door: Leo Aquina | 23 maart 2017

“De meeste gymzalen zijn gebouwd in de jaren zeventig. Hier en daar verandert wel wat, maar de inrichting en de toestellen zijn nog vrijwel identiek”, zegt Hélène Popping. De directeur Sport en Bewegen van Sportbedrijf Drachten wil dat veranderen. Toen Sika Nederland een idee presenteerde om gymzalen aantrekkelijker te maken met behulp van LED-verlichting op de vloeren, was zij direct enthousiast. Sportbedrijf Drachten ging met Sika, Nenka en Nijha in zee en ontwikkelde iSpace Sports. De interactieve gymzaal viel meteen in de prijzen. Op 9 maart kreeg iSpace Sports de Innovatieprijs Sportaccommodaties, een prijs die dit jaar door de Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek BSNC, de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en NOC*NSF in het leven is geroepen om nieuwe concepten in de sportsector te stimuleren.

“Een hele eer”, zegt Popping over de prijs. “Vooral omdat wij onze nek hebben uitgestoken om echt verandering van de grond te krijgen. Het onderwijs in lichamelijke opvoeding is opgeschoven van klassikaal naar onderwijs in groepen. Veel gymzalen en materialen zijn nog precies hetzelfde als veertig jaar geleden. Het moest anders, omdat we niet meer de juiste effecten sorteerden en niet voldoende aansloten bij de vraag in de markt. Met de startpunten interactief, intelligent en innovatief is een totaal nieuw concept ontstaan dat veel beter aansluit bij de belevingswereld van de kinderen van nu.”

Erkenning
Popping beschouwt de Innovatieprijs als een erkenning voor een eenzame strijd. “Het idee komt van Sika Nederland. Zij zijn van de hardware en wij van de software. Zij maken Pulastic sportvloeren, dat zijn vloeren waarmee je doormiddel van LED-verlichting allerlei nieuwe dingen kan doen. Sportbedrijf Drachten zag op een relatiedag een presentatie en was meteen enthousiast. Sommige mensen uit het vakgebied schoten het direct af, omdat ze niet zagen hoe het kon aansluiten bij de bestaande leerlijnen en basisbeginselen in het beweegonderwijs, zoals balanceren of mikken. Ik zag dat niet als pijnpunten, maar als kansen. Je kunt die grondvormen van bewegen ook ontwikkelen in een andere omgeving, die beter aansluit bij de belevingswereld van de kinderen en die uitnodigt om te experimenteren.”

“Mensen willen altijd wetenschappelijk bewijs voordat er draagvlak is, maar daardoor kost vernieuwing vaak veel te veel tijd. Je kunt ook beginnen aan een concept omdat je er geloof in hebt, iets wilt veranderen en pas in de loop van het proces wetenschappelijk bewijs vergaren. Wetenschappers hadden al lang aangetoond dat plezier in bewegen de beste drijfveer is om door te gaan. Wij geven hier nu zelf invulling aan door met een aantal bewegingswetenschappers onderzoek te doen naar de intrinsieke motivatie. We zoeken op dat gebied ook nog naar samenwerkingsverbanden. De eerste indrukken zijn goed. 

Mogelijkheden eindeloos
Wat is nu precies de innovatie die in de gymzaal is doorgevoerd? Het concept brengt beleving, educatie en sport samen. De programmering is oneindig en flexibel is en moet automatisch verleiden tot bewegen voor elke leeftijd. Popping: 

“De Pulastic sportvloer is een vloer met oplichtende lijnen, die je door middel van digitale technieken kunt laten oplichten op alle manieren die je maar wilt. Je kunt de lijnen voor standaardsportvelden projecteren, maar je kunt ook heel andere dingen doen. Het hoeft niet statisch te zijn. Naast de lijnen kun je allerlei projecties maken, waarmee je ook eindeloos kan variëren. Als het bijvoorbeeld om mikken gaat, kun je een aapje projecteren dat op en neer springt. Als je raakt gooit, krijg je punten. Er zijn ontelbare mogelijkheden. Door levels aan te brengen in activiteiten kunnen kinderen en volwassenen oefenen op eigen niveau. Door de beelden worden oefeningen of activiteiten spannend en worden waarden als grenzen verleggen, presteren, samenwerken als vanzelfsprekend. Je stuurt het allemaal aan met een iPad en de instructeurs of leraren kunnen zelf allerlei programma’s bedenken.” 

Intrinsieke motivatie
Kinderen in beweging brengen op basis van hun intrinsieke motivatie, dat is de doelstelling. Popping: “Wij moesten vroeger allemaal hetzelfde hurksprong maken over de kast. Voor veel kinderen is dat een traumatische ervaring. Die haalden het niet en dan werden ze er door de leraar alsnog overheen getrokken, omdat het nu eenmaal een onderdeel was van het lesprogramma. Voor die kinderen heeft het niets bijgedragen aan hun motorische vaardigheid, maar ze hebben wel een levenslange aversie tegen de gymzaal ontwikkeld. Met iSpace Sports willen we juist ook die kinderen plezier in bewegen laten ervaren, waardoor ook zij beter motorische vaardigheden kunnen ontwikkelen.” 

iSpace Sports in Drachten is inmiddels al een jaar operationeel in een verbouwde oude gymzaal en in april dit jaar komt er nog een nieuwe gymzaal bij. Popping hoopt dat de Innovatieprijs bijdraagt aan de verspreiding van het concept. “Vanuit onze eigen organisatie werken wij daar lokaal aan en dankzij de prijs zien we dat het ook in de rest van Nederland in de belangstelling staat. In Arnhem en Purmerend werken ze ook aan hun eigen iSpace Sports gymzalen. Om het concept verder te ontwikkelen hebben we een klankbordgroep in het leven geroepen vanuit verschillende geledingen, van buurtsport coaches tot hogescholen.”

Voor meer informatie: www.ispace-sports.nl