door: Marc Hoeben | 11 februari 2016

Het is een wonderlijk verhaal en bijna te mooi om waar te zijn. Het is een uitstekend voorbeeld van hoe wetenschap en de praktijk van de sport hand in hand kunnen gaan. Mede dankzij een praktijkstage van een Maleisische studente is de realisatie van de olympische droom van kogelstoter Patrick Cronie veel dichterbij gekomen. Als de voortekenen niet bedriegen, dan zal hij de limiet van 20 meter en 50 centimeter voor de Spelen van Rio de Janeiro 2016 dit voorjaar slechten.

Cronie is een pupil van Ben Vet, die zelf meervoudig Nederlands kampioen werd na het gedwongen afscheid - door een dopingstraf - van de bekende ex-kogelstoter Erik de Bruin. Zelf schopte Vet het nooit tot deelname aan de Olympische Spelen. Dat zou zijn loopbaan compleet hebben gemaakt. Hij hoopt van ganser harte dat Cronie die droom wel in vervulling ziet gaan. Om zo ver te komen stelde Vet, tegenwoordig in het dagelijks leven docent aan de Hogeschool van Amsterdam, zich open voor input van buitenaf. Dr. Geert Savelsbergh van de faculteit Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit uit Amsterdam nam contact met hem op en toen begon het balletje te rollen.

“Savelsbergh zocht een stageplek voor een Maleisische studente, Fuzyma Mohd Kassim", vertelt Vet. "Zij is biomechanicus en in Maleisië had ze in de atletiek met sprinters gewerkt. Dat is natuurlijk wel wat anders dan kogelstoten en discuswerpen en ik was aanvankelijk ook wel sceptisch. Maar Geert wist dat ik een doorleefd atleet ben en hij vroeg zich af of zij iets voor ons kon betekenen. Ik heb toen wat gesprekken met haar gevoerd over haar stage-opdracht en ik kreeg op de een of andere manier het gevoel dat we misschien wel een klik hadden.”

Accent verschoven
Vet begeleidt een trainingsgroep van de Amsterdamse atletiekclub Phanos, die gebruik maakt van de accommodatie van het Olympisch Stadion. Hij werkte in het verleden onder andere met de sprinter Guus Hoogmoed. “Maar nu is het accent meer verschoven naar een groep voor de werpnummers. Daarin zit ook de kogelstoter Patrick Cronie. Hij wil dolgraag dit jaar in Rio aan de Spelen deelnemen.”

Vet stelde Kassim voor naar het kogelstoten van Cronie te kijken. “Daar schrok ze een beetje van. Ze zei dat ze er geen verstand van had. Nou, zei ik, ik dus wel en ik kan het voor jou wel inzichtelijk maken waar je op moet letten. Vanuit dat punt zijn we begonnen.” De studente liep ter inventarisatie enkele maanden mee bij de trainingen. “Dan schreef ze op wat ik deed, we hebben gekeken waarmee we Patrick konden vergelijken. Zij is zich ondertussen internationaal gaan oriënteren en zich gaan inlezen.”

De eerste voormeting hadden ze begin november. “We hebben gekeken naar zijn techniek. Patrick is een draaistoter, hij maakt anderhalve draai. We hebben toen zes stoten opgenomen. De verste was 18,60 meter.” Kassim analyseerde en ze schreef een rapport over het wegstoten van de kogel van 7,257 kilogram. “Als je het in een formule giet, dan kom je tot drie bepalende variabelen: de uitstoothoogte, de uitstoothoek en de snelheid van de kogel bij het verlaten van de hand.”

Differentieel leren
Vet en Kassim keken welke technische onvolkomenheden het meeste invloed hadden op de drie variabelen, en dat afgezet tegen de internationale maatstaven. “Dat bleek dus vooral in de actie van de rechtervoet te zitten. Als die ergens komt stil te staan, dan heb je geen optimale bewegingsoverdracht. We zijn  ons hierop gaan focussen, in de vorm van een interventieprogramma. Bovendien heb ik gekozen om geen traditionele aanpak toe te passen, maar gebruik te maken van differentieel leren. Hij kreeg steeds andere opdrachten, hij stootte met kogels van verschillend gewicht. Hij moest zich zo steeds aan de situatie aanpassen en ik moest telkens met iets nieuws komen. Dat was echt een mooie uitdaging. Dat gaf een andere dimensie, ook door veel gebruik te maken van beeldtaal en eigenlijk op een impliciete, in plaats van een expliciete, manier te instrueren.”

Het accent bleef liggen op de verbeterpunten uit de analyse van Kassim. Zes weken later deden ze een tweede meting. “Het gemiddelde lag toen boven die uitschieter van de vorige keer, die 16,80 meter. Hij had nu zelfs een uitschieter naar 19,20 meter, waar hij vroeger indoor nooit verder dan 18,80 was gekomen en in deze periode in december zelfs moeite had om de 18 meter te halen.”

Spectaculaire progressie
Vet was prettig verrast, hij kan nu nog steeds geestdriftig raken van de progressie. “Dit is een spectaculaire techniekverbetering. Hij is met zijn uitstoothoek van 33 naar 38 graden gegaan. Zijn uitstoothoogte lag normaal op 2,30 meter. Dat is nu 2,40 meter. Van de uitstootsnelheid moet ik de gegevens nog krijgen. Maar ook deze ligt zeker hoger. Dit betekent dat we in het traject voor de Spelen alles op alles kunnen zetten.”

Cronie moet zich nog kwalificeren. De olympische limiet ligt op 20,50 meter, zijn persoonlijk record is 19,57 meter. De limiet is gekoppeld aan een grens waarbij hij de finale van de Spelen moet kunnen halen door bij de beste acht te eindigen. “Vanaf mei heeft hij de eerste wedstrijden outdoor, om de Ter Specke bokaal en een wedstrijd in Hoorn. Vervolgens zijn in juni de Nederlandse kampioenschappen en in juli de Europese kampioenschappen. Nu hij in deze periode in de winter meer dan een meter verder stoot, heb ik goede hoop dat hij gaat voldoen aan de olympische limiet. De stap daarnaar is mentaal ook veel kleiner geworden.”

Mooi verhaal
De les is volgens Vet dat wetenschap en sport hand in hand kunnen gaan. “Je ziet alleen dat de vertaalslag van metingen naar de praktijk vaak een probleem is. Dat gat hebben we hier mooi overbrugd. Grappig, want ik dacht eerst dat het ballast zou zijn. Fuzyma is inmiddels terug naar Maleisië, ze is hoogzwanger en wilde natuurlijk bij haar man zijn. Af en toe hebben we nog contact. Dit is echt een mooi verhaal. Patrick en ik zijn al zeven jaar bezig. Dan is het geweldig om in zes weken zo’n stap te zetten.”