Zien we het al gebeuren? Een oudere dame snelt voorbij op haar elektrische fiets. Ze heeft geen zichtbare lichamelijke handicap. De dienstdoende agent gaat er achteraan en slingert de overtreder op de bon vanwege de hulpmotor die is verstopt onder de bagagedrager. Gesnapt! Onze politiemacht zal het nog drukker krijgen als deze nieuwe verkeermaatregel wordt ingevoerd.
Het zal duidelijk zijn: verbieden om een elektrische fiets te gebruiken gaat voor mij een stap te ver. Daarvoor is mijns inziens het delict niet ernstig genoeg. Een verbod op elektrische fietsen brengt daarnaast een hoop procedures en regelgeving met zich mee.
Het nut en soms ook de noodzaak van een elektrische fiets moet niet worden onderschat. Voor de groep ouderen in Nederland bijvoorbeeld: uit onderzoek blijkt dat 60-plussers veel meer zijn gaan fietsen (circa 16 procent in de periode 2000-2009), wat grotendeels te danken is aan de elektrische fiets. Dat geldt in versterkte mate voor oudere vrouwen. Dankzij de e-bike blijven zij langer fietsen en ze fietsen verder. Dit draagt bij aan de maatschappelijke participatie, zelfstandigheid en de gezondheid (Bron: Fietsberaad, 2013).
Ook weten we bij NISB dat bedrijven en organisaties de elektrische fiets steeds vaker promoten om te stimuleren dat hun werknemers op de fiets komen naar hun werk. In het kader van meer mobiliteit helpt de werkgever zijn personeel te kiezen voor alternatieven van de auto om naar het werk te komen. De voordelen worden al snel herkend door gebruikers.
TNS NIPO deed onderzoek onder e-fietsers naar de motieven om een elektrische fiets aan te schaffen. De belangrijkste reden die wordt genoemd door huidige bezitters is hun fysieke kunnen of juist de fysieke beperkingen die zij ervaren. Daarna volgt dat het gewoon heerlijk rijdt. Verder wordt veel als reden genoemd dat de persoon te oud is om te fietsen, de actieradius groter wordt, het snel en gemakkelijk is en dat minder last heeft van transpireren Naast persoonlijke motieven is ook collectieve winst te behalen. Fietsen is ‘groen’; beter voor het milieu dan rijden met de auto (Hendriksen, Engbers e.a., 2008).
Moeten nu alle Nederlanders aan de e-fiets? Absoluut niet. Ik ben het volledig met Bram Bakker eens dat gezonde jonge moeders en vaders in staat moeten zijn om hun kleine kinderen op een gewone fiets te vervoeren. En zijn de kinderen ouder, dan is het nog beter als hun jonge kroost zich zelf voortbeweegt op hun fiets. Ook voor jongeren is het goed en gezellig om samen naar middelbare school te fietsen. Door de stad bijvoorbeeld, is reizen met de fiets meestal makkelijker dan de auto. Zo zijn er veel meer situaties te bedenken waarin mensen beter af zijn met de fiets. De argumenten om te kiezen voor de tweewieler snijden hout. Ingrid Hendriksen van TNO benoemt in een publicatie tien redenen waarom het beter is om te fietsen, afgezet tegen autorijden of reizen met ander gemotoriseerd vervoer.
Mijn reactie op de stelling van Bakker is dus tweeledig. Kiezen voor de ‘gewone’ fiets met een paar versnellingen is nooit verkeerd om bewegingsarmoede tegen te gaan. Als ouderen, werknemers en anderen die de extra Pk’s kunnen gebruiken, meer gaan fietsen met én door de elektrische fiets, dan wordt er onderaan de streep méér gefietst en bewogen. Zo wordt misschien ooit nog eens dat glazen plafond van 60% doorbroken; het percentage Nederlanders dat voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen en dat al jaren gelijk blijft.
Juul van Rijn, senior adviseur communicatie en gedragsverandering bij het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen