door: Ward Karssemeijer & Patrick de Mooij

Onder de titel ‘Buurtsportcoach, goed verhaal of echt effectief?’ organiseerde de Vereniging Sport en Gemeenten recent een bijeenkomst. Een relevante vraag in Nederland, maar ook in landen om ons heen. In 2016 startte een Nederlands-Britse samenwerking met de ambitie een Europese Standaard voor buurtsportcoaches, ofwel Community Sports Coaches, te ontwikkelen. In het partnerschap werken sport- en gemeenschapsorganisaties samen met een universiteit rondom de ontwikkeling van een internationale opleiding die aansluit bij de actuele behoeften van buurtsportcoaches. Eerste resultaat is een training ‘Positive Youth Development through Community Sports’, die van 6 tot 10 februari 2017 in ’s-Hertogenbosch is georganiseerd voor 25 buurtsportcoaches uit acht verschillende landen.

In het Erasmus+-programma ‘Changing the Game by Changing its Players’ werkt International Sports Alliance (ISA) samen met OIKOS, Unify Solutions en the University of Bedforshire aan een internationale opleiding voor buurtsportcoaches. De opleiding bestaat uit een drietal modules, met het accent op: 
1. sport en life skills, 
2. sport en conflictmanagement en 
3. sport en ondernemerschap. 

De drie onderscheiden thema’s zijn het resultaat van een Europese baseline waaruit blijkt dat van buurtsportcoaches in Nederland en daarbuiten wordt verwacht dat zij meer doen dan sec sportactiviteiten in de buurt organiseren. Zij krijgen een rol om bewust bij te dragen aan de positieve ontwikkeling van jongeren. Ook zouden zij actief betrokken moeten zijn bij het creëren van een veilige buurt. En er staat in steeds meer taakomschrijvingen dat ze jongeren soms door moeten verwijzen naar de juiste instantie, wanneer ze de oplossing zelf niet binnen handbereik hebben. 

Skills
Om dit op een zo goed mogelijke manier te doen heb je als buurtsportcoach bepaalde skills nodig. Tijdens een drietal trainingen verspreid over 2017 zet het partnerschap in op de versterking van de skills van Europese buurtsportcoaches. De eerste en reeds georganiseerde training heeft de titel ‘Positive Youth Development through Community Sports’ en gaat over jongerenontwikkeling, buurtsport en skills. 

Jongerenontwikkeling
Veel buurtsportcoaches werken met jongeren tussen de 13 en 21 jaar oud. Een levensfase waarin veel gebeurt. Op biologisch, maar ook op psychologisch en sociaal vlak. Jongeren zijn op zoek naar wie ze zijn en wie ze willen worden.

Daarnaast is het een fase waarin jongeren - of in ieder geval een deel van hen - niet op z’n makkelijkst zijn. Het is verleidelijk om jongeren in deze leeftijd als een probleem te zien en activiteiten te organiseren met als doel ‘het probleem’ in toom te houden. De training gaat over hoe je jongeren meer kunt zien als oplossing in plaats van probleem. Het gaat over de kunst verschillende interesses, talenten en passies van jongeren te ontdekken. Om hen vervolgens de mogelijkheid te geven deze te ontwikkelen. 

Buurtsport
De kracht van buurtsport is toch vooral de buurt. Voor buurtsportcoaches is het van belang die buurt goed te kennen. Van de internationale buurtsportcoaches die deelnemen aan de training is een deel actief in de buurt waar zij opgroeiden. Sommigen van hen wonen er nog steeds. Zij kennen het veld en de spelers als geen ander. Van coach groeien zij door tot mentor. Niet alleen delen zij ervaringen met jongeren uit hun buurt. Ook zijn zij in staat met jongeren een (lange termijn)plan te maken en hen te koppelen aan de juiste personen in de buurt. 

Bijvoorbeeld als zij op zoek zijn naar een stageplaats of werkervaringsplek. Tegelijkertijd is het voor hen die werken in de buurt waar zij wonen soms zwaar. Een moment van rust is moeilijk in te bouwen. Een andere kracht van buurtsport is de straat. Het laagdrempelige ervan en de mogelijkheid aan te sluiten bij activiteiten die op straat ontstaan uit passies en interesses van jongeren. De aanwezige buurtsportcoaches uit Amsterdam, maar ook die uit Kopenhagen en Antwerpen vertellen dat zij steeds meer straatbasketbal, straatvoetbal, dans en Parkour-activiteiten ontplooien. 

Life Skills
Over skills en life skills is reeds veel gezegd en geschreven. Consensus over wat life skills precies zijn en aan welke life skills jongeren moeten werken is moeilijker te vinden. Ook in de groep van internationale buurtsportcoaches zijn de meningen verdeeld. De coaches delen dat het van belang is niet alleen spellen te doen, maar de skills ook te verwerken in echte sportactiviteiten. Daarnaast is het een kwestie van ‘oefening baart kunst’ en zal het – zeker in het begin – moeite kosten een life skill goed te verwerken in een sportactiviteit. Verder is het van belang de skills goed aan te laten sluiten op het leven en de omgeving van jongeren. Eunan en Neill, twee coaches uit Noord-Ierland, voelen nog steeds de gevolgen van het protestants-katholieke conflict. Zij kunnen ervoor kiezen in hun activiteiten specifiek te focussen: communication, relationship building en problem solving skills. Tijdens de training kiezen de trainers ervoor de coaches vooral veel te laten oefen met het kiezen van life skills en de toepassing ervan in een sportactiviteit. 

Vervolg 
De eerste training vormt de basis voor een tweetal vervolgtrainingen die later dit jaar, in mei en september, georganiseerd zullen worden. Training twee zoomt in op de rol van de buurtsportcoach in het creëren van een veilige omgeving. De training zal plaatsvinden in de buurt van Belfast, Noord-Ierland. Training drie richt zich op de rol van de buurtsportcoach bij het ontwikkelen van ondernemende vaardigheden van jongeren en zal worden georganiseerd in Bedford, Engeland. Via de nieuwspagina www.isa-youth.org blijft u op de hoogte van de ontwikkelingen.

Ward Karssemeijer is projectleider bij International Sports Alliance. Patrick de Mooij is projectmedewerker bij International Sports Alliance en masterstudent bij het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap van de Universiteit Utrecht. Voor meer informatie: www.isa-youth.org