door: Gerard Sierksma en Bertus Talsma
Met een relatief onervaren selectie is Nederland dit jaar bijna
wereldkampioen voetbal geworden. Econometristen van de Groningse universiteit
hebben uitgerekend dat - ondanks het vertrek van aanvoerder Giovanni van
Bronckhorst - het ervaringsniveau de komende tijd fors zal toenemen en het
niveau van de Cruijff-Krol generatie bereikt kan worden. Een nieuw Europees
kampioenschap ligt in het verschiet.
Dertien wedstrijden op een rij winnen vervolgens de belangrijkste met 1-0
verliezen. Kan het zuurder? Waarom de botte bijl gehanteerd in Zuid-Afrika? Was
het gebrek aan voetbaltalent? Was het onervarenheid?
Econometristen hebben van alle Oranjespelers vanaf 1974 het ervaringsniveau
bij aanvang van de toernooien bepaald. Dat is gedaan op basis van speelminuten
in Europese en interlandwedstrijden, waarbij statistische correcties zijn
uitgevoerd op het feit dat aanvallers gemiddeld meer geblesseerd zijn dan
bijvoorbeeld keepers. Het niveau van de competitie en de toernooironde bepalen
de ervarenheid; hoe prestigieuzer het toernooi en hoe verder in het toernooi,
hoe hoger de ervaringsscore. Voor iedere Europees en Wereldkampioenschap is
vervolgens het ervaringsniveau van de selectie uitgerekend. Dit heeft
geresulteerd in deze figuur, klik HIER!
Opvallend is dat de Cruijff-Krol generatie met een hoog ervaringsniveau aan
de Wereldkampioenschappen van 1974 en 1978 heeft deelgenomen. Veel minder door
de wol geverfd was de generatie van Van Basten en Gullit, die in 1988 Europees
kampioen werd, maar vervolgens met een gelouterde selectie bleef steken in de
achtste finale van het WK’90.
De huidige generatie heeft met het bereiken van de WK-finale de stijgende
lijn te pakken en een aantal spelers scoort hoog in de Europese bekertoernooien.
Ondanks het verlies van de ervaring van Van Bronckhorst, kan de stijgende trend
zich de komende jaren doorzetten en kunnen we mooie resultaten verwachten.
Tenzij door te veel Europese successen bij te veel spelers het vuur te vroeg
gedoofd is, zoals in 1990 en in 2002.
In de hierboven aangehaalde figuur is het
ervaringniveau van het Nederlandse elftal voor elke groot toernooi grafisch
weergegeven. Op de toernooien die ontbreken in deze grafiek was Oranje afwezig.
In de tijdsbalk onder de grafiek staan de namen van toenmalige bondscoaches. Als
ervaringsscore is de som van alle ervaringspunten van de gehele selectie
genomen.
Dat een zeer hoge ervaringsscore geen garantie is voor het allergrootste
succes is duidelijk uit de grafiek. In de jaren zeventig bezit de Oranjeselectie
een groot aantal ervaren spelers die vier keer op rij de Europa Cup I – de
voorloper van de huidige Champions League - hadden gewonnen. Ondanks de zeer
hoge ervaringsscore wordt twee keer achtereen een WK-finale verloren. Na de
totaalvoetbalgeneratie Cruijff- Krol-Neeskens valt de ervaring in de jaren
1980-1986 ver terug.
In 1988 reist Michels met een relatief onervaren selectie af naar
West-Duitsland waar Van Basten en Gullit c.s. de Europese titel veroveren. Het
daaropvolgende WK - onder leiding van Beenhakker - loopt uit op een fiasco.
In 1994 staat een nieuwe generatie in de startblokken die in 2000 klaar lijkt
om fors te oogsten. Edwin van der Sar, Clarence Seedorf, Dennis Bergkamp, Frank
en Ronald de Boer, Jaap Stam, Patrick Kluivert en Philip Cocu stranden met een
ton aan internationale ervaring in de halve finale op het WK’98 tegen Brazilië
en in de halve finale op het EK’00 tegen Italië en zullen daardoor altijd te
boek blijven staan als ‘de tweede gouden generatie zonder goud’.
In 2006 begint Marco van Basten met het opbouwen van een nieuw Oranje, met
als ruggengraat Van der Sar en Cocu. De relatief jonge selectie mist ervaring en
kan niet overtuigen op de grote eindtoernooien. Opvolger Bert van Marwijk zet
het werk van Van Basten voort en heeft het voordeel dat de meeste
selectiespelers inmiddels bij grote clubs in het buitenland spelen en daar
successen boeken. Deze selectie zal, met uitzondering van Van Bronckhorst en
Ooijer, voorlopig in tact blijven. Figuur 1 laat zien dat met een WK-finale op
zak en de komende Europese seizoenen voor de boeg de ervaring alleen nog kan
toenemen. Oranje lijkt in 2012 klaar voor nieuw Europees goud.
De meest succesvolle speler is - ook na het Zuid-Afrikaanse WK - Ruud Krol
gevolgd door Arie Haan en Johan Cruijff. Cruijff is nog steeds onze beste
aanvaller aller tijden, zoals uit de ranglijst hieronder blijkt. Uit deze
ranglijst blijkt ook dat de huidige selectie zich nog niet kan meten met de
meest succesvolle spelers die Nederland ooit heeft gekend. Mark van Bommel komt
met zijn 18de plek nog het dichts in de buurt van de huidige top 10 aller
tijden.
De grootste sprong is gemaakt door Wesley Sneijder. De winnaar van de
Champions League en verliezend WK-finalist behaalde in het seizoen 09/10 een
totaal van 496 punten en stijgt daarmee van plek 116 naar 36. De verliezers van
de CL-finale - Arjen Robben ( 41) en Mark van Bommel (18) - behaalden net iets
minder punten, namelijk 365 en 379, respectievelijk. Verder zijn alle
basisspelers van het afgelopen WK de top 100 aller tijden binnengedrongen.
In het afgelopen decennium is Mark van Bommel de meest succesvolle speler
geweest. Hij speelde twee CL-finales - waarvan er een werd gewonnen - en een WK
finale. Clarence Seedorf - die de afgelopen tien jaar nog maar amper voor het
Nederlandse elftal uitkwam - staat tweede. Seedorf haalde vooral op clubniveau
zijn successen en blijft dan ook Nederlands meest succesvolle clubspeler aller
tijden.
Tabel 1: Successcores, seizoen 2009/2010
1 |
Wesley Sneijder (36) |
496 |
2 |
Mark van Bommel (18) |
379 |
3 |
Arjen Robben (41) |
365 |
4 |
Dirk Kuijt (35) |
302 |
5 |
John Heitinga (59) |
255 |
6 |
Maarten Stekelenburg (67) |
251 |
7 |
Robin van Persie (49) |
250 |
8 |
Giovanni van Bronckhorst (23) |
248 |
9 |
Joris Mathijsen (55) |
232 |
10 |
Gregory van der Wiel (115) |
149 |
11 |
Nigel de Jong (84) |
146 |
12 |
Klaas-Jan Huntelaar (112) |
121 |
13 |
Khalid Boulahrouz (107) |
114 |
14 |
Rafael van der Vaart (87) |
85 |
15 |
Demy de Zeeuw (143) |
63 |
16 |
André Ooijer (70) |
59 |
17 |
Edwin van der Sar (6) |
50 |
18 |
Eljero Elia (200) |
41 |
19 |
Ruud van Nistelrooij (52) |
26 |
20 |
Ryan Babel (121) |
19 |
21 |
Clarence Seedorf (5) |
17 |
22 |
Hedwiges Maduro (191) |
12 |
23 |
Stijn Schaars (218) |
10 |
24 |
David Mendes da Silva (243) |
9 |
25 |
Edson Braafheid (230) |
9 |
Tabel 2: Successcores, decennium 2001-2010
1 |
Mark van Bommel |
884,4 |
2 |
Clarence Seedorf |
821,8 |
3 |
Giovanni van Bronckhorst |
710,1 |
4 |
Edwin van der Sar |
669,3 |
5 |
Dirk Kuijt |
654,1 |
6 |
Wesley Sneijder |
646,5 |
7 |
Arjen Robben |
592,9 |
8 |
Phillip Cocu |
475,4 |
9 |
Robin van Persie |
459,0 |
10 |
Ruud van Nistelrooij |
402,5 |
11 |
Joris Mathijsen |
401,8 |
12 |
John Heitinga |
369,1 |
13 |
Maarten Stekelenburg |
325,4 |
14 |
Jaap Stam |
310,7 |
15 |
André Ooijer |
282,8 |
16 |
Nigel de Jong |
270,3 |
17 |
Rafael van der Vaart |
257,6 |
18 |
Roy Makaay |
243,4 |
19 |
Edgar Davids |
239,9 |
20 |
Wilfred Bouma |
238,3 |
21 |
Patrick Kluivert |
230,6 |
22 |
Frank de Boer |
215,7 |
23 |
Khalid Boulahrouz |
195,1 |
24 |
Boudewijn Zenden |
188,9 |
25 |
Klaas-Jan Huntelaar |
188,6 |
Tabel 3: Top 100 Aller Tijden
|
|
|
Periode |
Totaal |
Oranje |
Club |
1 |
Ruud Krol |
verdediger |
1970-1983 |
1534,5 |
739,8 |
794,7 |
2 |
Arie Haan |
middenvelder |
1971-1984 |
1482,6 |
673,0 |
809,6 |
3 |
Johan Cruijff |
aanvaller |
1967-1984 |
1475,4 |
380,1 |
1095,3 |
4 |
Johan Neeskens |
middenvelder |
1971-1981 |
1405,8 |
494,0 |
911,7 |
5 |
Clarence Seedorf |
middenvelder |
1993-2010 |
1403,8 |
216,7 |
1187,1 |
6 |
Edwin van der Sar |
keeper |
1993-2010 |
1398,3 |
410,2 |
988,2 |
7 |
Frank Rijkaard |
verdediger |
1981-1995 |
1348,2 |
448,4 |
899,8 |
8 |
Wim Suurbier |
verdediger |
1967-1978 |
1325,4 |
389,0 |
936,4 |
9 |
Frank de Boer |
verdediger |
1990-2004 |
1141,0 |
375,6 |
765,4 |
10 |
Ronald Koeman |
verdediger |
1983-1997 |
1134,1 |
444,6 |
689,6 |
11 |
Marco van Basten |
aanvaller |
1983-1993 |
1120,1 |
443,6 |
676,5 |
12 |
Wim Jansen |
middenvelder |
1967-1982 |
1084,9 |
600,2 |
484,8 |
13 |
Piet Keizer |
aanvaller |
1963-1975 |
1004,3 |
39,3 |
964,9 |
14 |
Johnny Rep |
aanvaller |
1972-1986 |
973,6 |
616,0 |
357,6 |
15 |
Edgar Davids |
middenvelder |
1992-2007 |
921,1 |
319,5 |
601,6 |
16 |
Barry Hulshoff |
verdediger |
1967-1983 |
918,3 |
22,5 |
895,8 |
17 |
Phillip Cocu |
middenvelder |
1993-2007 |
910,3 |
394,4 |
516,0 |
18 |
Mark van Bommel |
middenvelder |
2000-2010 |
891,2 |
330,3 |
560,8 |
19 |
Rob Rensenbrink |
aanvaller |
1967-1980 |
886,1 |
555,2 |
330,9 |
20 |
Willy van de Kerkhof |
middenvelder |
1971-1988 |
859,7 |
485,8 |
373,9 |
21 |
Ruud Gullit |
aanvaller |
1983-1995 |
834,4 |
450,1 |
384,3 |
22 |
Jaap Stam |
verdediger |
1997-2008 |
833,2 |
317,0 |
516,2 |
23 |
Giovanni van Bronckhorst |
verdediger |
1996-2010 |
831,8 |
444,5 |
387,3 |
24 |
Hans van Breukelen |
keeper |
1981-1994 |
794,3 |
412,9 |
381,3 |
25 |
Gerrie Mühren |
middenvelder |
1970-1976 |
778,4 |
10,2 |
768,2 |
26 |
Dennis Bergkamp |
aanvaller |
1987-2006 |
775,9 |
420,0 |
355,9 |
27 |
Wim van Hanegem |
middenvelder |
1969-1982 |
770,1 |
344,4 |
425,7 |
28 |
Sjaak Swart |
aanvaller |
1958-1973 |
768,4 |
22,6 |
745,8 |
29 |
Michael Reiziger |
verdediger |
1995-2007 |
760,2 |
237,5 |
522,8 |
30 |
Patrick Kluivert |
aanvaller |
1995-2007 |
727,3 |
240,4 |
487,0 |
31 |
Ronald de Boer |
middenvelder |
1988-2003 |
719,2 |
181,1 |
538,2 |
32 |
Gerald Vanenburg |
middenvelder |
1982-1993 |
714,6 |
332,9 |
381,7 |
33 |
Berry van Aerle |
verdediger |
1983-1994 |
672,4 |
342,8 |
329,6 |
34 |
Marc Overmars |
aanvaller |
1993-2004 |
671,3 |
271,8 |
399,5 |
35 |
Dirk Kuijt |
aanvaller |
2002-2010 |
654,1 |
346,7 |
307,4 |
36 |
Wesley Sneijder |
middenvelder |
2003-2010 |
646,5 |
347,1 |
299,5 |
37 |
Arnold Mühren |
middenvelder |
1973-1989 |
644,9 |
287,8 |
357,1 |
38 |
René van de Kerkhof |
aanvaller |
1971-1983 |
643,3 |
399,7 |
243,6 |
39 |
Danny Blind |
verdediger |
1984-1999 |
627,1 |
52,7 |
574,4 |
40 |
Jan Wouters |
middenvelder |
1982-1996 |
619,9 |
457,6 |
162,2 |
41 |
Arjen Robben |
aanvaller |
2003-2010 |
592,9 |
375,4 |
217,5 |
42 |
Adri van Tiggelen |
verdediger |
1983-1993 |
560,3 |
402,9 |
157,4 |
43 |
Aron Winter |
middenvelder |
1987-2003 |
543,6 |
185,7 |
357,9 |
44 |
Erwin Koeman |
middenvelder |
1982-1994 |
507,9 |
319,8 |
188,1 |
45 |
Theo van Duivenbode |
verdediger |
1967-1973 |
501,5 |
12,2 |
489,2 |
46 |
Jan Poortvliet |
verdediger |
1976-1984 |
491,4 |
263,3 |
228,1 |
47 |
Jan Jongbloed |
keeper |
1965-1978 |
461,4 |
386,7 |
74,6 |
48 |
Piet Schrijvers |
keeper |
1967-1983 |
460,4 |
189,5 |
270,9 |
49 |
Robin van Persie |
aanvaller |
2002-2010 |
459,0 |
306,0 |
153,0 |
50 |
Wim Rijsbergen |
verdediger |
1973-1986 |
433,4 |
314,3 |
119,1 |
51 |
Wim Kieft |
aanvaller |
1981-1994 |
431,9 |
86,9 |
345,0 |
52 |
Ruud van Nistelrooij |
aanvaller |
1999-2010 |
429,5 |
141,2 |
288,3 |
53 |
Rinus Israel |
verdediger |
1965-1974 |
419,4 |
55,1 |
364,3 |
54 |
Wim Jonk |
middenvelder |
1989-1998 |
407,1 |
206,6 |
200,5 |
55 |
Joris Mathijsen |
verdediger |
2005-2010 |
401,8 |
276,0 |
125,8 |
56 |
Eddy Treijtel |
keeper |
1969-1983 |
393,6 |
3,3 |
390,2 |
57 |
Coen Moulijn |
aanvaller |
1962-1972 |
387,4 |
17,5 |
369,9 |
58 |
Henk Wery |
aanvaller |
1965-1974 |
374,5 |
7,2 |
367,3 |
59 |
John Heitinga |
verdediger |
2002-2010 |
369,1 |
314,5 |
54,6 |
60 |
John Bosman |
aanvaller |
1985-1998 |
364,6 |
32,6 |
332,1 |
61 |
Graeme Rutjes |
verdediger |
1988-1995 |
363,8 |
14,3 |
349,5 |
62 |
Boudewijn Zenden |
aanvaller |
1995-2009 |
354,3 |
118,6 |
235,7 |
63 |
Ernie Brandts |
verdediger |
1978-1989 |
346,2 |
210,3 |
135,9 |
64 |
Ed de Goeij |
keeper |
1992-2001 |
340,9 |
70,1 |
270,8 |
65 |
Adrie van Kraaij |
verdediger |
1972-1982 |
340,5 |
77,3 |
263,2 |
66 |
Richard Witschge |
middenvelder |
1988-2003 |
340,1 |
52,4 |
287,7 |
67 |
Maarten Stekelenburg |
keeper |
2003-2010 |
325,4 |
267,2 |
58,2 |
68 |
Winston Bogarde |
verdediger |
1995-2001 |
321,8 |
32,1 |
289,6 |
69 |
Willy van der Kuijlen |
aanvaller |
1967-1982 |
318,5 |
21,2 |
297,3 |
70 |
André Ooijer |
verdediger |
1996-2010 |
309,2 |
129,0 |
180,2 |
71 |
Rob Witschge |
middenvelder |
1987-1996 |
307,8 |
128,7 |
179,1 |
72 |
Sonny Silooy |
verdediger |
1982-1996 |
297,6 |
27,2 |
270,4 |
73 |
Huub Stevens |
verdediger |
1976-1986 |
294,4 |
111,9 |
182,6 |
74 |
Theo Laseroms |
verdediger |
1965-1972 |
289,8 |
7,7 |
282,1 |
75 |
Dick van Dijk |
aanvaller |
1969-1974 |
285,4 |
10,2 |
275,2 |
76 |
Arthur Numan |
verdediger |
1993-2003 |
279,5 |
156,6 |
122,9 |
77 |
Ben Wijnstekers |
verdediger |
1979-1988 |
277,5 |
183,1 |
94,4 |
78 |
Jan van Beveren |
keeper |
1969-1980 |
277,4 |
39,8 |
237,6 |
79 |
Eddy Pieters Graafland |
keeper |
1957-1970 |
277,3 |
35,6 |
241,7 |
80 |
Roy Makaay |
aanvaller |
1997-2009 |
277,1 |
39,0 |
238,1 |
81 |
John van 't Schip |
aanvaller |
1984-1995 |
275,4 |
76,4 |
199,1 |
82 |
Hugo Hovenkamp |
verdediger |
1977-1984 |
274,0 |
165,2 |
108,9 |
83 |
Dick Schoenaker |
middenvelder |
1977-1985 |
273,4 |
41,0 |
232,5 |
84 |
Nigel de Jong |
middenvelder |
2003-2010 |
270,3 |
195,4 |
74,9 |
85 |
Peter Ressel |
aanvaller |
1970-1979 |
269,4 |
2,8 |
266,6 |
86 |
Henk Groot |
aanvaller |
1961-1969 |
259,3 |
36,6 |
222,7 |
87 |
Rafael van der Vaart |
middenvelder |
2001-2010 |
257,6 |
159,3 |
98,3 |
88 |
Kees Kist |
aanvaller |
1977-1983 |
256,4 |
153,0 |
103,4 |
89 |
Paul Bosvelt |
middenvelder |
1995-2007 |
248,1 |
76,3 |
171,8 |
90 |
Hans Gillhaus |
aanvaller |
1987-1995 |
242,6 |
7,2 |
235,4 |
91 |
Harry Lubse |
aanvaller |
1975-1980 |
239,4 |
2,8 |
236,6 |
92 |
Wilfred Bouma |
verdediger |
2000-2008 |
239,0 |
64,0 |
175,0 |
93 |
Bennie Muller |
middenvelder |
1961-1970 |
234,3 |
28,4 |
205,9 |
94 |
Tonnie Pronk |
middenvelder |
1961-1970 |
232,0 |
23,6 |
208,4 |
95 |
Kees Krijgh jr |
verdediger |
1974-1979 |
224,2 |
3,3 |
220,9 |
96 |
Peter Boeve |
verdediger |
1980-1988 |
221,4 |
21,6 |
199,8 |
97 |
Nico Rijnders |
middenvelder |
1968-1971 |
217,5 |
6,7 |
210,8 |
98 |
Ronald Spelbos |
verdediger |
1978-1993 |
216,0 |
53,0 |
162,9 |
99 |
Frans Thijssen |
middenvelder |
1974-1991 |
213,8 |
16,5 |
197,3 |
100 |
Stanley Menzo |
keeper |
1986-1996 |
212,3 |
1,5 |
210,8 |
Prof. dr. Gerard Sierksma is
hoogleraar Kwantitatieve Logistiek aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde
aan de Rijks Universiteit Groningen. Voor meer informatie: 050-363 3805, 06-1002
0296 of g.sierksma@rug.nl.
Bertus Talsma is sinds 2006 PhD student aan Rijksuniversiteit en is
daarnaast sinds 2009 gedeeltelijk aan het werk voor ORTEC TSS. In zijn
proefschrift past hij wiskundige en statistische technieken toe om de prestaties
van sporters te kunnen meten en te kunnen vergelijken. Zo is o.a. in
samenwerking met Gerard Sierksma in 2007 de lijst met beste schaatsers aller
tijden gepubliceerd. De titel van zijn proefschrift luidt: ‘Measuring the
Performance of Individuals within Teams’. Voor meer informatie: 06-2919 2613 of
b.g.talsma@rug.nl