Meer transformatief leiderschap in de sport voor het jaar 2018
Het afgelopen jaar heb ik met veel enthousiasme en succes het Sport Leadership program bij Nyenrode gevolgd. Het geeft me energie om ook de komende jaren de sport te Verbinden, Vitaliseren en Verduurzamen met talentontwikkeling als belangrijkste leidraad. Breedte- en topsport kan je niet los van elkaar zien.
Sportorganisaties in het algemeen en verenigingen in het bijzonder zijn naar hun aard maatschappelijke verschijnselen, waarin passie, intrinsieke motivatie, vrijwillige participatie en democratische besluitvorming cruciale krachten zijn voor het opbouwen van sociaal en cultureel kapitaal. Sport heeft bewezen een leerschool te zijn voor jong en oud en vormt zo vaak het cement in de samenleving waar dat momenteel zo hard nodig is. Hoe ‘vitaler’ de accommodaties en de aangesloten organisaties, hoe meer kans op structureel (van jong tot oud) sporten in sociaal verband. Dat draagvlak is het best gegarandeerd als sport als doel leidend is: sport als middel werkt vooral als sport als doel vooropstaat.
We zien de laatste jaren steeds meer mensen die sporten en bewegen in georganiseerd en sociaal verband anders dan in de verenigingsvorm. En ook het niet-georganiseerd sporten lijkt toe te nemen. Deze laatste vormen komen niet in plaats van de aloude verenigingen, ze versterken met elkaar de sportinfrastructuur van de stad. Al met al goede ontwikkelingen waarin steeds meer mensen op een of andere wijze sporten en bewegen.
"De sport heeft leiders nodig die gericht zijn op de relatie, die hun eigen belang relativeren ten gunste van een gezamenlijke missie"
Tot voor kort waren de financiële modellen in de sport comfortabel. Deze staan vanuit landelijke politiek onder druk en we zien dat de taak-rolverdeling verschuift, mede ook beïnvloed door het economische klimaat. De kracht van sport staat buiten kijf, maar zal naar verwachting meer lokaal georganiseerd en gefinancierd worden. Om die verandering te faciliteren is er transformatief leiderschap nodig. De sport heeft leiders nodig die gericht zijn op de relatie, die hun eigen belang relativeren ten gunste van een gezamenlijke missie.
Positieve psychologie
Als het om de uitvoering van het sportbeleid gaat, kan het 'waarderend onderzoekend'-perspectief hier een zeer waardevolle bijdrage aan leveren. David Cooperrider - onder meer professor in Sociaal ondernemerschap aan de Harvard University - is de grondlegger daarvan en meent dat positieve psychologie revolutionair is in de manier waarop we mensen betrekken en bevlogen maken.
De theorie van waarderend onderzoeken past naar mijn idee heel goed in deze tijd en is bij uitstek geschikt voor de uitvoerende sportorganisatie omdat we steeds meer uitgaan van inclusie. We maken samen de stad waarbij het gaat om participatie; we brengen de inbreng van eenieder bij elkaar om zo de impact van sport in samenwerking met andere domeinen van onder andere onderwijs, zorg en welzijn te kunnen realiseren.
"We zien weinig innovatieve voorbeelden op het gebied van mobiliteit, duurzame inzetbaarheid van mensen en het verduurzamen van accommodaties met zonnepanelen en ledverlichting"
Door samen te werken en aandacht te geven aan innovatieve ontwikkelingen in de maatschappij boeken we succes in de sport. De afgelopen twee jaar heb ik met de collega’s van de Vereniging Sport Utrecht (VSU) vanuit samenwerking uit de brede basis van de 260 verenigingen in de stad iedere dag weer bevestigd gekregen dat het verenigingsleven de drijvende kracht kan zijn voor het succes van bewegen en sporten in de buurt. Maar zeker ook voor talentontwikkeling en topsport. Op het gebied van talentontwikkeling krijgt het Utrecht Talent Center - een initiatief van een aantal topsportverenigingen - bottom-up vorm; ook hier zijn de verenigingen de drijvende kracht. Het UTC is er vóór en door verenigingen, waarbij zoveel als kan de daar aanwezige kennis, kunde en faciliteiten worden gemobiliseerd en gedeeld. Als het gaat om verduurzamen zien we weinig innovatieve voorbeelden op het gebied van mobiliteit, duurzame inzetbaarheid van mensen en het verduurzamen van accommodaties met zonnepanelen en ledverlichting.
De samenleving is erbij gebaat dat zoveel mogelijk mensen sporten en bewegen, het liefst een leven lang. Of zoals het in de Utrechtse sportnota heet: 'sport is de gezonde motor van de stad'. Van oudsher gebeurt dit in Nederland met name in sportverenigingen, maar zoals eerder gezegd is het sport-ecosysteem erg aan het veranderen en daar wil je met elkaar op inspelen als het gaat om anders georganiseerde of ongeorganiseerde sport. De rol van de open vereniging zal steeds groter worden.
Samengevat gaat het om: Verbinden, Vitaliseren en Verduurzamen van de sport.
Persoonlijk motto: be the change you want to see.
Drs. Hanneke van der Marel (1968) is gedreven en ondernemend, ze wil graag het maximale talent uit mensen halen. Na een studie Franse Taal- en Letterkunde in Utrecht en een loopbaan bij KPN, heeft zij tien jaar als ondernemer in het onderwijs gewerkt. In 2007 richtte zij Studie@Sport op en is zij het onderwijs gaan benaderen vanuit de metaforen uit de sport. In het boek Puberpower dat zij samen schreef met Pons Jan Vermeer zette zij eigen en bewezen ervaringen uit de topsport en het ondernemerschap in om leer-en sportprestaties van tieners te verhogen. In september 2015 is zij aan de slag gegaan als directeur bij de Vereniging Sport Utrecht. In januari 2018 zet zij haar carrière voort in de functie van Directeur Sport bij de gemeente Den Haag.