door: Thomas van Zijl | 4 februari 2016

Voetbalclubs als AC Milan, FC Metz, Anderlecht, KRC Genk, Zulte-Waregem en Willem II zijn overtuigd van de Senseball. En dat terwijl de voetbal aan een touwtje niet direct revolutionair oogt. De toegevoegde waarde schuilt dan ook vooral in het er aan vastgekoppelde programma. CogiTraining is een breincentrale trainingsstrategie die van Rode Duivels als Dries Mertens, Steven Defour en Gouden Schoen-winnaar Sven Kums, balkunstenaars maakte.

De auteur van CogiTraining is Michel Bruyninckx. Na tien jaar in de KBVB topsportschool aan de Leuvense universiteit gewerkt te hebben, was hij hoofd jeugdopleiding van Standard Luik en manager in de ASPIRE Academy Qatar. Daar vond hij de ruimte om theoretisch onderzoek te verbinden aan de voetbalpraktijk. Bruyninckx stelde vast dat er binnen clubs veel aandacht is voor trainingsprogramma’s, maar niet voor hoe kinderen leren.

“We zijn de afgelopen jaren overspoeld met hersenonderzoek. In de voetbalwereld landt dat slechts mondjesmaat, terwijl evident is dat het belangrijk is.” Denken en bewegen zijn te lang beschouwd als aparte vaardigheden, maar staan zeker met elkaar in verbinding. Zo heeft een te snelle specifieke begeleiding alleen gericht op voetbal direct gevolgen voor de lichamelijke ontwikkeling - vaak de oorzaak van vele chronische blessures - en de ontwikkeling van de hersenen. “Het is veel belangrijker kinderen eerst klaar te maken om te leren leren. Dat vraagt concentratie, aandacht en impulsbeheersing.”

Moeten winnen
In de jeugdopleidingen van voetbalclubs draait het daar niet om. 'Winnen' is meestal belangrijker. Bruyninckx ziet tekortkomingen in die aanpak. Een kind dat door ouders of coaches onder druk gezet wordt, raakt emotioneel uit balans. Hij zal alles doen om het beslissende doelpunt te maken. “Dat betekent dat iemand die stijf rechts is, nooit meer zal proberen met links te scoren omdat de kans op een misser te groot is. Zonde voor de ontwikkeling.”

Als die ontwikkeling te eenzijdig is, gaat er een hoop verloren. Te veel training kan niet alleen leiden tot fysieke ongemakken, maar ook de cognitieve groei remmen. “Alles wat monotoon wordt, zet onze hersenen niet of nauwelijks aan het werk. Het gaat op de automatische piloot. Voetballers worden er niet beter van.”

Belang van ritme
Bruyninckx hamert op het belang van ritme. Alles in het leven heeft het ritme. Of het nu ons hart is, onze ademhaling, het slaapritme of de overgang van dag en nacht. De hersenklok, zegt hij, bepaalt hoe we leren en daar moeten we niet tegen in gaan. “In fysiek opzicht kun je het vergelijken met geforceerde inspanningen. Wie zijn ademhalingsritme ontregelt, gaat zeker hyperventileren. Op te jonge leeftijd zijn te grote inspanningen niet goed. Alles op z’n tijd.”

De Senseball is een instrument dat past in de CogiTraining. Nieuw is de bal aan een touwtje niet. Een club als Ajax had een soortelijk product al 25 jaar geleden, maar past het nauwelijks toe. Nu is er veel meer kennis. Met verschillende oefeningen kan er een beter resultaat geboekt worden. Bruyninckx ziet het instrument als een metronoom. Het touwtje gaat ritmisch heen en weer en geeft het tempo aan. Via ritmische coördinatie leer je technisch veel meer, want het sluit aan bij hoe de hersenen functioneren en ga je een veel betere balbeheersing ontwikkelen. Een variatie aan oefeningen voorkomt dat er te snel een herhalingselement intreedt. Spelers raken de bal op tientallen manieren en integreren dat in hun lichaamsplan , zoals Bruyninckx het noemt.

Voetballers kunnen er perfecte tweebenigheid mee trainen. Dat zoiets op zeer jonge leeftijd moet gebeuren is een misverstand. Voetballers als Dries Mertens en Steven Defour werkten met de Senseball toen ze een jaar of vijftien waren, vroeg genoeg. Ook spelers die halverwege de twintig zijn, kunnen zich nog prima ontwikkelen. Clubs als AC Milan, FC Metz, Lille, Anderlecht, KRC Genk en Juventus hebben dat inmiddels ingezien. Zij kochten de Senseball al.

Geheim opmars Belgisch voetbal
Heeft een en ander heeft direct te maken met de stormachtige ontwikkeling van het Belgische voetbal? Mensen die zoeken naar een verklaring daarvoor, zijn benieuwd naar het geheim. Bruyninckx wijst in dat verband naar de totale andere organisatie die door de Belgische voetbalbond op poten gezet is en wijst de topsportscholen aan als belangrijke bouwstenen.

“Daar worden nieuwe inzichten vanuit de wetenschap direct gekoppeld aan trainingsstrategieën. Ook in Nederland is er interesse. Bruyninckx werkt al jaren samen met Nederlandse onderzoekers en bezoekt nu ook regelmatig Nederlandse coaches. Dat leidt tot veel enthousiasme. “Een van hen zei me laatst: “Michel, als jij langskomt, is het net alsof Sinterklaas arriveert.”
 
Voor meer informatie: www.senseball.com