door: Nico Delleman

Physical activity trackers mogen we toch wel zien als één van de belangrijkste innovaties op het gebied van sport en bewegen van de afgelopen jaren. Dit jaar verscheen er een studie van Kapteyn, Banks, Hamer e.a. in het Journal of Epidemiology and Community Health (jaargang 72, pagina’s 471-476). De onderzoekers registreerden bij honderden mensen in de VS, Engeland en Nederland gedurende een week de mate van fysieke activiteit met een tracker (versnellingsopnemer op de pols) en lieten ze tegelijkertijd zelf een oordeel geven over die mate van fysieke activiteit via veelgebruikte schaaltechnieken. Het bleek dat de eigen oordelen nauwelijks verschilden qua land, professionele activiteit (werken of niet) en leeftijd. De objectieve registratie liet een ander beeld zien: beduidend minder beweging in de VS dan in beide Europese landen, meer bij werkenden en een afname met toenemende leeftijd. Al met al dus een duidelijke discrepantie tussen denken en doen.

Ik moest aan die discrepantie denken toen de sportwereld eind juni aandacht vroeg voor de groeiende bewegingsarmoede onder jonge kinderen in Nederland. De KNVB en NOC*NSF overhandigden een petitie aan de politiek, waarbij bekend werd gemaakt dat Nederlandse kinderen gemiddeld zo’n 10,5 uur per dag zitten, één op de vijf basisscholen niet aan de minimale twee uur bewegingsonderwijs per week komt, 23 procent van de Nederlandse jeugd tussen 6 en 11 jaar over onvoldoende bewegingsvaardigheden beschikt en 13,7 procent van de kinderen tussen 4 en 20 jaar overgewicht heeft. 

Bewustwording
Vaststellen van deze feiten is het begin, maar de grote vraag is natuurlijk hoe ga je de beweegproblematiek bij jongeren – en bij andere groepen in de maatschappij – kleiner maken. Weten we hoe het aan te pakken? Wat doe je aan innovatie? In ieder geval is bewustwording het begin van een veranderingstraject. Wellicht kunnen physical activity trackers daarin een blijvende rol in spelen, naast allerlei andere middelen. Helder is dat het gaat om een complexe problematiek, waarbij we voeding hier nog onbesproken laten, maar dat is natuurlijk ook een enorme factor bij het al dan niet ontstaan van overgewicht. Qua oplossingen spreken de aanbieders van de petitie zich uit voor: 
 

• meer buiten spelen en een schoolomgeving die uitnodigt tot bewegen (bewegend leren);
• introductietoets voor het bewegen: het fysieke alfabet;
• minimaal 2 uur per week gymles door een bevoegde leraar;
• minimaal twee takken van sport beoefenen, leren genieten van sport en omgaan met winst en verlies tijdens de basisschoolleeftijd;
• beter geschoolde trainers en vrijwilligers bij onze duizenden sportverenigingen. 

Verplichting
Interessant is die ‘minimaal twee takken van sport beoefenen’. Daar lijkt een vorm van verplichting in te zitten. In dat licht is het goed te zien wat de Volkskrant begin juni publiceerde over rookverboden die vanaf 1978 voor klaslokalen tot in 2017 achtereenvolgens zijn uitgebreid met overheidsgebouwen, vliegtuigen, de werkvloer, de horeca en de wachtrijen in pretparken en dierentuinen; met wellicht dit jaar de toevoeging van de terrassen. 

Het aantal rokers is algenomen van 37,5 procent van de Nederlandse bevolking in 1989 tot 21,7 procent in 2017 (bij zware rokers van 14,8 procent tot 3,3 procent). Laten we er naar streven om wat betreft bewegingsarmoede en overgewicht een vergelijkbare vermindering van de problematiek te bereiken in een veel kortere tijd.

Nico Delleman is opgeleid als bewegingswetenschapper en gepromoveerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Na zijn carrière bij TNO was hij in de periode 2006-2015 verantwoordelijk voor een nationaal innovatieprogramma bij InnoSportNL. Momenteel is hij actief voor Orange Sports Forum en zet, via de eigen onderneming Delta Sport Innovation, zijn kennis, ervaring en netwerk in om bedrijven, sportorganisaties, overheden en kennisinstellingen te ondersteunen bij het realiseren van innovatie en innovatieonderwijs op het gebied van sport en bewegen. Voor meer informatie: 06-3465 8758 / nico@deltasportinnovation.nl