door: Lennart Bloemhof

Voorafgaand aan de finale van de KNVB Beker in De Kuip nam minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie de vijf ‘Golden Rules’ voor het voetbal in ontvangst. De uitreiking van de vijf praktische sportiviteittips aan de minister - met als doel voetbal leuk en sportief te houden - was de formele afsluiting van het eerste seizoen van het project ‘De Aanvoerders’. Twee aanvoerders die aanwezig waren bij de afsluitende sessie vertellen over het project, hun tips en de toekomst van De Aanvoerders.

Ruim een jaar geleden werd De Aanvoerders opgestart door oud-profvoetballers en -aanvoerders Ruud Gullit, Aron Winter, Arthur Numan en Ben Wijnstekers. Doel? Het stimuleren van sportiviteit en respect in het Nederlandse voetbal, met als symbool de aanvoerder die zijn verantwoordelijkheid neemt.

Alle prof- en amateurvoetballers kunnen zich aansluiten bij het initiatief en de teller staat inmiddels op ruim elfduizend aanmeldingen. Datzelfde ledenbestand van ‘De Aanvoerders’ was verantwoordelijk voor de vijf tips die - opgeschreven op een groot bord - werden overhandigd aan minister Opstelten.

Select selectiegroepje
Een select groepje van vijftien aanvoerders had de eer om voor de aftrap van de bekerfinale uit de stroom van sportiviteitideeën de vier beste tips te selecteren op vier gebieden: medespe- lers, scheidsrechters, supporters/ouders en clubs. Eén tip - op het gebied ‘tegenstander’ - was eerder al uitgekozen en geïntroduceerd binnen het amateurvoetbal: schud voor de wedstrijd de hand van je tegenstander.

Peter-Paul Timp mocht als aanvoerder van het tweede elftal van de Amsterdamse amateurclub DVVA tijdens de sessie een selectie maken uit de sportiviteitideeën. Zijn club organiseerde na de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen - eind 2012 - zogenaamde ‘kleedkamersessies’ om te brainstormen over sportiviteitideeën, waarna de Stichting Meer dan Voetbal bij de maatschappelijk betrokken club aanklopte.

“Op die manier zijn we ook bij De Aanvoerders betrokken geraakt en werden we uitgenodigd voor de bijeenkomst in De Kuip”, legt Timp uit. De aanvoerder betitelt de bijeenkomst als inspirerend. De vijftien aanvoerders werden over vier tafeltjes verdeeld voor de sessie. Elke tafel behandelde een thema en droeg na overleg tussen de tafelgenoten een tip aan voor een van de vier gebieden.

Na die overleggen rolden uiteindelijk vier tips uit de koker: richt een aanvoerdersraad op binnen je club (clubs), maak afspraken over sportiviteit en respect met je team (medespelers), elk seizoen begint met een bijeenkomst voor alle ouders (supporters/ouders) en elke speler fluit ieder seizoen een aantal wedstrijden (scheidsrechters).

Aanzetten tot nadenken
Timp zat aan de tafel waar scheidsrechtertips werden besproken. Sommige sportiviteitideeën vielen al snel af, aldus Timp. “Dat kwam omdat een paar voorstellen al vastgelegd waren in KNVB-regels, zoals de regel dat de grensrechter niet mag coachen. Die bestaat al.”

Hij verklaart de keuze van zijn tafel voor de tip om spelers wedstrijden te laten fluiten: “Als je zelf fluit, ervaar je hoe moeilijk het is. Regels die simpel lijken, worden ingewikkeld. Spelers kunnen zich daardoor inleven in de lastige rol van de scheidsrechter. Tegelijkertijd lost het vrijwilligersproblemen op voor clubs, als je bijvoorbeeld jeugdspelers kunt laten fluiten.”

Timp vindt alle vijf tips - inclusief het handen schudden (tegenstanders) - sterk. “Ze zetten allemaal aan tot nadenken en komen allen uit het voetbal zelf. Dat is belangrijk”

Interessant, maar (nog) niet uitvoerbaar
Lianne Veen - aanvoerster van het eerste damesteam van amateurclub SDO uit Bussum - mocht de vijf ‘Golden Rules’ aan Opstelten overhandigen. Veen meldde zich meteen bij de start van ‘De Aanvoerders’ aan bij het initiatief. Ze werd uitgenodigd voor de sessie in De Kuip nadat ze reageerde op een verzoek in een nieuwsbrief van het project om sportiviteitideeën in te sturen.

“Ik zat aan de tafel ‘medespelers’”, zegt Veen. “Ik vond het leuk om met verschillende aanvoerders te praten en ervaringen uit te wisselen.” Ook aan haar tafel sneuvelden enkele sportiviteittips. Dat een speler een voetballer die hij onderuit heeft gehaald weer overeind helpt, was zo’n tip die het bord van Opstelten niet haalde. Veen: “Dat idee valt meer onder de kapstok ‘maak afspraken over sportiviteit en respect met je team’, waar we uiteindelijk voor hebben gekozen”.

Zowel Peter-Paul Timp als Veen kwamen voorstellen tegen die niet de top vijf haalden, omdat ze niet direct uitvoerbaar of onrealistisch waren. Timp zag in enkele van die ideeën wel interessante aanknopingspunten: “Het idee van een groene kaart - als beloning voor een sportieve actie - sprak mij bijvoorbeeld wel aan. Goed gedrag belonen is interessant.”

Lianne Veen vond het afschaffen van buitenspel, dat veel irritaties en discussies op amateurvelden zou kunnen voorkomen, een ludiek idee dat voorbijkwam en zij was daarom geen voorstander van het plan: “Het is lastig in te voeren op dit moment, omdat daar KNVB-regels voor moeten worden gewijzigd.”

Door voetbal, voor voetbal
De waarde van de vijf ‘Golden Rules’ die in De Kuip werden gepresenteerd, zit volgens Veen vooral in het feit dat de regels door en voor het voetbal zijn bedacht. “Het is zelfreflectie. Verder was het inspirerend om via De Aanvoerders - als amateurvoetbalster - bij te dragen aan de sport. Je hoeft geen hoge baas te zijn om dat te kunnen doen, blijkt via het project.”

Ze hoopt daarom dat het project in volle vaart doorgaat aankomend seizoen en dat meer aanvoerders zich aansluiten bij het initiatief, zodat ook zij zich realiseren dat ze als individu bij kunnen dragen aan een sportiever voetbalklimaat. In het seizoen 2014/'15 is het project van plan om de vijf tips te communiceren en toe te passen in het amateurvoetbal, met ondersteuning van de KNVB, Eredivisie en Jupiler League.

Breed draagvlak binnen de voetbalwereld is volgens Veen cruciaal om het uitrollen van de vijf voorgestelde sportiviteittips succesvol te maken. De voetbalster denkt dat de bottom-up benadering van De Aanvoerders - via het werven van en onder de aandacht komen bij zoveel mogelijk amateur- en profvoetballers - daar een goede manier voor is: “Je creëert draagvlak door het verbreden van betrokkenheid. De KNVB kan van alles bedenken en overal stempels op plakken, maar de clubs en spelers moeten daar wel achter staan, anders werkt het niet.”

Vertalen naar het veld
Aan de vier tafels in De Kuip werd enthousiast gediscussieerd over sportiviteit en respect door de aanvoerders, maar het overdragen van dat enthousiasme op medespelers en daarmee het vertalen van de sportiviteittips naar het voetbalveld is misschien wel de moeilijkste doelstelling van De Aanvoerders, erkent Veen.

“De ene aanvoerder of club is daar beter in dan de andere”, zegt de aanvoerster. Ze ziet de vijf tips als handvatten voor spelers en aanvoerders om iets te ondernemen. “De drempel wordt lager, want het wiel hoeft niet uitgevonden te worden”, aldus Veen.

In de volgende fase van De Aanvoerders ziet Peter-Paul Timp landelijke voetbalorganisaties zoals Meer dan Voetbal en de KNVB als belangrijke platformen om de massa kennis te laten maken met de vijf tips. “Zij weten wie de zestigduizend aanvoerders in Nederland zijn en zij kunnen hen bereiken vanwege hun overzicht en faciliterende rol”, stelt Timp.

Minister Opstelten onderschreef - na het in ontvangst nemen van de vijf regels in Rotterdam - de kracht van de bottom-up benadering van De Aanvoerders en hij riep op om vooral door te gaan met de actie. Een uitspraak waar Timp en Veen zich volledig bij aansluiten.

Voor meer informatie: www.deaanvoerders.nl, Facebook en een filmpje op Telegraaf.nl