Vakblad over training, coaching, sportrevalidatie en toegepaste sportwetenschap

Sportgericht is hét vakblad over training, coaching, sportrevalidatie en toegepaste sportwetenschap in Nederland en België. Het bestaat al 72 jaar en biedt elk nummer een grote hoeveelheid vakinformatie voor iedereen die werkt op het gebied van top- en wedstrijdsport, bewegen en fitness. De artikelen gaan bijvoorbeeld over inspanningsfysiologie, motorisch leren, kracht- en revalidatietraining, coaching, mentale training, didactiek, functionele anatomie en biomechanica. 

Hanno van der Loo - hoofdredacteur van Sportgericht - licht voor Sport Knowhow XL in de rubriek 'Sportgerichte wetenschap' steeds één van die interessante artikelen eruit en geeft er een beknopte samenvatting van. De volledige versie van het artikel is te lezen via een link onderaan elke samenvatting.

door: Hanno van der Loo

Het basisrecept is simpel: selecteer de meest getalenteerde sporters zo vroeg mogelijk en (indien van toepassing) eerder dan je concurrenten. Bind hen aan je club of bond en investeer in hun opleiding. Grote successen en/of rijkdom zullen zich op termijn aandienen. De werkelijkheid is echter vele malen complexer. Bovendien worden bij het selecteren van sporttalenten keer op keer dezelfde fouten gemaakt. Dat kan beter.

Het onderwerp talentselectie is uiteraard veel te complex om hier volledig te kunnen behandelen. Ik beperk me derhalve tot het bespreken van één belangrijk aspect, dat door Hajo Meijer en collega’s¹ begin vorig jaar in een artikel van Sportgericht werd beschreven. Er worden twee manieren van beoordelen en selecteren vergeleken: klinische beoordeling versus statistische beoordeling. Scouts, trainers en coaches gebruiken vrijwel altijd de eerste variant, terwijl uit onderzoek blijkt dat de tweede variant minstens zo goed is en vaak betere resultaten oplevert.

Formule
De auteurs schrijven: ‘Bij klinische beoordeling combineert de beoordelaar alle beschikbare informatie ‘in het hoofd’ om tot een selectiebeslissing komen. Zijn kennis, ervaring en intuïtie nemen in die processen een belangrijke plaats in. Bij statistische beoordeling komen selectiebeslissingen tot stand door het combineren van informatie (predictoren) volgens een vaste beslisregel of formule. Voorbeelden van predictoren in de sport zijn statistieken uit wedstrijden of trainingen, testresultaten, of scores die door beoordelaars worden gegeven na observatie van sporters.’

Ze geven een voorbeeld: ‘Stel dat een coach van een handbalteam de basisopstelling voor de volgende wedstrijd wil bepalen. Hij kan zijn beoordeling van de spelers dan op veel predictoren baseren, zoals passing- en dribbelkwaliteiten in recent gespeelde wedstrijden. Als hij deze variabelen zou combineren op basis van een vooraf opgestelde formule (bijvoorbeeld score = passingkwaliteiten + dribbelkwaliteiten) en bepaalt welke score een speler of speelster minimaal moet hebben voor een basisplaats, dan spreken we van statistische beoordeling (zie de figuur hierboven, red.). Volgens een klinische procedure zou de coach de informatie daarentegen combineren zonder de hulp van een formule. Hij verwerkt dan alle informatie in het hoofd om tot een beslissing komen.’

Tegenstelling
De auteurs vervolgen: ‘De tegenstelling tussen klinische beoordeling en statistische beoordeling gaat dus niet over het soort informatie dat wordt gebruikt, maar over de manier waarop die informatie wordt gecombineerd om tot een selectiebeslissing te komen. Belangrijk om te vermelden is dat er pas van statistische beoordeling kan worden gesproken als het selectieproces uitsluitend is gebaseerd op de uitkomst van de formule. Wordt de uitkomst achteraf nog overruled door de klinische blik van een expert, dan kan er niet worden gesproken van statistische beoordeling.’

Dit is helemaal geen nieuw inzicht! In de wetenschappelijke literatuur is al tientallen jaren bekend dat het zo werkt. Mensen zijn goed in het selecteren van relevante informatie, maar zelfs experts blijken niet goed in het consistent wegen ervan. Bovendien zijn mensen eigenwijs. Of dit des te sterker geldt voor de no nonsense-beslissers die we in de sport nog net wat vaker tegen lijken te komen dan in het echte leven, weten we niet. Maar velen lijken te denken: anderen zijn slecht in het beoordelen van sporters, maar ik niet. Ze voelen zich mogelijk gesterkt door hun successen. Al die talenten die door hen zijn gescout en uiteindelijk de top hebben bereikt, dat kan toch geen toeval zijn? 

Ongelijke kansen
Toch wel. Ik schreef het hier al eerder²: hoe vroeger je talent selecteert, des te minder er sprake zal zijn van gelijke ontwikkelingskansen. Aan de afvallers worden immers allerlei vormen van ondersteuning onthouden die de geselecteerden wel krijgen. Dus je zult nooit weten hoe de afvallers zich zouden hebben ontwikkeld als ze gelijke kansen hadden gekregen. Een typische self fulfilling prophecy.

Meer weten over de voordelen van statistisch voorspellen in de sport? Het volledige artikel is hier te lezen. Bovendien schreef journalist Michiel de Hoog van De Correspondent vorige week een artikel over het sollicitatiegesprek als falend instrument bij het selecteren van werknemers³, waarbij hij zich in ruime mate liet inspireren door de publicatie van Meijer en collega’s en ook linken legt met selecteren in de sport. Ook dat artikel is het lezen zeker waard.

Referenties:

1. Meijer, H., Niessen, S., Frencken, W. & Den Hartigh, R. (2018). Daar zit toch een goede kop op? Beter voorspellen van sportprestaties met inzichten uit de selectiepsychologie. Sportgericht, 72 (1), 18-23.
2. Van der Loo, H. (2018). Kritische kanttekeningen bij ‘De weg naar het podium’. Sport Knowhow XL, 18 september 2018.
3. De Hoog, M. (2019). De slechtste manier om een goede werknemer te vinden? Een sollicitatiegesprek. De Correspondent, 23 januari 2019.

Hanno van der Loo (1968) is voormalig tienkamper en studeerde bewegingswetenschappen aan de VU in Amsterdam. Hij werkt als sportwetenschappelijk adviseur, auteur en docent via bureau AdPhys in Boskoop (www.adphysbureau.nl) en is hoofdredacteur en uitgever van Sportgericht (www.sportgericht.nl).