door: Maarten van Bottenburg
'Het bestaansrecht van Sport Knowhow XL is gelegen in drie functies', schreef ik in 2007 bij de lancering van dit 'informatieplatform voor de zakelijke sportmarkt in Nederland': 1) een platform zijn voor het vinden van informatie; 2) een podium bieden voor het aanbieden van informatie; 3) en een medium zijn voor het duiden van informatie. Daar was ook behoefte aan, zo beargumenteerde ik. De overvloed aan informatie creëert schaarste aan aandacht. Voor de zakelijke sportmarkt kan Sport Knowhow XL van betekenis zijn door als kristallisatiepunt te fungeren, de aandacht te vragen voor onderwerpen die de professional in de sport bezighoudt en te stimuleren tot discussie en professionalisering. Inmiddels zijn we tien jaar verder. Hoe staat het met de sportknowhow in Nederland en wat heeft Sport Knowhow XL daarin betekend? En wat staat ons te wachten in het komende decennium?
Als platform voor het vinden van informatie was Peter Hopstaken met de lancering van Sport Knowhow XL zijn tijd vooruit. Een hoofdthema in het sportbeleid van de afgelopen tien jaar is informatie- en kennisbundeling geweest. En met succes. Ik durf de stelling aan dat er nauwelijks landen zijn die over meer informatie en kennis beschikken over sporten en bewegen dan Nederland. Bovendien zijn grote stappen gezet in de ontsluiting van die informatie.
Rol ministerie van VWS
Dataverzamelaars, kennisontwikkelaars, kennisverspreiders en beleidsmakers, zoals RIVM, SCP, CBS, Mulier Instituut, Kenniscentrum Sport, universiteiten, hogescholen, NOC*NSF en gemeenten werken meer en beter met elkaar samen dan tien jaar geleden. Via websites als www.allesoversport.nl, Volksgezondheidenzorg.info en www.sportdeelname.nl is voor iedereen een ongekende hoeveelheid informatie te vinden over allerhande onderwerpen; variërend van de fitnorm per GGD-regio, de internationale medaillespiegel van junioren, de relatie tussen seksuele voorkeur en sportdeelname tot het aantal blessures per type sport. Het ministerie van VWS heeft hierin een belangrijke sturende en faciliterende rol gespeeld, al had het hierin nog steviger kunnen doorpakken.
"De activiteiten van Sport Knowhow XL spitsen zich vooral toe op de nijvere productie van twee nieuwsbrieven per week"
En Sport Knowhow XL? Door de professionaliseringsslag in de informatievoorziening is Sport Knowhow XL een speler met een eigen positie geworden. Hier moet je niet zijn voor databestanden, kernindicatoren of reviews van wetenschappelijke inzichten. Sport Knowhow XL biedt informatie over netwerken van professionals (‘who is who’, vacatures, activiteitenagenda) die in de zakelijke sportmarkt opereren: personen en organisaties betrokken bij politiek, beleid, onderzoek, advies, accommodaties, handel, loterijen, fondsen en goede doelen. Vanuit die professionele praktijk en een netwerk van min of meer vaste ‘correspondenten’ spitsen de activiteiten van Sport Knowhow XL vooral toe op de nijvere productie van twee nieuwsbrieven per week met daarin nieuws en achtergrondinformatie, zoals over innovaties in de sport, wetenschappelijke bevindingen en publicaties, juridische vraagstukken en werkzaamheden van adviesbureaus, maar zonder de volledigheid en systematiek na te streven die sommige landelijke kennisinfrastructuur te bieden heeft. De functie hiervan is veel meer gelegen in de tweede functie van Sport Knowhow XL: het bieden van een podium voor het aanbieden van informatie.
Open platform
Rond die functie heeft Sport Knowhow XL zich naar mijn mening het meest succesvol geprofileerd. Voor de sportwereld is het van groot belang dat er een open platform is waar eenieder snel en gemakkelijk terecht kan om zinvolle informatie - overigens wel standaard op inhoud en vorm getoetst voor er daadwerkelijk tot publicatie wordt overgegaan - met andere professionals te delen. Sport Knowhow XL voorziet daarin en zorgt voor verspreiding van die informatie naar bijna zevenduizend professionals die werkzaam zijn in de sportwereld.
"De groei en professionalisering van de kennisinfrastructuur in de afgelopen tien jaar is gepaard gegaan met institutionalisering en formalisering"
Velen hebben in het afgelopen decennium van deze functie gebruik gemaakt. Mijn indruk is dat dit in het bijzonder geldt voor drie categorieën: acquirerende organisaties, (adviespraktijken, onderzoeksbureaus, opleidingen), autonome éénpitters (zzp’ers, pensionado’s) en jonge professionals. Meer dan de grote institutionele spelers (die vooral in de rubriek ‘Vraag & Antwoord’ aan het woord komen) lijken zij gebruik te maken van het digitale informatieplatform dat Sport Knowhow XL biedt.
Zelfstandig podium
Dat kan niet los worden gezien van de groei en professionalisering van de kennisinfrastructuur in de afgelopen tien jaar. Deze is gepaard gegaan met institutionalisering en formalisering. Er is een netwerk van landelijke organisaties ontstaan die verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling, verzameling, verspreiding en toepassing van kennis op het gebied van sporten en bewegen. Professionals van deze organisaties treffen elkaar in formele en informele ontmoetingen en beschikken over hun eigen outlets met een groot bereik. In dat geweld biedt Sport Knowhow XL een zelfstandig podium waar ook spelers buiten de kern van dat netwerk in de strijd om aandacht worden betrokken.
Deze profilering heeft ook invloed gehad op de derde functie van Sport Knowhow XL: het duiden van informatie. Wie net als ik de nieuwsbrieven van Sport Knowhow XL ontvangt, wordt wekelijks verwelkomd met vele teasers die moeten verleiden om het informatieplatform te bezoeken. Elke dinsdag wordt een enthousiast 'Goedemorgen!' gevolgd door korte samenvattingen van de inhoud van de nieuwsbrief, met vetgedrukt namen van de betreffende auteur of geïnterviewde. Onderstreepte prikkelende kernwoorden leiden de lezer rechtstreeks naar de betreffende artikelen.
"Je treft op Sport Knowhow XL meer dan in andere media-outlets in de sportwereld innovatieve ideeën en stevige meningen aan"
Oproepen tot 'om-denken'
Dit resulteert niet in schreeuwerige koppen, grote foto’s en weinig inhoud, zoals in de boulevardpers. Wel tref je op Sport Knowhow XL meer dan in andere media-outlets in de sportwereld innovatieve ideeën en stevige meningen aan; gestimuleerd door rubrieken als De Stelling, Open Podium en Column XL. Deze innovatieve voorstellen en krachtige uitspraken zijn niet per se uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek, maar moeten eerder worden gezien als proefballonnen van bureaus, éénpitters of jonge professionals die oproepen tot ‘om-denken’. Niet zelden dringt zich hierbij een profilerings- of acquisitiebelang op, waarbij de auteur tracht zichzelf of een product of dienst onder de aandacht te brengen.
Maar dikwijls ligt er ook een gevoel van autonomie en ongebondenheid aan ten grondslag. Hoewel het belang meestal ongenoemd blijft, is altijd duidelijk wie de afzender is. De redactie onthoudt zich van commentaar en treedt louter op als facilitator. Daardoor kent Sport Knowhow XL veel persoonlijk getinte, beoordelende en waarderende bijdragen. Je leest over en van mensen met een visie, waar andere media-outlets in de sportwereld meer uit lijken te zijn op overdracht van ‘neutrale, gevalideerde’ informatie.
Samenwerking
Het is niet moeilijk te voorspellen dat de productie van gegevens over sporten en bewegen het komende decennium verder zal toenemen. De mogelijkheden daartoe nemen exponentieel toe met de ontwikkeling van apps, trackers en sensoren, de inzet van wearables voor persoonsgerichte dataverzameling en de toepassing van analysetechnieken uit de data science. Door samenwerking tussen onderzoeksinstituten worden databestanden bovendien steeds meer met elkaar verbonden en vanuit multidisciplinair perspectief geanalyseerd. Die ontwikkeling gaat een verdere stimulans geven aan het wetenschappelijk en praktijkgerichte onderzoek.
Alle gegevens, informatie en kennis die daarmee ontstaan, zullen in toenemende mate vragen om doordenking, verspreiding, toepassing en reflectie. Daarvoor zijn uiteenlopende, elkaar aanvullende spelers en podia nodig. Sport Knowhow XL heeft zich in de afgelopen tien jaar ontwikkeld en bewezen als één daarvan, met een eigen profiel en karakter.
"Sport Knowhow XL zal het eigengereide en soms tegendraadse karakter van het informatieplatform moeten koesteren "
Dat zich ook uitte in een aantal opvallende nevenactiviteiten. Sport Knowhow XL organiseerde het afgelopen decennium vele goedbezochte seminars, maakte een serie van vijftien radioprogramma's en is dit voorjaar onder het nieuwe label 'Denktank Sport' gestart met het organiseren van kleinschalige inspiratiesessies voor professionals die werkzaam zijn in de sport, letterlijk aan de keukentafel.
Broedplaats
Om haar positie ook het komend decennium te behouden, zal Sport Knowhow XL aansluiting en verbinding moeten houden met de belangrijkste spelers in de kennisinfrastructuur, zonder zich te laten opvreten door organisatorische en institutionele belangen. Ook zal Sport Knowhow XL het eigengereide en soms tegendraadse karakter van het informatieplatform moeten koesteren, zonder een discussie om de discussie te willen voeren. Ik zie haar toekomst eerder als broedplaats dan als vindplaats.
Maarten van Bottenburg is hoogleraar Sportontwikkeling aan de Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht.