door: Remo Mombarg

Geachte Zijne Majesteit de Koning,

Beste Willem-Alexander,

Wij hebben een gemeenschappelijke geschiedenis. In 1986 schaatste jij ogenschijnlijk moeiteloos de Elfstedentocht. Ik deed dat jaar hetzelfde, maar Dokkum moest ik links laten liggen. Als W.A. van Buren liet je zien dat sporten belangrijk was en iedereen een prestatie van formaat kan neerzetten. Overigens liet je, gehuld in een Marlboro-jack, ook zien dat roken nog niet echt een probleem was. Desalniettemin was de boodschap helder: als de prins het kan, dan is sporten voor iedereen bereikbaar.

In Atlanta in 1996 liet je zien dat je ook anderen kan stimuleren in het sporten. Zo feliciteerde je de hockeydames uitgebreid met hun overwinning. Maar liefst 80 procent van de bevolking stond achter deze innige omhelzing van de vrouwelijke sportievelingen. 

Kinderen
Onze werelden veranderden met de komst van kinderen. Natuurlijk deden we ons best om ze de liefde voor de sport bij te brengen. We gingen met ze fietsen, lopen, schaatsen en stimuleerden ze om van sport te genieten. In Vancouver liet je zien hoe je je kinderen kan introduceren in de sportwereld. Samen met je kinderen was je op bezoek bij de winterspelen in 2010 en bracht je ze de liefde voor de sport bij. 

Ondertussen ging ik met mijn kinderen schaatsen op de Grote Markt in Groningen. Iedereen naar zijn eigen mogelijkheden. Opvallend was toen al je vooruitziende blik over het belang van goed bewegingsonderwijs op de basisschool. Op de televisie hield je een stevig pleidooi voor een gymleerkracht op de basisschool, omdat anders de motorische ontwikkeling van kinderen bedreigd wordt. Tien jaar later weten we helaas dat je gelijk hebt gekregen. Kinderen zijn steeds minder motorisch vaardig en spelen steeds minder buiten.

Mobielvrije vakantieweken
Gelukkig was je deze zomer wederom het lichtend voorbeeld voor ons allen. Inmiddels had je geconstateerd dat niet alleen goed bewegingsonderwijs van belang was voor een sportieve opvoeding, maar dat ook het mobieltje een bedreiging vormde voor het buitenspelen. Je introduceerde de mobielvrije vakantieweken. Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik ook een kleine poging in onze familie gedaan heb, maar dat deze al strandde toen we de route naar de camping moesten vinden.

Inmiddels zijn onze kinderen al zo oud dat we na moeten gaan denken over de volgende generatie. Uit recent onderzoek blijkt dat de generatie na ons minder oud wordt dan wijzelf. Dat is een zorgelijk gegeven, maar ik denk dat we het tij kunnen keren door nu in te grijpen. Daarom vraag ik aan u om weer een lichtend voorbeeld te zijn voor uw eigen kinderen en vooral voor uw toekomstige kleinkinderen. Nog sterker: laten we de Groene Draeck verkopen en het openstaande paleis Soesdijk ombouwen tot de meest fantastische beweegschool van de toekomst. 

Beweeg- en doe-school
Laat ik u meenemen in deze droom, die ervoor gaat zorgen dat alle kinderen verliefd raken op sport en dat er geen zit- en luisterscholen meer zijn, maar slechts nog beweeg- en doe-scholen. De gouden kenmerken van deze beweeg- en doe-school zijn: bewegen is integraal onderdeel van alle programma’s, kinderen ontwikkelen hun eigen sportidentiteit en de omgeving is zo ingericht dat alles stimuleert tot bewegen. Het mooie is dat de beweegschool al begint bij de ingang.

Kinderen (en leerkrachten) komen binnen via een enorme trap omhoog om vervolgens te kiezen uit vier of vijf verschillende glijbanen die uitkomen in de centrale hal. De eerste beweging is al gemaakt. Aangekomen in de centrale hal lijkt de grote ruimte op een mix van de kermis, sporthal en een hal voor skateboarders. Verdeeld in vijf zones kunnen kinderen alleen of in groepjes allerlei bewegingsvaardigheden oefenen. 

Motoriek op plezierige manier ontwikkelen
Er is een zone om te gamen, 2:2 te basketballen en Padel te spelen, een goal waar je interactief op bewegende doelen kan schieten, maar ook een klim-en klauterbos waarin je in een soort Efteling-omgeving op reis gaat om de prinses te bevrijden (hierbij denk ik aan het Amalia-bos of een hologram van de prinses die verschijnt bij het oplossen van de wekelijkse puzzel). 

Daarnaast is er een health-zone met interactieve wielrenfietsen en snowboard-area. Uiteraard begint elke dag met 1,5 uur beweegontwikkeling in deze centrale hal. Hierbij doen de juffen, meesters en ouders actief mee of werken ze in de fitnesshoek aan hun eigen conditie. Het doel is dat kinderen op een plezierige manier een veelzijdige motorische vaardigheid ontwikkelen, waardoor ze in staat zijn om zich adaptief te bewegen door het sportlandschap.

Olympische droom
Na anderhalf uur warming-up gaan de kinderen naar hun eigen groep om aan statafels en zitballen aan andere vakken, zoals gezondheid en samenleving, te werken. Vakken zijn geïntegreerd en bestaan veel meer uit doe-opdrachten dan uit lezen en schrijven. Zo kan je de geschiedenis van de Olympische Spelen ervaren in een virtuele omgeving. Je staat met je groepje naast de gladiatoren (uiteraard voor de mini-maximaatjes een enigszins gekuiste versie) en viert met de hockeyvrouwen de overwinning in 2010. 

Als groepje kan je kiezen uit een serie van opdrachten, zoals het ontwikkelen van de eigen Olympische Spelen die bijdragen aan de olympische droom: ‘om volkeren van de wereld nader tot elkaar te brengen’. De leerkracht helpt groepjes mee plannen, passende opdrachten te kiezen en stimuleert de ontwikkeling.

Messi
Het bewegingsonderwijs is net als de andere vakken gericht op het zelf en samen regelen. Kinderen kiezen een doel, een sport en een motief om te sporten. Zo zal er een groepje met behulp van video en een trainer bezig zijn om hun skatevaardigheden te verbeteren, terwijl een ander drietal bezig is om met een interactieve hologram van Messi de tactische vrijloopbewegingen onder de knie te krijgen. 

Hierbij worden in het laagste level de afspeelmogelijkheden op de vloer geprojecteerd, terwijl in het hoogste level de ondersteuning veel kleiner is. Er zijn natuurlijk ook nog steeds lessen onder begeleiding van een oudere leerling of een docent. Zo krijgt een groep van de gymleraar een introductie in zelfverdediging om te ervaren of deze sport bij hun past. Het doel van deze gymlessen is het samen leren reguleren van sporten en het ontdekken van je eigen sportidentiteit.

Fietsen door de school
Tot slot ademt ook de omgeving voortdurend sport en bewegen. Er zijn hardloopbanen door de gangen, klimroutes door het gebouw en binnen en buiten worden verbonden door een fietsparcours. Leerlingen fietsen daadwerkelijk door de school over een baan die lijkt op de achtbaan bij Walibi. Buiten aangekomen is er volop gelegenheid om te bewegen. Er is geen ruimte voor zelfsturende Tesla’s, maar volop ruimte om onder een afdak te freerunnen, een pannakooi te gebruiken en het nog immer populaire jumping-xl.

Gekoppeld aan de school zitten de sportverenigingen en de buurthuizen waarin jong en oud gedurende de hele dag bewegen en sporten. Als gevolg van het eerste koninklijke decreet van Amalia hebben alle kinderen een lidmaatschap van alle sportverenigingen, waardoor eigenlijk alle kinderen wel vijf of zes sporten in de week doen. 

Leerkrachten sporten ook
Via een app geven ze van tevoren aan wat ze de komende weken willen doen. Dit kan een teamsport, maar ook een zelfgeorganiseerde obstacle run zijn. De leerkrachten sporten ook tijdens hun werkdag. Ze kiezen ervoor om dit met de leerlingen of buurtbewoners te doen. Door deze activerende omgevingen met sterke rolmodellen is het logisch dat je gaat en blijft bewegen. 

Kortom, beste koning, voor het toekomstig nageslacht lijkt het me noodzakelijk dat u met Amalia, mijzelf en mijn dochters om tafel gaat om dit plan te verwezenlijken. Niet alleen om onszelf een plezier te doen, maar om de toekomstige generatie nu alvast het roer in handen te geven en zorg te dragen voor een sportieve opvoeding van alle kinderen.

Remo Mombarg is lector Bewegingsonderwijs en Jeugdsport aan het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool, lectoraat sportwetenschappen. Hij doet samen met studenten, professionals uit het werkveld en docenten onderzoek naar effectieve (beweeg)interventies om kinderen deel te laten nemen aan de huidige en toekomstige sportmaatschappij. Daarbij kijkt hij ook naar de relatie met overige ontwikkelingsgebieden en gezondheid. In 2007 is Mombarg gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen met het proefschrift Hulp op Maat voor leerlingen met leerproblemen in het leerwegondersteunend onderwijs.