door: Marc Hoeben | 21 april 2016

Bij het Stanislas College, een scholengemeenschap voor vmbo, mavo, havo en vwo in Delft, Pijnacker en Rijswijk, bedachten ze bij de vmbo-locatie in Rijswijk het sportprofiel als mogelijk wapen in de strijd tegen tal van problemen. Dit schooljaar werd daarmee gestart en de voorlopige resultaten zijn volgens de docenten lichamelijke opvoeding zeer bemoedigend.

Mike Peters is één van die docenten, tevens sectievoorzitter lichamelijke opvoeding en één van de ontwikkelaars van de nieuwe schoolprofilering. Hij legt de achtergrond voor de stap van het Stanislas College – onderdeel van de Stichting Lucas Onderwijs – uit. “We zagen het leerlingental afnemen en de vaardigheden van de leerlingen op sociaal-emotioneel en fysiek gebied werden minder. Bij ons kwamen toen een paar dingen samen. We zijn vorig jaar naar een nieuw gebouw in Rijswijk gegaan en zo werd dat wel een mooi vertrekpunt om dit schooljaar met het sportprofiel te beginnen.”

De docent lichamelijke opvoeding noemt het Stanislas College in principe ‘een gewone vmbo.’ “Het leren staat nog steeds centraal, hoor.” Maar met de komst van het sportprofiel is er wel iets drastisch veranderd. “In de brugklas zijn we begonnen met elke ochtend vanaf tien over acht een uur te sporten. Dat kan van alles zijn: mountainbiken in de zomer, spinnen in de winter, zwemmen, dansen, vechtsporten in de dojo of natuurlijk de klassieke dingen van de gymnastiekles zoals je die op alle scholen ziet. We hebben zelf twee gymnastiekzalen, een dojo, een dansstudio, een spinning- en fitnessruimte. Voor de andere dingen hebben we een samenwerking met sportclubs als voetbalvereniging Vredenburg, wielervereniging De Spartaan, zwembad De Schild of sportschool Sport City.”

Sport City
De school maakt gebruik van de accommodaties en betaalt daar ook voor, bij Sport City krijgen de leerlingen ook les van specifiek opgeleide instructeurs. “Het is een heel breed aanbod. En we hopen natuurlijk dat leerlingen zich ook bij sportverenigingen of bij de sportschool gaan inschrijven.”

De leerlingenpopulatie op het Stanislas College heeft specifieke kenmerken, weet Peters. “Veel kinderen komen uit achterstandswijken als de Schilderwijk of Transvaal. Je hebt te maken met gedragsproblematiek, met zaken als overgewicht, gebrek aan bewegen of dat ze soms helemaal niet aan sport doen. Ouders hebben soms ook helemaal geen geld om hun kind bij een sportclub lid te maken. Wij wilden meer leerlingen en we wilden meer een mix krijgen in ons leerlingenbestand, door ook kinderen uit een andere omgeving te trekken. Dat is meteen goed gelukt. Van zestig inschrijvingen zijn we naar 205 nieuwe kinderen gegaan, ze komen nu bovendien ook uit Den Hoorn, Rijswijk, noem maar op.”

SMART MOVES
Van die 205 stroomden 148 kinderen in bij de brugklas. Het Stanislas College is een samenwerking aangegaan met het Medisch Centrum van de Vrije Universiteit van Amsterdam, volgens het onderzoeksconcept van SMART MOVES. “Aan het begin van het schooljaar hebben ze meteen in de eerste week een nulmeting gedaan. Binnenkort volgt in mei, dus aan het einde van het schooljaar, de tweede meting. Verschillende zaken, fysiek en op het gebied van cognitie, worden getest. Ze lopen bijvoorbeeld een shuttlerun, vier keer tien sprints, de knijpkracht wordt gemeten, lengte en gewicht ook.”

Lopende het schooljaar deed het Stanislas College ook verschillende metingen volgens de standaarden van SMART MOVES, zegt Peters. “Het heeft ons wel verbaasd hoe snel de kinderen vooruit zijn gegaan. Want dat kunnen we nu wel al vaststellen. Liefst 85 procent is op één of meer gebieden fysiek vooruitgegaan. Dat kan dan van alles zijn. Je hebt bijvoorbeeld kinderen die eerst geen koprol konden en in de zogeheten stap 1 zaten. Nu zitten ze dan misschien in stap 4.”

Het VU Medisch Centrum onderzoekt of meer bewegen ook leidt tot betere leerresultaten. “Dat doen ze door te vergelijken met een school die geen sportprofiel heeft. Ik begreep dat het nog lastig was een school te vinden die hieraan wilde meewerken. Ook ik weet niet met welke school we worden vergeleken. Het moest ook een school zijn met een vergelijkbaar leerlingenbestand, dat maakte het ook weer moeilijker. Ik denk dat ze de resultaten van de cito-toetsen naast elkaar neerleggen, maar waarschijnlijk kan de echte vergelijking pas over vier jaar worden gemaakt, als de eindexamencijfers bekend zijn.”

Hart op de tong
De eigen waarneming van Peters en zijn collega’s is ook dat het sociaal-emotionele klimaat voor de leerlingen op school is verbeterd. “Dat is natuurlijk wel moeilijk te meten. Maar de leerlingen zijn voor de verschillende activiteiten op niveau ingedeeld, ze leren elkaar beter kennen, doordat ze op niveau sporten voelen ze zich ook wel veiliger. We maken ook gebruik van PBS - positive behaviour support - om het gedrag positief te beïnvloeden. Wij hebben het idee dat ze wel lekkerder in hun vel zitten. Maar het blijven natuurlijk wel vmbo-leerlingen. Ze hebben het hart vaak op de tong liggen.”

Peters en collega-gymdocenten geven geen cijfers meer, ze kijken naar de progressie op de vier gebieden 'inzet', 'gedrag', 'aanwezigheid' en 'sport'. Naast het uur bewegen in de ochtend wordt ook midden op de dag gedurende dertig minuten aan bewegend leren gedaan. “Dan houdt de een bijvoorbeeld een papier met de hoofdsteden omhoog, doet de ander een buikspieroefening en noemt hij telkens bij het omhoog komen een stad.” Bij het bewegend leren moest het hele lerarencorps omschakelen. “Voor sommige docenten betekende het wel dat ze uit hun comfortzone werden gehaald. Daar hebben we dus ook wel een goede coaching op moeten zetten. Maar in het algemeen vinden ze het leuk.”

Investeringen
Het Stanislas College - waar in de laatste lesuren van de dag met maatwerk leerachterstanden worden weggewerkt - had zo wel meer problemen te tackelen. “Logistiek was het een behoorlijke overgang, want we hadden zeven locaties nodig. En er was ook meer geld mee gemoeid. Ik durf niet precies te zeggen hoeveel. Dan praat je over een eenmalige investering en over structureel grotere uitgaven. Die grotere uitgaven op langere termijn kun je weer terugverdienen doordat je meer leerlingen aantrekt. Zo zitten we voor volgend jaar met 168 nieuwe leerlingen al vol. We kunnen er eigenlijk maar 150 plaatsen, het zijn er iets meer geworden.”

Voor meer informatie: www.stanislascollege.nl
 

Best practise in Schotland
Vier jaar geleden startte een basisschool in het Schotse St. Ninians met het dagelijks één mijl (1,6 km) laten lopen van haar leerlingen. Hoofddoel was de stijgende trend van obesitas tegen te gaan. Maar inmiddels lijken er ook andere effecten op te treden. Volgens de docenten zou het gedrag van de kinderen inmiddels ook verbeterd zijn en hebben zij meer zelfvertrouwen. De kinderen van deze school lopen rondjes op een uitgetekend parcours op hun schoolplein. Iedere klas doet dit op een verschillend tijdstip, op een moment dat het het best past in het rooster van die klas. Kinderen worden gestimuleerd te rennen, maar mogen ook wandelen. Na maximaal een kwartier gaan ze terug naar binnen.

Succesvol
Het experiment is zo succesvol, dat inmiddels 500 andere basisscholen in Groot-Brittannië het voorbeeld volgen. Een onlangs opgestarte campagne probeert zelfs alle basisscholen hiertoe te bewegen.

Ondertussen is de Stirling University een onderzoek gestart naar de effecten van het experiment op de Schotse basisschool op fysieke gesteldheid, cognitie en sociaal gedrag. Leerlingen van St. Ninians worden vergeleken met leerlingen van een andere school in de buurt die nog moet starten met het programma. In juli 2016 worden de eerste resultaten verwacht.

Klik hier voor meer informatie over het onderzoek op de basisschool in het Schotse St. Ninians
of lees een artikel in The Times - Scottish news.