruciaal. Voor niets gaat de zon op, een dergelijke operatie brengt wel kosten met zich mee, bij een sporthal van gemiddelde opvang ongeveer twaalf tot vijftienduizend euro. Jansen zou dan ook graag eerder betrokken worden bij de bouw en ontwikkeling van projecten. 

“Aan de hand van de eisen en het bestek kunnen wij precies zien welke maatregelen er nodig zijn om te zorgen voor een goede akoestiek. Nu komen wij meestal pas om de hoek kijken als er sprake is van een probleem. Dat is zonde van het geld en bovenal niet bevorderlijk voor de gezondheid van mensen.” 

70% zou niet aan norm voldoen
Jansen schat in dat zeker zeventig procent van de gymzalen niet aan de geldende normen voldoet. Hij heeft het vanwege de oproep van de KVLO en de strengere ARBO-controles wel drukker gekregen, maar verwacht toch dat de meeste exploitanten ook de komende jaren niet uit zichzelf in beweging komen voor een betere akoestiek. Ergens is dat vreemd, want Jansen ervaart wel dat het onderwerp hot is. 

“Dan gaat het vooral om bijvoorbeeld kantoortuinen. Mensen stellen kennelijk hogere eisen aan een kantooromgeving dan aan de gymzaal. Aan de sportwereld lijkt het thema vooralsnog een beetje voorbij te gaan.” Akoestiek Meesters is ook buiten de grens actief, onder andere in België, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. 
 
Voor meer informatie: www.akoestiekmeesters.nl