door: Leo Aquina | 17 januari 2013
Afgelopen weekend ging - voor het eerst sinds de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen op 3 december jl. - het voetbal weer van start. Hoe zouden de amateurclubs in de dagelijkse praktijk invulling gaan geven aan tijdens het bezinningsweekend van 8/9 december veel gebruikte termen als 'sportiviteit en respect'? Sport Knowhow XL sprak met Stefan Baars van de Amsterdamse club DVVA, een van de clubs die in december vooropliep bij de roep om bezinning.
DVVA nodigde in het bezinningsweekend alle zes clubs van het Sportpark Drieburg in Amsterdam-Oost uit om te komen praten. Naast DVVA zijn dat JOS /Watergraafsmeer, TABA, De Meer en Wartburgia. Alleen FIT kwam niet opdagen. "Maar dat was geen onwil", zegt Baars. Als kleine vereniging met alleen een zondagafdeling kwam de bijeenkomst op zaterdag ongelegen." Er waren zo’n tachtig mensen in de kantine. Al die voetballers, scheidsrechters, ouders, vrijwilligers en andere betrokkenen deelden hun ervaringen en de voorzitters spraken met elkaar in een openbare forumdiscussie die werd geleid door Mathijs Groenewoud van de website Het Amsterdamsche Voetbal. “Er passeerden nogal wat praktijkgevallen de revue en die ervaringen leidden bij de meeste mensen tot het inzicht dat er wel degelijk iets aan gedaan kan worden”, aldus Baars.
Probleem op alle niveaus
Na de forumdiscussie werden de mensen verdeeld in groepen voor kleedkamersessies. “We wilden de problematiek benaderen op vier verschillende niveaus”, zegt Baars. “Wat kunnen leden individueel doen om het voetbalklimaat te bevorderen; wat kunnen we doen op het niveau van de teams; wat kunnen we doen op het niveau van de club; en hoe kunnen we de problematiek sportparkbreed aanpakken. Waarom die splitsing? We denken dat het probleem bij iedereen zit, spelers, trainers, ouders , vrijwilligers… Om iedereen tot dat besef te laten komen, wilden we het onderverdelen in hapklare brokken.” Aan de hand van die vier hapklare brokken werden in de kleedkamers lijstjes opgesteld met ideeën en aanbevelingen. De complete lijst staat onder dit artikel, we bespreken er een paar met Baars.
Op dit moment is de herinnering aan de dood van Richard Nieuwenhuizen nog vers, maar hoe zorg je ervoor dat de ideeën en aanbevelingen op individueel niveau na verloop van tijd niet verwateren? “Dat is niet makkelijk. Dat moet je doen door op die andere niveaus blijvend aandacht te geven aan het probleem. Je kunt denken aan bordjes op het sportpark met teksten waarin de individuele leden herinnerd worden aan sportiviteit en respect. Als vereniging willen we ook een excessenlijst in de bestuurskamer ophangen, hierop kunnen vervelende voorvallen worden vastgelegd. We willen een logboek bijhouden voor scheidsrechters, waarin zij kunnen optekenen hoe zij een wedstrijd hebben ervaren. Aan de hand van dat soort rapportages, weet je wat er speelt en kun je ook op individueel niveau bijsturen als het nodig is.”
Op verenigingsniveau moeten clubs volgens Baars vooral gebruik maken van de overlegstructuren die binnen veel verenigingen bestaan, zoals een aanvoerdersoverleg of trainersoverleg. Daar kunnen trainers en aanvoerders afspraken maken met elkaar en ervaringen uitwisselen, bijvoorbeeld over voorgestelde maatregelen zoals ‘individuele straffen vanuit het team’ of het ‘inbouwen van reflectiemomenten’.
Kratje bier-convenant
In de ‘sportparkbrede’ ideeën stond een opvallende aanbeveling: het 'kratje bier-convenant': ‘De verenigingen op het sportpark tekenen een ‘kratje bier-convenant'. Bij alle thuiswedstrijden op het sportpark wordt na de wedstrijd een kratje bier aan de tegenstander aangeboden.’ Daar zitten de nodige haken en ogen aan. Een kratje bier-convenant lijkt geen goed idee voor juniorenteams. Bovendien is alcohol vaak een katalysator van agressief gedrag. “Zelf zijn wij een vereniging zonder juniorenteams”, aldus Baars, “Dus daar hebben we niet echt over nagedacht. We vonden het we een aardig idee omdat veel teams na afloop een drankje doen en dat is vaak bier. Op deze manier kun je ervoor zorgen dat tegenstanders elkaar een beetje beter leren kennen en dat levert vaak meer onderling begrip op.”
Het is nog te vroeg om te kunnen concluderen of de ideeën en aanbevelingen zoden aan de dijk zetten. Het moet zich in de praktijk nog bewijzen, maar DVVA en haar buurverenigingen hebben doortimmerde plannen. Dat is vooralsnog meer dan van de KNVB kan worden gezegd. De voetbalbond stuurde op 11 januari een open brief aan alle amateurscheidsrechters met de volgende tekst: ‘Komend weekend gaat het voetbal weer van start. Vooruitlopend op het actieplan Zonder respect geen voetbal, dat uiterlijk 1 maart wordt gepresenteerd, roept de KNVB iedereen op zijn of haar verantwoordelijkheid te nemen.’ Meer advies dan ‘het zo goed mogelijk toepassen van de spelregels’ en ‘het melden van excessen’, heeft de bond dus vooralsnog niet in huis.
Voor meer informatie: klik hier. Voor een interview met DVVA-voorzitter Maarten Smakman voorafgaand aan de bezinningsbijeenkomst op Eredivisie Live klik hier
Ideeën en aanbevelingen per kleedkamersessie over sportiviteit en respect
Wat kan het individu doen om het voetbalklimaat te verbeteren?
1. Accepteer onrecht.
2. Spreek teamgenoten en tegenstanders aan op hun gedrag.
3. Stop het continue mekkeren tegen de scheidsrechter, stel je in plaats daarvan constructief op.
4. Blijf reflecteren op je gedrag in het veld, ook na december 2012.
5. Zorg dat de tegenstander en het publiek zich kunnen spiegelen aan goed gedrag.
Wat kan het team doen om het voetbalklimaat te verbeteren?
1. Aanvoerder = woordvoerder.
2. Individuen straffen vanuit het team. Straffen door je eigen vrienden / teamgenoten heeft groot effect.
3. Reflectiemomenten inbouwen. Zorg tijdens het seizoen voor een aantal momenten waarin je als team over sportiviteit en respect in gesprek gaat.
4. Maak afspraken over het gedrag van de individuen binnen het team (grenzen stellen).
5. De trainer disciplineert. De trainer heeft de rol het team te wijzen op gewenst gedrag en behoort in te grijpen bij ongewenst gedrag.
Wat kan het bestuur doen om het voetbalklimaat te verbeteren?
1. Het bestuur kan zorgen dat alle leden een scheidsrechterscursus volgen om het begrip voor de scheidsrechter te vergroten.
2. Maak een lijst met gedragscodes voor de leden van de vereniging. Organiseer hierover een keer per jaar een sessie met de leden om dit aan te scherpen en zorg dat nieuwe leden zich hieraan gaan conformeren.
3. Benoem een dag van de sportiviteit, het thema sportiviteit staat binnen de vereniging op die dag centraal.
Wat kan het sportpark doen om het voetbalklimaat te verbeteren?
1. Het sportpark stelt het thema sportiviteit centraal in 2013. Dit thema wordt op de agenda’s gezet van alle vereniging overstijgende vergaderingen.
2. Het sportpark zorgt ervoor dat alle scheidsrechters respectvol en gastvrij worden ontvangen. De verenigingen zorgen dat de scheidsrechters zowel voor als na de wedstrijd met aandacht en respect worden behandeld.
3. Het sportpark stelt een aantal gedragsregels op voor alle leden die actief zijn op het sportpark. Deze regels voor een beter voetbalklimaat worden opgehangen in alle kleedkamers van het sportpark.
4. Het sportpark zorgt voor een steviger cement. De verenigingen op het sportpark zorgen ervoor dat de leden, trainers, leiders, vrijwilligers en bestuurders elkaar beter leren kennen waardoor onderling begrip wordt vergroot.
5. De verenigingen op het sportpark tekenen een ‘kratje bier’ convenant. Bij alle thuiswedstrijden op het sportpark wordt na de wedstrijd een kratje bier aan de tegenstander aangeboden.