door: Marloes Aalbers
Onder de prikkelende titel ‘Buurtsportcoach, goed verhaal of echt effectief’ heeft op 23 februari het Young Professionals Network van VSG-Oost een bijeenkomst gehouden in Ede. Daar sprak ik mijn - naar ik hoop - even prikkelende column uit. Door ‘code oranje’ was het aantal deelnemers aan betreffende bijeenkomst helaas beperkt, maar via deze publicatie op Sport Knowhow XL zal voor een groter publiek alsnog duidelijk worden waarom ik deze stelling verkondig: ‘Maak de buurtsportcoach-regeling overbodig!’
Eind december 2016, mooi nieuws van de Vereniging Sport en Gemeenten als afsluiting van de Kennisdag Sport en Bewegen in de Buurt: 'Buurtsportcoach-regeling ook na 2018 een feit'. Het klonk overtuigend, maar er bleef bij mij ook iets knagen. De buurtsportcoach-regeling wordt gepresenteerd als structurele regeling, maar volgens het woordenboek is een regeling 'hoe iets moet verlopen, een maatregel om te zorgen dat iets goed gaat'. Moeten we dan blij zijn dat de regeling verlengd wordt, en dat de Rijksoverheid nog steeds maatregelen moet nemen om lokaal sport en bewegen goed te organiseren?
"Er zijn gemeenten waar mensen ontslagen werden als een stimuleringsregeling afliep. Vervolgens werden bij de volgende regeling weer nieuwe mensen aangesteld en opgeleid"
Van de ene stimuleringsregeling in de andere: efficiënt?
Aan de buurtsportcoachregeling gingen diverse regelingen en impulsen vooraf: gemeenten hadden beweegmakelaars, BOS-consulenten, combinatiefunctionarissen en hoe ze ook allemaal mogen heten in dienst. Allemaal met één doel: het organiseren van sport- en beweegaanbod in de buurt en het maken van een verbinding tussen sport- en beweegaanbieders en andere sectoren zoals zorg, welzijn, jeugdzorg en kinderopvang en onderwijs. De opdracht voor de buurtsportcoach is ongewijzigd.
Er zijn voorbeelden van gemeenten waar mensen ontslagen werden als een stimuleringsregeling afliep. Vervolgens werden aan het begin van de volgende regeling weer nieuwe mensen aangesteld en opgeleid. Niet echt efficiënt, toch? Daarmee bouw je in mijn optiek niet aan kwaliteit en duurzaamheid. Voor geen enkele functie is het wenselijk om veel verloop te hebben. Maar voor een functionaris met een netwerkfunctie in de wijk, iemand die het ‘gezicht’ moet zijn van sporten en bewegen voor doelgroepen en samenwerkingspartners, al helemaal niet. Nog los van de kennis, de contacten en de ervaringen die verloren gaan, kom je als sportsector ook niet echt bekend te staan als een betrouwbare samenwerkingspartner. Noch als een goede werkgever...
Hoe vanzelfsprekend is het dat iedereen die profiteert van de inzet van de buurtsportcoach ook een steentje bijdraagt in uren, kosten, begeleiding, accommodatie?"
Visie op de inzet van buurtsportcoach is nodig
Duurzame inzet begint volgens mij bij een duidelijke visie op de inzet van de buurtsportcoach. Een visie die gedragen wordt - of liever nog mede bepaald wordt - door verschillende beleidsterreinen bij de gemeenten en lokale samenwerkingspartners uit de sport en het sociale domein. Partijen die vanaf het begin betrokken worden en invloed hebben op een plan, doelstellingen en de begroting, zijn immers makkelijker aan te spreken op hun verantwoordelijkheid om ook een bijdrage te leveren aan die (gezamenlijke!) doelstellingen. Bespreek ook samen waar werkgeverschap het beste belegd kan worden. Het kan logisch zijn om dit bij een partner uit zorg en welzijn te doen om drempels bij doelgroep en ook professionals (collega’s) uit zorg en welzijn te verlagen. En hoe vanzelfsprekend is het dat iedereen die (waarschijnlijk) profiteert van de inzet van de buurtsportcoach ook een steentje bijdraagt in uren, kosten, begeleiding, accommodatie?
Niet zelden horen wij verhalen van een beleidsambtenaar die ontevreden is over de betrokkenheid van sociale partners bij de buurtsportcoach. Of van gemeenten die de volledige cofinanciering vanuit de sportbegroting betalen en dat graag anders zien. Als wij dan de vraag stellen 'Wat heb je gedaan om collega’s van andere beleidsterreinen of organisaties uit het sociale domein te betrekken?' komt verbazingwekkend vaak het antwoord dat er nog geen gesprekken hebben plaatsgevonden.
Laat meerwaarde buurtsportcoach zien en stuur tijdig bij
Dus doe ik een oproep richting alle lokale betrokkenen om toe te werken naar een duurzame inzet van de buurtsportcoach (of combinatiefunctionaris, beweegmakelaar, sportcoach etc.). Geef hen de kans om echt duurzame verbindingen te leggen en hun eigen meerwaarde te bewijzen. Gebruik nu de 40%-vergoeding vanuit het Rijk en breng het als een duidelijke kans richting partners en andere beleidsterreinen. Betrek hen bij planvorming en spreek ze aan op hun verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de cofinanciering. Evalueer regelmatig de samenwerking met andere beleidsterreinen en samenwerkingspartners. Zo kun je tijdig bijsturen en voorkomen dat partijen afhaken.
"Laten we met elkaar de regeling overbodig maken en zorgen dat de buurtsportcoach een volwassenen beroep wordt"
En zorg voor zichtbaarheid: laat zien wat de meerwaarde van de buurtsportcoach is en als dat mogelijk is de economische en maatschappelijke opbrengsten. Bovendien, niet onbelangrijk, blijf werken aan de kwaliteit van de buurtsportcoach. Geef aandacht aan persoonlijke ontwikkeling en goed werkgeverschap. Zorg dat de buurtsportcoach een volwassen beroep wordt. Dat voorkomt een groot verloop en gebrek aan kwaliteit en vertrouwen.
Laten we dus niet afwachten of de regeling voortgezet wordt of er misschien weer een nieuwe regeling komt, maar laten we met elkaar de regeling overbodig maken en zorgen dat de buurtsportcoach een volwassenen beroep wordt. Want pas dan weten we zeker dat de buurtsportcoach vast ‘onderdeel van’ verschillende beleidsterreinen is en dus lokale doelstellingen weet te bereiken. En ingebed is in de werkwijze en begroting van zowel sport als het sociale domein. Daar worden we met z’n allen pas écht blij van!
Marloes Aalbers is adviseur bij Kenniscentrum Sport. Voor meer informatie: 06-2164 9610 en marloes.aalbers@kcsport.nl.