door: Lennart Bloemhof | 11 oktober 2012
De sportvereniging als epicentrum van de wijk. Dat vormt in grote lijnen de filosofie van de Vitale Sportvereniging (VSV), een project dat van sportclubs levendige en multifunctionele ondernemingen moet maken. De gemeente Enschede is al enthousiast. Initiatiefnemer Koert Hetterscheidt hoopt dat meer gemeenten zijn project gaan overnemen.
Hetterscheidt's compagnon en mede-initiatiefnemer van de Vitale Sportvereniging - Wouter du Gardijn - zag acht jaar geleden dat zijn lokale voetbalvereniging v. v. Rigtersbleek het moeilijk had. Net als veel andere clubs in de armere wijken van Enschede. Du Gardijn vond dat de club zich meer moest profileren om uit het dal te klimmen en hij zocht contact met langdurig werklozen (‘klimoppers’) en mensen met een arbeidsbeperking (‘Wajongers’), die bedrijvigheid in de club en wijk moesten creëren.
Dat werkte. Het ledenaantal van Rigtersbleek steeg van 650 naar 1000 leden, de club promoveerde naar de hoofdklasse en de kantineomzet steeg met ruim 100.000 euro. Dat succesverhaal is de gemeente Enschede niet ontgaan. Een collegeakkoord werd opgemaakt met een opdracht voor VSV: herhaal het kunstje. Op dit moment werkt het project in vier clusters verdeeld over de stad, met in totaal elf sportverenigingen.
Vaste filosofie
Hetterscheidt benadrukt dat het project vanaf dag één vanuit dezelfde kerngedachte werkt. “We moeten zorgen dat een sportpark niet alleen interessant is voor de wethouder van sport, maar voor alle wethouders van de gemeente.” Het belangrijkste daarbij is volgens Hetterscheidt dat een sportvereniging gebruik maakt van zijn maatschappelijke kracht en daarmee de fysieke en sociale infrastructuur van een buurt bevordert.
“Een sportclub kan verbinding maken met de achterliggende wijk. Met name voetbal is daarin krachtig. Dat trekt allerlei soorten mensen aan. Arm, rijk, jong en oud. Verder is het ons opgevallen dat veel sportclubs vaak gewoon technisch failliet zijn. Als je zo’n club in de wijk betrekt, werkt zoiets twee kanten op: voordelig voor de club en voordelig voor de wijk.”
Hetterscheidt benadrukt wel dat professionals nodig zijn om een dergelijk initiatief in goede banen te leiden. Daarvoor stelt VSV een verenigingsmanager aan bij de betrokken sportverenigingen. Deze manager is HBO-geschoold, werkt fulltime en heeft bij voorkeur kennis van sportmanagement.
Duidelijke werkwijze
Die verenigingsmanager staat centraal in de werkwijze van VSV. Kevin Tuin is sinds februari 2012 verenigingsmanager bij de sportverenigingen Victoria ’28 en Enschede Boys: twee voetbalclubs gelegen op één sportpark. “Ik ben eigenlijk de spil in beide verenigingen. Ik vorm het aanspreekpunt voor de gemeente, stuur de Wajongers en klimoppers aan en ik begeleid de studenten.” Of er altijd wat te doen is door VSV-bestuurde sportclub? Tuin: “Dat is wel de bedoeling. Je bent altijd welkom om een kop koffie te komen drinken. Zeven dagen per week is er wel iemand.”
En die levendigheid rondom VSV-sportcomplexen is de afgelopen maand toegenomen. Sinds 17 september lopen 95 studenten Sport en Bewegen van het ROC van Twente stage bij de VSV. De begeleiding van die studenten komt bovenop het al drukke dagprogramma van Tuin.
Hij arriveert elke dag rond acht uur in de ochtend op het sportcomplex. Vervolgens overlegt hij met de klimoppers over de uit te voeren werkzaamheden op het sportpark. Daartoe behoren onder andere het scheiden van afval, schoonhouden van het sportcomplex en onderhouden van de faciliteiten. Daarna staan er vaak afspraken op het programma met gemeente of commerciële partijen. De rest van de dag besteedt Tuin aan het begeleiden van studenten. In de avond wordt het sportpark weer overgenomen door vrijwilligers van de sportclub zelf.
Een vruchtbare samenwerking, bevestigt de verenigingsmanager. “Als je ziet hoe de uitstraling van de club is verbeterd dankzij de klimoppers. Dat is een heel verschil met vroeger. Uiteraard is er in het begin wel wat weerstand. Maar het is ook een leerproces voor de klimoppers. Het beste voorbeeld is een man die niets met anderen te maken wilde hebben toen hij bij ons binnenkwam. Nu stuurt hij als voorman een team van zes mensen aan.”
Van regionaal naar landelijk?
De fulltime verenigingsmanager is volgens Hetterscheidt ook direct de grootste kostenpost van een VSV. “Maar als je die financiering rond hebt, is het project bij zo goed als elke sportvereniging te implementeren.” De sportvereniging zelf en VSV betalen samen het loon van de manager.
Het standaardloon van de verenigingsmanager ligt op 45.000 euro per jaar. Daarom vraagt VSV - voordat het aan de slag gaat in een cluster - wel eerst een minimaal contributiebedrag van 2,10 euro per maand dat leden van de verenigingen moeten betalen. Daarnaast moet een cluster van clubs in totaal meer dan 1.000 leden hebben. Hetterscheidt: “Dan heeft het een beetje body.”
In Enschede heeft het project inmiddels een groot aantal samenwerkingspartners verzameld. Daaronder vallen de gemeente Enschede, ROC van Twente, Saxion Hogescholen, Twente Milieu, FC Twente en verschillende basisscholen. De grootste financieringspartner is op dit moment de gemeente Enschede, die 4.000 euro per klimopper voorschiet.
Volgens Hetterscheidt is het project overal in Nederland goed toepasbaar. De initiatiefnemer steekt dan ook niet onder stoelen of banken dat hij verder kijkt dan Enschede. “We willen ons gedachtegoed uitbreiden, zodat het in de hoofden van mensen settelt. Wij vinden dat sport serieus moet worden genomen als verbindende factor in de maatschappij.”
Voor meer informatie: klik hier