door: Thomas van Zijl | 12 mei 2016
Veel wielrenners lijken vooral bezig te zijn met het breken van records op Strava, maar veilig en ongedeerd thuiskomen is nog altijd belangrijker. Zeker de laatste jaren is dat geen vanzelfsprekendheid meer. Het aantal fietsers dat zich meldde bij de Spoedeisende Hulp stijgt al enige tijd explosief. VeiligheidNL ontwikkelde de training Zeker op je Zadel om de rij- en valvaardigheid van wielrenners te verbeteren.
Vallen en opstaan hoort erbij voor iedere sporter, maar wielrenners doen er verstandig aan om het moment van vallen waar mogelijk tegen te gaan of op z’n minst zo goed mogelijk op te vangen. De meeste fietsers beschouwen hun sport niet als gevaarlijk en realiseren zich vaak te weinig wat het wielrennen met zich meeneemt. Zeker de drukte op het fietspad verhoogt de kans op ongelukken, constateert ook Casper Dirks van VeiligheidNL:
"Wielrenners, toerfietsers, zondagsrijders en mensen met een e-bike maken allemaal gebruik van dezelfde ruimte"
“Er breekt een tijd van mooi weer aan, mensen trekken er massaal op uit om te gaan fietsen. Dat leidt tot een zeer divers peloton: de wielrenners, toerfietsers, zondagsrijders en mensen met een e-bike maken allemaal gebruik van dezelfde ruimte.” Wielrenners proberen daar, meestal zelfs in groepen, zo soepel mogelijk doorheen te manoeuvreren, maar dat gaat niet altijd zonder brokken.
Train de trainers
De afgelopen jaren stijgt het aantal meldingen van fietsers op de Spoedeisende hulp schrikbarend snel. Tussen 2010 en 2012 was er sprake van bijna een verdubbeling en de laatste cijfers laten geen verbetering zien. In 2014 brachten meer dan 5.000 wielrenners geblesseerd een bezoek aan de Spoedeisende Hulp. Voor VeiligheidNL was dat aanleiding om het gesprek aan te gaan met onder meer NTFU en KNWU. Een eerste resultaat was de campagne De Echte Wielrenner laat van zich horen en nu is er de training Zeker op je Zadel, bedoeld om de rijvaardigheid en valvaardigheid van wielrenners en mountainbikers te verbeteren.
Zeker op je Zadel is een 'train de traineropleiding', specifiek gericht op instructeurs van wielerclubs. Dirks: “De meesten kennen de beginselen wel, maar via praktijktraining, oefenkaarten, online ondersteuning en flyers vergroten ze hun kennis die ze kunnen overbrengen op leden van hun clubs.”
“Velen zullen van zichzelf denken dat ze rijvaardig genoeg zijn, maar goed kunnen vallen is een ander verhaal"
Reflexen oefenen
Die leden moeten wellicht nog enigszins overtuigd moeten worden van nut en noodzaak, vermoedt Dirks: “Velen zullen van zichzelf denken dat ze rijvaardig genoeg zijn, maar goed kunnen vallen is een ander verhaal.” De risico’s van mountainbikers en wielrenners zijn overigens niet precies hetzelfde. Daarom verschilt de cursus Zeker op je Zadel ook op een aantal punten waar het gaat om rijvaardigheid. Wielertrainers focussen zich op sprinten, demarreren, bochten, in de groep rijden en ravitaillering. Begeleiders van mountainbikers besteden meer aandacht aan starten, bochten, inhalen, afdalen en het rijden in treintjes. De deelnemende instructeurs leren daarnaast reflexen te oefenen bij voorover en opzij vallen. Eerst gebeurt dat zonder fiets, later door op een handige en onschuldige manier deelnemers met de fiets onderuit te trekken. Dirks:
“Het is de enige manier om een val echt te oefenen en er een automatische beweging van te maken.” Hij haalt een uitspraak aan van Steven Rooks die in zijn actieve carrière relatief weinig letsel overhield aan valpartijen. De oud-prof schrijft dat toe aan judolessen in zijn kinderjaren. Vroeg leren vallen en reflexen oefenen kan op latere leeftijd veel ellende voorkomen. Mede om die reden zet VeiligheidNL het effectief bewezen lespakket vallen is ook een sport in op basisscholen. Het aantal gevallen van letsel als gevolg van een valpartij is daardoor bij de deelnemende scholen met de helft afgenomen.
Clinics aan niet-leden als trigger
Dirks realiseert zich dat Zeker op je Zadel via de instructeurs en leden van wielerclubs slechts een bescheiden deel van alle wielrenners bereikt. Hij zou het toejuichen als trainers met deze cursus als bagage speciale clinics gaan aanbieden aan niet-leden om ook hun kennis en vaardigheden te vergroten. “Zeker op je Zadel zou in die zin een trigger kunnen zijn om de gevoelsmatige afstand tussen ongebonden fietsers en wielerclubs kleiner te maken.”
Dirks benadrukt dat het verbeteren van rij- en valvaardigheden in het belang is van iedereen. Op de eerste plaats kan het persoonlijk leed voorkomen en op de tweede plaats bespaart het maatschappelijke kosten. Gemiddeld kost een bezoekje van een wielrenner aan de Spoedeisende Hulp bijna drieduizend euro.
Voor meer informatie: klik hier