door: Leo Aquina | 15 december 2016

“In de discussies over de eerdere mislukkingen ging het alleen over een stadion van 350-400 miljoen. Bij het Masterplan Feyenoord City staat de sociaal-maatschappelijke gebiedsontwikkeling centraal”, zegt Johan Wakkie. De voormalig directeur van de Koninklijke Nederlandse hockeybond KNHB ontwikkelde samen met Edu Jansing en Bart van Rossenberg een maatschappelijke visie voor Feyenoord City. Burgemeester en Wethouders van Rotterdam hebben het plan al omarmd, de gemeenteraad beslist in april 2017.

Het gaat bij Feyenoord City niet alleen om een nieuw stadion, maar om een gebied van 325.000 vierkante meter, dat bestaat uit vijf delen: het nieuwe stadion, de Urban Bridge, de Strip, De Kuip en het Stadion Park. Er komen naast sportaccommodaties onder meer woningen, een school, een hotel en parkeergarages. Als alles volgens plan verloopt staat de eerste wedstrijd van Feyenoord in het nieuwe stadion gepland in het seizoen 2022/'23, maar de gebiedsontwikkeling heeft een totale looptijd van zo’n vijftien jaar. Wakkie vindt het om verschillende redenen belangrijk dat vanaf het begin niet alleen wordt gedacht aan ‘de stenen’: 

“Er is op Zuid sprake van een lage sportparticipatie, hoge werkloosheid en een groot aantal jongeren dat geen startkwalificatie haalt. Sport biedt kansen voor het vergroten van het netwerk, het is gezond en het biedt op die manier perspectief voor onderwijs en werk.”  

Cultuurdiscussie
Wakkie merkte dat de sociaal-maatschappelijke component door Feyenoord en de gemeente Rotterdam serieus werd genomen: “Het was niet zomaar een hoofdstuk in de plannen, het stond echt centraal. De architect David Gianotten van OMA begreep dat ook heel goed. Je moet bij het inrichten van de hardware op voorhand rekening houden met de manier waarop het straks wordt gebruikt. De oude Kuip krijgt straks een atletiekbaan en het wordt helemaal open, zodat mensen er ook doorheen kunnen lopen. Feyenoord moet een multi-sportclub worden, naar het model van Benfica, FC Barcelona, maar ook Kampong in Utrecht. Daarvoor is een verregaande samenwerking vereist tussen alle sportverenigingen die nu al op Zuid zitten. Dat kun je van tevoren niet allemaal vastleggen in plannen, maar je moet er wel mee bezig zijn. Er is een fysiek plan en om tot een multi-sportclub te komen, moet je een cultuurdiscussie aangaan. Dat kost tijd.”

De kosten van het totale project worden geschat op 1,4 miljard, waarvan 365 miljoen is bestemd voor de ontwikkeling van het nieuwe stadion. Als de gemeenteraad akkoord gaat, neemt de gemeente 135 miljoen euro voor haar rekening: 40 miljoen voor aandelen in het nieuwe stadion, 60 miljoen voor de aankoop van grond en 35 miljoen voor het realiseren van een infrastructuurprogramma. In die plannen staat niet hoeveel geld de gemeente steekt in de sociaalmaatschappelijke componenten. Wakkie: 

“Een deel van die sociaalmaatschappelijke componenten zit natuurlijk ook in ‘de stenen’ zelf. Dat er van tevoren goed is nagedacht over de manier waarop wordt gebouwd, de open Kuip met de atletiekbaan, een basisschool die accommodaties kan delen met sportverenigingen en de publieke ruimte in het hele gebied zo wordt ingericht dat het mensen uitnodigt te gaan sporten. Bovendien is een groot deel van de sociaalmaatschappelijke activiteiten nu ook al onderdeel van de activiteiten van Feyenoord en van de gemeente. Feyenoord heeft twintig medewerkers in dienst om uitvoering te geven aan het MVO-beleid. Overigens heeft de gemeente niet alleen uitgaven. Op die 40 miljoen voor aandelen wordt in de toekomst ook weer geld verdiend, dus dat is gewoon een investering.” 

Opbrengsten gemeenschap
In hoeverre is het verantwoord om zoveel gemeenschapsgeld uit te geven aan de faciliteiten van een professionele voetbalclub, die aan de andere kant miljoenen spendeert aan spelerssalarissen? “Het geld gaat niet naar de club, maar naar voorzieningen die de hele gemeenschap uiteindelijk ten goede komen. Een voetbalclub heeft voor een stad in allerlei opzichten enorme waarde. Bedrijven willen zich daar graag mee verbinden en op die manier kun je die club weer inzetten voor allerlei maatschappelijke doeleinden, zoals werkgelegenheidsprojecten en scholing.”

Welke rol hebben Wakkie, Jansing en van Rossenberg bij de uitwerking van de plannen? “Dat weet ik nog niet”, zegt Wakkie. “Op dit moment is men bezig met het zoeken van particuliere investeerders, want er is nog veel geld nodig. Onze rol is de komende maanden vooral uitleg geven bij de plannen. Wat onze rol wordt als de gemeenteraad de plannen in april heeft goedgekeurd, weet ik nog niet. Wellicht vragen ze ons opnieuw voor een adviserende rol, maar het kan ook zijn dat Feyenoord en de gemeente de invulling van het sociaalmaatschappelijke programma helemaal zelf gaan organiseren.”

Feyenoord kampioen
Tot slot viel het Sport Knowhow XL op dat de drie mensen die sociaalmaatschappelijke invulling gaven aan de plannen voor Feyenoord City allemaal in Amsterdam wonen. “Voor ons alle drie is uiteindelijk de belangrijkste vraag wanneer Feyenoord weer kampioen wordt”, lacht de geboren Rotterdammer Wakkie. “Maar serieus: we hebben een Rotterdams hart en we hebben ons oor natuurlijk ook te luister gelegd bij Rotterdammers zoals Jan Rotmans, Henk Oosterling en vele anderen.”

Voor meer informatie: www.feyenoord-city.nl en/of lees Feyenoord City vervult hartenwens stadionclub