door: Marc Hoeben | 23 juni 2016

De aandacht voor mindfulness is de laatste jaren weer toegenomen. Maar kunnen we er ook iets mee in sport? Natuurlijk, bedacht Arthur van der Hoeff, misschien juist wel in  sport. Met tennis en mindfulness combineerde de 46-jarige Rotterdammer twee duidelijke voorliefdes. In zijn optiek ga je altijd een klasse beter spelen als je bij trainingen en wedstrijden gebruik maakt van het ‘stappenplan’ van Mindfultennis.

Zo’n vijf jaar geleden was Van der Hoeff ‘om.’ Hij, in het dagelijks leven jurist, raakte in aanraking met mindfulness en zag de mogelijkheden die op de tennisbaan lagen. “Tijdens mijn studietijd heb ik training gegeven en ook het toenmalige A-diploma van tennisleraar gehaald. De mentale aspecten van de sport interesseerden me altijd al. Zo was ik destijds meteen geboeid door het cursusboek ‘Innerlijk tennis’ van Timothy Gallwey.”

Via-via kwam hij in contact met mindfulness. “Je kunt er allerlei dingen mee en het is nu weer actueel. Als ik het in het kort moet uitleggen: het is een manier om de geest kalm en alert te krijgen.” Kalm en alert blijven onder alle omstandigheden, dat zijn zaken waaraan veel sporters proberen te werken. “Tennis is mijn passie. Ik heb gekeken welke principes van mindfulness voor mijn sport bruikbaar zouden zijn.”

‘Altijd winnen – de Mindfultennismethode’
Een en ander leidde tot zijn boek ‘Altijd winnen – de Mindfultennismethode’, dat enkele jaren terug verscheen. Sindsdien staat Van der Hoeff voor instructie van groepen of individuen op de baan bij TOC in Capelle aan den IJssel. “Ik doe het niet dagelijks, hoor. Het idee is juist ook dat mensen het zelf moeten kunnen doen. Met het oog daarop is er een mobiele app. Wat ik doe is echt gericht op tennis. Je kunt het toepassen tijdens de training, maar ook tijdens wedstrijden. Dat is dus echt heel concreet. Mindfulness kan ook wel iets vaags hebben en dat is wat mensen meestal denken. Het begint bijvoorbeeld  met het turen naar een krent. Dan denken sommigen: oh jee. Of ze verwachten dat je ingewikkeld moet denken. Dat is juist niet de bedoeling. Ze kunnen meteen resultaat ervaren.”

Van der Hoeff zegt prestatieve jeugdspelers op bezoek te hebben gehad. “Uit de top-10 van de jeugdranglijst. Sommigen komen nog steeds, ze willen er alleen niet mee te koop lopen.” Toch richt Mindfultennis zich niet uitsluitend op het ‘hogere’ segment qua prestaties.

“Het is juist mijn ervaring dat het niveau van de spelers niet zo veel uitmaakt. Het is altijd bruikbaar. Maar hoe beter mensen tennissen, des te directer is wel het resultaat. Dat komt doordat je geen andere problemen, bijvoorbeeld op het technische vlak, meer hebt. Bij topsporters kun je je echt op het mentale gedeelte richten. Het accent ligt op concentratie. Je speelt het liefste vanuit een diepe concentratie of flow. Dan komt jouw spel het beste tot zijn recht. Het gaat om het bereiken van die staat. Mindfultennis brengt je daarin. Om daar te komen moet je wel eerst erkennen dat je voor een belangrijk deel op de automatische piloot speelt, met alles wat je in de loop der jaren hebt aangeleerd. De gedachte is dan dat je, als je je dat bewust bent, kunt gaan overschakelen naar andere levels van concentratie.”

Professor in de mindfulness
Om de methode meer handen en voeten te geven - "ik heb het redelijk wetenschappelijk aangepakt" - zocht Van der Hoeff contact met Anne Speckens, die zich bij de katholieke universiteit van Nijmegen professor in de mindfulness mag noemen. “Het bleek dat je die staat van diepe concentratie maar vijf minuten kunt hebben en dan is de geest toe aan iets nieuws. Het ging er dus om iets te ontwikkelen waarmee je de hele training of wedstrijd geconcentreerd kan zijn.”

Van der Hoeff ontwikkelde een methode met tien ‘pijlers’ of ‘levels.’ Van automatische piloot (1) gaat het via alarmsignalen (2) naar focus (3), nieuwsgierigheid (4), geduld (5), accepteren (6), niet forceren (7), vertrouwen (8), keuzevrijheid (9) en balans (10). “Binnen elk level richt je je aandacht op iets anders. Er zit een logische volgorde in. Maar je kunt zelf in een wedstrijd bepalen naar welk level je gaat en wanneer je dat doet.”

Reminder
De app en het boekje kunnen als reminder worden gebruikt. “Bij het wisselen van kant kun je de app gebruiken. Je voert dan het resultaat van de laatste games in en dan geeft de app aan wat het volgende level is. Maar zo lang het goed gaat, blijf je in hetzelfde level.” Naast de levels komt Van der Hoeff met ademhalings- en concentratieoefeningen voor buiten de baan en voor de momenten dat het spel stilt ligt. “Let maar eens op een topper als Milos Raonic. Je ziet hem ook altijd ademhalingsoefeningen doen.”

Het boek van Van der Hoeff draagt de titel ‘Altijd winnen.’ Dat moeten we niet al te letterlijk nemen. “Het gaat erom dat je je focus legt op het proces. Zodat je altijd kunt zeggen dat je naar je beste kunnen hebt gespeeld. Je speelt met deze methode gegarandeerd een klasse beter. Maar dan nog kan het zo zijn dat je tegenstander beter is.”

Voor meer informatie zie: www.mindfultennis.nl