door: Vana Hutter
Iedere professional - of het nou om een beleidsmedewerker gaat, een coach of een scheidsrechter - komt situaties tegen waarin hij/zij niet zeker is wat hij/zij het beste kan doen. Situaties die nieuw zijn, complex of gecompliceerd. Of denk aan dat probleem dat zich steeds maar opnieuw voor lijkt te doen. In die gevallen is input van mensen die deze situaties ook meemaken - of al mee gemaakt hebben - zeer welkom. Intervisie biedt de mogelijkheid om deze mensen te treffen en van elkaar te leren.
Goede intervisie kan meer inzicht in je eigen functioneren opleveren, bijdragen aan je persoonlijke ontwikkeling en antwoorden geven op vragen. Bij intervisie wordt een protocol gevolgd dat gestuurd en bewaakt wordt door een procesbegeleider. Er zijn verschillende protocollen ontwikkeld, zoals de incidentmethode, Balintmethode of roddelmethode bijvoorbeeld. Door de structuur en de begeleiding is intervisie een constructieve en inspirerende manier om je met gelijkgestemden over een relevante vraag te buigen.
Vragen staat vrij
In intervisie is het de bedoeling dat iedereen vragen inbrengt. Het is interessant om te horen waar collega’s mee worstelen. Vaak een feest van herkenning, soms ook een ‘trip down memory lane’, maar ook wel eens een nieuwe kwestie waar je nog helemaal niet bij stil had gestaan. De vragen die ingebracht worden verduidelijken issues die in jouw vakgebied spelen en maken het mogelijk hier op te anticiperen.
Gedeelde smart is halve smart
Vragen die interessant zijn worden in intervisie verder uitgediept. De kunst is om niet meteen naar oplossingen en antwoorden te willen gaan, iets wat in een ‘normaal gesprek’ vaak gebeurt. Door meer over het probleem te weten te komen kan er later beter advies gegeven worden. Ook is het een kans om uit te zoeken wat er mogelijk achter een vraag zit, en zodoende de zaak bij de wortel aan te pakken. Het is voor iedereen interessant om te horen welke vragen gesteld worden, en natuurlijk de antwoorden te horen. Voor de vraagsteller is het prettig om de aandacht te hebben, het probleem te delen en te kijken naar de achtergrond van het probleem.
Twee weten meer dan één
Uiteindelijk draait intervisie om leren. Je wilt weten hoe je dingen (anders) aan kunt pakken en bent nieuwsgierig hoe anderen dat doen. De laatste stap in intervisie is dan ook het krijgen van advies en het delen van kennis en ervaringen. In verschillende werkvormen geeft iedereen aan hoe het probleem aangepakt zou kunnen worden. Hierover hoef je het niet eens te zijn, het is aan een ieder zelf te kiezen om een advies te gebruiken, of naast zich neer te leggen. In intervisie doe je simpelweg meer mogelijkheden op om een issue mee te lijf te gaan.
Intervisie en sport?
Intervisiebijeenkomsten zijn gangbaar en vaak zelfs verplicht, in de psychologie, zorg en onderwijs. In de sportpraktijk is intervisie minder bekend of gebruikelijk.
Sport is prachtig, maar ook veeleisend. Met name het beroep van trainer/coach is complex en stelt coaches voor veel uitdagingen. Er loopt enorm veel kennis rond op onze velden en in onze sporthallen, maar we kijken slechts beperkt over de schutting om iets met deze kennis en ervaring te doen.
Coaches zijn gedreven en leergierig, maar ze hebben feitelijk maar weinig ondersteuning in de uitvoering van hun vak. De coach moet het als eindverantwoordelijke eigenlijk allemaal al weten. Naar mijn mening zouden alle professionals in de sport - en in het bijzonder coaches - de kans moeten grijpen om de enorme kennis en kunde die er in de praktijk is, te gebruiken. De manier waarop? U raadt het al: intervisie.
Wat maakt intervisie anders dan gewoon hulp of advies vragen of cursussen volgen?
De bedoeling bij intervisie is dat je met ‘gelijken’ aan de slag gaat. Er is dus geen expert die de anderen vertelt hoe ze het moeten doen. Uitgangspunt is dat iedereen waardevolle kennis en ervaring kan aandragen om een ander verder te helpen in zijn/haar ontwikkeling. Bij goede intervisie komt alle aanwezige, relevante kennis en ervaring op tafel en kan iedereen hier van pakken wat hij/zij kan gebruiken.
In intervisie wordt uitgebreid stil gestaan bij de vraag zelf, om te voorkomen dat het advies ‘symptoombestrijding’ is. Zonder goede diagnose, geen goede kuur, daarom wordt de vraag nader uitgespit. Dit gedeelte levert interessante vragen en discussies op en opent ook vaak de ogen voor allerlei aannames en overtuigingen die we in ons werk hebben. Bovendien levert het een constructievere oplossing aan dan de snelle antwoorden en adviezen
Intervisie biedt iedereen de kans om op zijn/haar eigen manier na te denken en bij te dragen. Wanneer je collega’s polst over een probleem zul je vaak advies krijgen van die ene collega met een uitgesproken mening, die niet op zijn mondje gevallen is. In intervisie komt het advies van iedereen aan bod, ook van de meer ingetogen collega’s en collega’s die iets meer tijd nodig hebben om hun deskundigheid onder woorden te brengen.
Goede intervisie waarborgt een ontspannen sfeer om vragen en problemen open en eerlijk te bespreken en kan enorm inspireren. Het kost relatief weinig tijd en geld en biedt een scala aan mogelijkheden voor een betere beroepsuitoefening. Iets voor de sport? Volgens mij wel.
Nieuwsgierig geworden naar intervisie voor sportcoaches? EXPOSZ organiseert regelmatig intervisiebijeenkomsten. De bijeenkomsten zijn afzonderlijk te volgen. Klik hier voor de beschikbare data.
Vana Hutter werkt als docent/adviseur/onderzoeker bij EXPOSZ, faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Zij is sportpsycholoog VSPN® en inspanningsfysioloog en kent de sportpraktijk van binnen uit, door haar werk in de top- en breedtesport. Op dit moment is zij de opleidingscoördinator van de post-academische opleiding tot praktijksportpsycholoog en bestuurslid van de Vereniging voor sportpsychologie in Nederland.