door: Lennart Bloemhof

Een profclub hoeft niet groot te zijn, een complete mvo-afdeling te hebben of een gigantische achterban te bereiken om maatschappelijke activiteiten succesvol te ondernemen. Als een van de kleinste clubs uit de eerste divisie bewijst Telstar uit Velsen-IJmuiden dat al een aantal jaren met haar steeds omvangrijker wordende mvo-programma. Gertjan Huijbens  - coördinator van de stichting Telstar Thuis in de Wijk - en Telstar-directeur Pieter de Waard leggen uit wat de waarde is van mvo voor een club als Telstar.

Zes jaar geleden ging het roer om bij de Noord-Hollandse profclub. In een nieuw beleidsplan kreeg 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' (mvo) een prominente plaats. De nieuwe koers werd allereerst uitgestippeld omdat Telstar “in de kern en sinds de oprichting, maatschappelijk betrokken is”, zegt directeur De Waard.

De club zetelt sinds 1978 - toen het voor het laatst in de eredivisie uitkwam - in de eerste divisie en heeft net als andere clubs in die competitie te kampen met dalende inkomsten. Op een bijeenkomst over de nieuwe koers met stakeholders werd benadrukt dat Telstar in de lastige financiële tijd terug moest naar haar grondbeginselen.

Nieuw stadion als katalysator
Wat destijds hielp was dat in 2009 het gerenoveerde stadion werd opgeleverd, waardoor er meer en betere faciliteiten kwamen voor het organiseren en uitbreiden van maatschappelijke activiteiten. Wel was het volgens de directeur belangrijk de gehele club achter de nieuwe koers te krijgen om de mvo-uitbreiding te succesvol realiseren. Dat ging niet zonder weerstand, erkent De Waard.

“Onze organisatie ziet eruit als een gemiddelde winkelstraat in Nederland: het bevat diverse pluimage en mensen met verschillende opvattingen. Maar toen ze eenmaal met eigen ogen de kracht van mvo zagen via bijvoorbeeld de blije gezichten van de jongens met een verstandelijke beperking die bij ons werkten, waren ze snel om. Dat werkt aanstekelijk.”

Bindende factor
Directeur De Waard ziet zijn club in eerste instantie als een bindende factor in de regio. Op wat voor plaats voetbal komt op zijn prioriteitenranglijst? “Daarover is veel discussie over binnen de club, maar het is uiteindelijk wel het belangrijkste. We moeten het topsportklimaat in de gaten houden en daarom af en toe pas op de plaats maken met onze mvo-activiteiten. Maar feit is wel dat we überhaupt nog kunnen voetballen, omdat we maatschappelijk actief zijn.”

De Waard refereert aan het vorige week verlengde contract met hoofdsponsor Tata Steel, waardoor de club zich handhaaft in de veilige categorie 3 van het KNVB-licentiesysteem: “Zij vinden voetbal heel leuk, maar hebben er geen geld voor over. Als we niet maatschappelijk actief waren, waren we ze nu kwijt”, zegt De Waard onomwonden over de sponsoring van de Indiase staalmultinational. Het organiseren van maatschappelijke activiteiten is dus een cruciaal aspect geworden in het voortbestaan van de club.

Stichting
Gertjan Huijbens - coördinator van de stichting Telstar Thuis in de Wijk - vertelt op wat voor gebieden de club maatschappelijk actief is. "Na de koerswijziging in 2008 startte de club met diverse maatschappelijke projecten, zoals een re-integratieproject en het bieden van stageplaatsen aan taakgestraften en mensen met een beperking. Eind 2011 werd Telstar Thuis in de Wijk opgericht om als platform meer structuur en helderheid te creëren rond de maatschappelijke projecten, als spin in het web tussen club en partners."

Op de vraag hoe Telstar op het idee is gekomen een stichting op te richten, antwoordt Huijbens dat de club voor de uitbreiding van haar mvo-activiteiten eerst goed naar andere profclubs heeft gekeken die al maatschappelijk actief waren. Daarnaast wilde Woningbedrijf Velsen - de grootste wooncorporatie in de gemeente - graag op dit vlak met Telstar samenwerken. Het idee voor de uiteindelijk stichting komt bij FC Twente vandaan, dat haar maatschappelijke activiteiten op een soortgelijke manier heeft ondergebracht in de stichting ‘Scoren in de Wijk’. “De stichting is een soort samenwerkingsplatform voor allerlei doelgroepen, netwerken en bedrijven, met de club als katalysator”, legt Huijbens uit.

Telstar werkt voor haar projecten samen met diverse partners, zoals woningcorporaties, scholen en de gemeente. Daarnaast wil de club een ontmoetingsplek zijn voor haar omgeving. Wat het werken voor de coördinator prettig maakt, is dat de lijntjes kort zijn in de regio. “De wethouders en partners zitten gewoon bij ons op de tribune. We weten elkaar makkelijk te vinden”, zegt Huijbens.

Groeiende activiteitenlijst
De laatste jaren groeit de lijst met maatschappelijke activiteiten met de naam Telstar erin aanzienlijk. Zo is er de straatvoetbalcompetitie Telstar Streetleague en zijn er projecten gericht op leefbaarheid in de wijken, onderling respect of op een gezonde leefstijl. Ook kijkt de club inmiddels verder dan haar eigen regio. Binnenkort start Telstar met Playing for Success: een educatieprogramma waarmee kinderen van 9 tot 14 jaar leerachterstanden kunnen wegwerken, landelijk opgezet door verschillende bvo’s.

Verder worden speler/speelsters van de eerste elftallen van de club als boegbeelden bij de maatschappelijke projecten betrokken en zijn bekende oud-spelers als Ruud Geels aan de stichting verbonden als ambassadeur.

Huijbens benadrukt dat bij het organiseren van projecten het belangrijk is om vanuit de kenmerken van de regio te denken. De IJmond staat te boek als een technische regio. “We mikken daarom op regionale thema’s die zich onderscheiden, zoals de promotie van technisch onderwijs. Dan krijg je makkelijker mensen mee. Zo komt binnenkort astronaut André Kuipers langs om basisschoolkinderen kennis te laten maken met techniek. Dat trekt meer mensen naar het stadion dan een voetbalwedstrijd. “We willen onderdeel van de samenleving zijn, dat ook uitstralen en we organiseren daarom projecten die aansluiten met wat mensen belangrijk vinden, zodat je iets levert waar behoefte aan is”, aldus Huijbens.

Succes
En dat doet Telstar met succes. De stichting draait als ‘een tierelier’ volgens Huijbens: de club kreeg vorig jaar tijdens het vijftigjarig jubileum van Telstar de complimenten van Louis van Gaal voor haar mvo-beleid en in juni 2013 ging de helft van de opbrengst van de veiling van het tweede vaatje Hollandse Nieuwe in IJmuiden naar de stichting. Het vaatje leverde 69 duizend euro op en daarmee was een vaatje in IJmuiden voor het eerst meer geld waard dan het traditionele eerste vaatje in Scheveningen in hetzelfde jaar.

De recordopbrengst bewijst volgens Huijbens dat de stichting op de goede weg is en de club heeft het geld ook hard nodig om de projecten te organiseren, stelt hij. Het regionale bedrijfsleven, de gemeente Velsen, ondernemersverenigingen en een paar andere organisaties boden op het vaatje. Huijbens: “Het laat zien dat mensen zich betrokken voelen bij onze maatschappelijk activiteiten.”

Volgens de stichtingcoördinator is het zaak om nu op die goede weg door te gaan. Er is volgens hem veel in gang gezet en de stichting is snel gegroeid. “Het is nu oppassen dat je niet te groot wordt. We blijven een kleine club en het is belangrijk om datgene wat je doet ook echt goed te doen. Kwaliteit, duurzaamheid en continuïteit staat bij mvo boven kwaliteit.”

Oppassen voor gebakken lucht
Langdurige samenwerkingen met partners zijn daarom cruciaal, aldus Huijbens, want een initiatief als Playing for Succes mag volgens hem “niet na twee jaar alweer weg zijn”. Maar daarvoor moeten wel concrete resultaten geboekt worden, waardoor partners het nut van mvo blijven inzien, benadrukt hij: “Je moet ervoor waken dat je gebakken lucht gaat verkopen”.

Directeur De Waard sluit zich aan bij de woorden van Huijbens. “We moeten een paar dingen doen, en dat heel goed”, zegt hij. “En we hebben er wel een handje van om alles op te pakken. Dat moet niet, want mvo mag geen window dressing worden.”

De Waard bevestigt dat mvo een belangrijkere levensader is voor een club als Telstar, ook op gebied van sponsoring. Bedrijven hangen hun sponsorschap steeds vaker op aan een mvo-programma en steeds minder aan sportieve prestaties, ziet de directeur. “Maar dat zie je in de gehele sportwereld. Kijk naar al die olympisch schaatskampioenen van Sotsji die moeite hadden met het vinden van sponsoren. Dat is een teken aan de wand.”

Gedachteswitch
Volgens hem is het belangrijk dat voetbalclubs deze trend tijdig signaleren. Voor grote bedrijven is een sponsorschap zonder maatschappelijke kant inmiddels ondenkbaar en die trend ziet De Waard ook naar het midden- en kleinbedrijf overslaan. De Waard: “Ze kunnen het niet meer verkopen bij hun klanten of partners om zonder maatschappelijke gedachte een voetbalclub te sponsoren. Daarom moet je als club ook geen stoelen of borden verkopen, maar een zakelijk netwerk dat is onderbouwd met een goede maatschappelijke achtergrond.”

Naast het blijven organiseren van kwalitatief hoogwaardige en duurzame maatschappelijke activiteiten is dat laatste een tweede uitdaging voor Telstar de komende tijd op mvo-gebied. “We zien die kentering in sponsorland”, zegt de directeur. “Nu is het de vraag: hoe gaan we op een verantwoorde manier het afkavelen van die sponsorgelden kenteren met onze mvo-activiteiten? We vinden het ongemakkelijk om onszelf op de borst te kloppen met alles wat we nu doen. Dat is ook heel erg Nederlands. Maar misschien moeten we dat wel gaan doen, zodat bedrijven onze activiteiten zien.”

Het belang van maatschappelijke activiteiten zal in de toekomst alleen maar toenemen in de voetbalwereld, denkt De Waard. “Voor ons is het nu de kurk waar we op drijven.”

Voor meer informatie: Telstar Thuis in de Wijk