door: Paul ten Hag
Na 35 jaar in diverse managementfuncties gewerkt te hebben voor internationale profit bedrijven - zoals DSM, Shell, Texas Instruments en Nike - heb ik de afgelopen jaren als algemeen directeur in dienst van de Nederlandse Handboog Bond (NHB) ervaren dat het er in een non-profit organisatie iets anders aan toe gaat. Vorige maand heb ik aangegeven mijn contract bij de NHB te willen laten ontbinden vanwege ‘verschil van inzicht over de te varen koers’. Graag licht ik dat toe.
Wat ik bij de NHB zag: veel politiek, eigen belang vóór samenwerken, een bestuur dat zich vooral op operationele zaken richt in plaats van beleidsvorming en -toetsing van voortgang op hoofdlijnen, een ledenraad die meer volgt dan bepaalt en een door bezuinigingen steeds kleiner bondsbureauteam om het werk inhoudelijk goed te kunnen doen naar mijn maatstaven.
De trage processen bij de NHB gaven weinig ruimte voor adequate, efficiënte, (nood)zakelijke en klant- (lees: leden-) vriendelijke beslissingen. Bij mijn aanstelling als Algemeen Directeur van de NHB in april 2013 heb ik de organisatie drie hoofddoelstellingen voorgehouden die ik na wilde streven:
- de NHB duurzaam financieel gezond;
- bondsbureau laten groeien in adequate services, vernieuwing waar mogelijk en vooral klantvriendelijkheid;
- één team creëren met optimale samenwerking.
"Terwijl topsport en breedtesport één geheel moeten vormen, fietsten ze regelmatig elk een andere kant op"
Onnodige vertraging en veel discussies
De eerste twee doelstellingen zijn in mijn perceptie goed gelukt, maar de derde stagneerde ernstig. Terwijl topsport en breedtesport één geheel moeten vormen, om het beste uit beide werelden te halen voor een langdurig gezonde sport (en bond), fietsten deze twee onderdelen regelmatig elk een andere kant op. Dit werd na Rio, op de nieuwe route naar Tokyo 2020, steeds zichtbaarder, en de ingediende conceptbegrotingen liepen zelfs zwaar uiteen.
Dat kost energie, geeft onnodige vertraging en veel discussies. Ik heb daarbij helaas ook ervaren dat de inmenging & lobby van de sectie Topsport bij NOC*NSF zwaarder weegt dan het algemeen NHB-belang, met een veel te volgzaam bestuur en de ledenraad op te grote afstand.
Laveren in dynamisch hybride gebied
Het is voor een sportbond zaak om weloverwogen te laveren in het dynamische hybride gebied (‘twilight zone’) tussen Angelsaksisch en Rijnlands ‘ondernemen’. Ofwel de korte termijn focus op internationaal presteren (vier jaar noem ik dit verband ook ‘kort’) versus de op duurzaamheid gerichte kracht van het collectief (met zowel de blik op binding en behoud van leden, als blijvend internationaal presteren).
"Het op korte termijn gerichte topsportbeleid bij de NHB was niet gebaseerd op een visie of onderbouwd meerjarenbeleid"
Een olympische medaille winnen in Tokyo zou geweldig zijn, maar tegelijkertijd tienduizend leden naar vijfduizend zien dalen is desastreus voor het voortbestaan van de gehele NHB. Waarbij de NHB ook niet de houding moet aannemen dat een groei naar vijftienduizend leden heilig is, ten koste van internationaal aansprekende topsportprestaties. Een win-win route is zeker denk- en haalbaar, maar in een kleine organisatie als de onze alleen op basis van transparantie en vertrouwen in de samenwerking!
Geen visie
Zwaar teleurstellend in dat perspectief was dat het op korte termijn gerichte topsportbeleid bij de NHB niet was gebaseerd op een visie of onderbouwd meerjarenbeleid. In mijn periode bij de NHB heb ik tot mijn teleurstelling geen meerjarenbeleidsplan gezien voor bijvoorbeeld ‘talentontwikkeling’ en ‘aangepast Sporten’. Zo blijf je volgens mij niet internationaal presteren op de langere termijn.
Met name ‘talentontwikkeling’ is voor een topsportbond een ideale brug tussen breedtesport (verenigingen, regio’s, rayons) en topsport (Jong Oranje, kernploegen). De kans om hiermee een sterk draagvlak bij de breedtesporttak te creëren heeft NHB Topsport niet gestructureerd opgepakt. Vreemd ook dat NOC*NSF geen eisen aan de NHB stelde inzake beleidsvorming en -implementatie voor topsport als voorwaarde voor subsidieverlening…
De kracht van het ‘recreatieve collectief’
Na veertig jaar intensief sporten (o.a. triatlon, hardlopen, schaatsen) en trainerschap (volleybal, voetbal, hardlopen) in diverse sporten op nationaal niveau, gaat ook mijn hart uit naar competitief sporten en prestatief presteren. Ik begreep in mijn functie als algemeen directeur echter ook al te goed dat het voortbestaan van de bond niet afhankelijk is van topsportsubsidies en -prestaties, maar vooral van de kracht van het ‘recreatieve collectief’: de betalende serviceafnemers in een sfeer van gedwongen winkelnering.
"Van de 10.000 leden doen er slechts 3.500 actief mee aan de bondscompetities. De rest wil vooral genieten van de handboogsport op de door hen zelf gekozen momenten en locaties"
Tot dat waardevolle collectief horen ook de vele verenigingen die wedstrijden organiseren, de wedstrijd- en competitieleiders, de scheidsrechters, de vrijwilligers bij de NK’s, interne docenten die handboogtrainers opleiden, de rayonbestuurders, commissieleden, trainers die zich elke week inzetten bij hun vereniging en/of voor de jonge talenten.
Wankel koord
De NHB is met € 57,00 bondscontributie (senioren) een van de duurste sportbonden in Nederland. Van de tienduizend leden doen er slechts 3.500 actief mee aan de bondscompetities. De rest wil minder verplichting en vooral genieten van de handboogsport op de door hen zelf gekozen momenten en locaties. Zij zijn het meest kritisch over de (te) hoge bondscontributie voor de door hen afgenomen services. Dat blijft voor de NHB balanceren op een wankel koord.
De handboogsport kent in Nederland een zeer hoge organisatiegraad, omdat het geen sport is die je even met vrienden ‘op de hoek van de straat’ beoefent. Dat voordeel moet echter wel worden gesteund en benut door adequate en (vernieuwende) services met een passende begroting voor alle doelgroepen binnen de NHB. Ik had niet het gevoel dat het NHB-bestuur daar voldoende van doordrongen was.
"Ik vind een duidelijke visie, breed gedragen koers en een gezamenlijke uitvoering belangrijker dan het gedwee volgen van NOC*NSF en bestuur"
Vooral de autonomie die de afdeling topsport eiste en uitstraalde, gesteund door NOC*NSF en (delen van het) NHB-bestuur, en daardoor eerder tweedeling dan eenheid creërend binnen de NHB, heeft uiteindelijk de beslissing aangewakkerd om mijn dienstverband bij de NHB te beëindigen. Ik lees, hoor en begrijp dat de ledenraad en de leden zwaar teleurgesteld zijn over mijn vertrek en de wijze waarop. Dat geeft in ieder geval een warm gevoel en grote genoegdoening voor al mijn inspanningen. Met mijn ervaring, kennis en kunde vind ik een duidelijke visie, breed gedragen koers en een gezamenlijke uitvoering belangrijker dan gedwee volgen van NOC*NSF en bestuur.
Paul ten Hag is vanaf maart 2013 algemeen directeur van de Nederlandse Handboog Bond. Tevens is hij vanaf augustus 2012 als docent verbonden aan het Johan Cruyff Institute for Sportstudies. Eerder werkte hij onder meer voor AGOVV Apeldoorn BV, Nike, Holec Holland, Texas Instruments, Shell en DSM.
Reacties n.a.v. aankondiging vertrek Paul ten Hag bij de handboogbond op o.m. social media
"Beste Paul ten Hag, wat een nieuws lees ik. Wat wordt dit een gemis. Jij die altijd oprecht interesse toonde in elke discipline van onze sport. Jij die zelfs naar de meest onbekende uithoeken van Nederland ging om de bond te vertegenwoordigen en kijken waar de bond meer aandacht voor moest hebben. Hulde daarvoor. Helaas zijn er altijd mensen die anders denken en die daarom jou niet altijd begrepen. Het wordt nog een hele taak voor de bond om iemand te vinden met dezelfde passie, drive en kijk op onze sport. NHB word eens wakker!"
"Bedankt Paul voor de afgelopen 3,5 jaar!"
"Beste Paul, je hebt geen idee hoe zonde ik dit vind, vanuit de coulissen hebben we dit helaas niet kunnen voorkomen. Heel erg bedankt voor je tomeloze inzet, en goede ideeën."
"Paul, ik en velen met mij zullen je erg gaan missen. Bedankt dat we je hebben mogen leren kennen. Bedankt voor je enthousiasme bij alles waar je aanwezig was en ik hoop dat we je zeker nog eens gaan zien."
"Jeetje, Het wordt nog een klus om iemand te vinden met de zelfde passie en inzet ben ik bang. Heel jammer dit maar in ieder geval bedankt voor de afgelopen jaren Paul ten Hag."
"Wat jammer, wat mij betreft had je zeker langer mogen blijven! Nog nooit heb ik een directeur zo openlijk betrokken gezien bij onze sport. Of het nou het NK veld of de Lowlands-finale was, jij was er als luisterend oor voor elke schutter! Heel erg bedankt voor al je inzet Paul ten Hag!! Ik hoop dat er een waardig opvolger komt met dezelfde visie!"
"Ik loop nog niet zo lang rond in de wereld van de handboogsport, maar enthousiasme, betrokkenheid en inzet herken ik waar dan ook. Je bezoek aan de IFAA in mei, onze discussie over het meerjarenbeleid en het sparren over de samenloop van mijn vak en jouw werk. Begon het net leuk te vinden Paul, jammer dat je gaat!"
"Paul ten Hag in de eerste plaats vind ik het heel jammer dat je vertrekt. Ik heb je leren kennen als een mensenmens en heel benaderbaar. Je hebt door je inzet de NHB naar een hoger niveau getild en de bond meer open gemaakt voor iedere discipline van de handboogsport. Jouw vertrek is een zware aderlating voor onze sport. De Bondsraad kan zich achter de oren krabben over de ontstane situatie."
"Jammer dat je vertrekt Paul! Fantastisch bedankt voor je enorme inzet voor de handboogsport. Als ik je rond zag lopen op een 3D-wedstrijd had ik altijd de indruk dat je werkelijk elke deelnemer wel even had gesproken, met oprechte interesse. En bij S.C. Marathon hebben we je betrokkenheid bij 'onze' Hein en Bep ook enorm gewaardeerd. Je zult zeker gemist worden!"