door: Jurryt van de Vooren / Sportgeschiedenis.nl
Van 6 tot en met 8 maart is het EK atletiek indoor in Turijn. Nelli Cooman was de Nederlandse indoorkoningin van de jaren tachtig en negentig.
Bij atlete Nelli Cooman denkt iedereen meteen aan haar sterke geloof in God. Eind vorig jaar trok ze hiermee wederom de aandacht toen het boek ‘Meer dan overwinnaars’ verscheen. Hierin staat de tekst van het Nieuwe Testament en vertellen veertien (voormalige) topsporters over hun religieuze bevlogenheid – Nelli Cooman incluis. Mede door haar sportieve loopbaan veranderde haar geloof echter radicaal. God in 1985 was een andere God dan in 1995.
In 1985 won Cooman haar eerste Europese titel op de 60 meter. In 1986 stond ze zonder zenuwen aan de start om haar titel te verdedigen: “Wanneer je gespannen aan de start begint, ben je al voor tachtig procent verloren. Het beïnvloedt je lopen.” Tot en met 1989 handhaafde ze haar status als Europees titelhouder op de zestig meter indoor.
Haar omgeving roemde haar enorme start. Els Vader zei hierover in 1986: “Nelli is misschien wel de beste startster ter wereld. Als ik tegen Nelli loop, ben ik steeds overgeconcentreerd en als ik zie dat zij weer eerder weg is dan verkramp ik.” De Canadese sprintster Angella Issajenko was het met Vader eens: “Haar start is echt fantastisch, daar kan ik alleen maar jaloers op zijn.”
Behalve door haar sportieve prestaties trok Cooman ook met haar karakter de aandacht. Issajenko: “Dat ze haar tegenstanders voor de wedstrijd even succes komt wensen, vind ik geinig. Ze is de enige die dat doet.” En sportjournalist Samuel Skinner van ABC en UPI was meteen een fan van de Nederlandse: “Ik ben Nelli begin jaren tachtig bij toeval tegen het lijf gelopen. Ik was meteen onder de indruk. Ze heeft de uitstraling van een echte topper. Een belangrijke eigenschap van haar is dat ze zich volledig kan ontspannen door heel vrolijk te zijn. Ik vind haar echt grappig.”
Recht naar God
Cooman vergeleek vanaf het begin de sport met haar religieuze overtuiging: “Ik loop stukken van 60 of 100 meter, recht vooruit. Net als de relatie tussen God en mij: een rechtstreekse weg.” Het hielp, want behalve haar vijf Europese titels werd ze in 1987 en 1989 wereldkampioene op de zestig meter. Haar hoogtepunt was haar wereldrecord van 7,00 seconden op het EK van 1986 in Madrid.
Daarmee was zij slechts de zevende Nederlandse atleet met een wereldrecord. Cooman kwam hierdoor in een rijtje illustere namen uit de Nederlandse sportgeschiedenis: Lien Gisolf, Tollien Schuurman, Chris Berger, Fanny Blankers-Koen, Maria Gommers en Jos Hermens.
De grote ommekeer kwam in 1991. Een jaar eerder was haar vader overleden en Cooman behaalde geen titels meer. In de aanloop naar de Olympische Spelen van 1988 had ze veel ruzies met de Atletiekunie en andere Nederlandse atletes. Het succes was verdwenen.
“Ik wil geen medelijden oproepen,” zei ze in 1991 in een interview, “maar niets interesseerde me meer. Ik zat in de put, heel diep in de put. De ommekeer kwam diep in het holst van de nacht. ’t Was drie uur, dat weet ik nog. Alsof ik gewekt werd door een vlam. Mijn eerste gedachte was: Nelli, begin een nieuw leven. Sluit de Heer nog dieper in je hart, benader de mensen positief en veroordeel niemand. Samen met de Pinkstergemeente heb ik gebeden om er weer bovenop te komen.”
Net als eerder sprak ze tot haar God voor een wedstrijd begon, maar toch anders. “De mensen beschouwden het als een ritueel, als nep. Onzin natuurlijk, het was echt, puur.” Daarom trok ze minder de aandacht vlak voor een race dan tijdens haar jonge jaren.
Haar grote comeback was het EK van 1994, waar ze opnieuw de beste was op de 60 meter. Ze droeg die titel aan haar overleden vader op: “Vlak voor die kampioenschappen dacht ik: ik ga het nog één keer proberen. Voor mijn vader. Echt voor mijn vader. Dat heeft me zoveel kracht gegeven.”
Cooman stopte in 1996 definitief met haar actieve carrière. Gerard Cox heeft nog een speciaal liedje geschreven voor de atlete:
Kijk 'r gaan, langs de baan
Zij kan iedereen aan
En zo fel, en zo snel
Ja, dat is onze Nel
...
Nelli Cooman
Dat is toch de snelste vrouw van Holland
Zij is zo 't mooiste pareltje van heel Nederland
Kijk voor meer historische atletiekberichten op Sportgeschiedenis.nl:
- Sportbijbel ziet het licht in Olympisch Stadion
- Het oudste atletiekrecord van Nederland
- Fanny Blankers-Koen spreekt koningin Juliana toe