door: Leo Aquina | 12 mei 2011
Spiritualiteit en sport gaan hand-in-hand, zo betoogt Erica Krijgsman. In de serie ‘Spiritualiteit werkt…’ van uitgeverij Ten Have schreef Krijgsman het boek ‘Spiritualiteit werkt in de sport’. Aan de hand van interviews met onder anderen hockeyinternational Kim Lammers, wereldkampioene zeilen Lobke Berkhout en judocoach Louis Wijdenbosch legt zij sport langs de spirituele meetlat. “Er is weinig aandacht voor in Nederland”, aldus Krijgsman.
Spiritualiteit staat voor Krijgsman voor een groot deel los van geloof of bijgeloof. “Spiritualiteit draait om het in balans brengen van lichaam en geest”, legt zij uit. “Aan sport zitten verschillende aspecten die ook onderdeel vormen van meditatie: discipline, doel, focus, concentratie en herhaling. Eigenlijk komt het erop neer dat sport heel spiritueel is, zonder dat je daar zweverig over hoeft te doen.” De volledige titel van haar boek luidt dan ook niet voor niets ‘Spiritualiteit werkt in de sport, praktische tips voor sporters.’ Aan het eind van ieder hoofdstuk geeft Krijgsman een aantal praktische tips zoals: “Peins tijdens het sporten niet te veel over winnen of verliezen. Dat kost energie en daardoor kun je de taak die je hebt, niet goed uitvoeren” of: “Of je nu op hoog of minder hoog niveau sport, vraag jezelf af waarom je een bepaalde training of oefening doet. Zodra je je bewust bent waarom je het doet, zul je merken dat het je sportplezier vergroot.” Naast praktische tips biedt ieder hoofdstuk leestips en filmtips.
Volgens Krijgsman is spiritualiteit in de sport onderbelicht. “We sporten omdat we het leuk vinden, omdat we in conditie willen blijven of omdat we af willen vallen, maar we staan er niet zo vaak bij stil wat het met je hoofd doet. Daar gaat het bij spiritualiteit over: de balans tussen lichaam en geest. Je hoort nooit iemand na een training zeggen: ‘Het is zo goed voor mijn hoofd.’ Je hoort mensen na het hardlopen wel vaker zeggen dat ze hun hoofd leegmaken, in mijn boek probeer ik mensen daar bewuster van te maken. Je hoofd leegmaken is een vorm van meditatie en dus een vorm van spiritualiteit. In ouderwetse vormen van meditatie moet je vaak op een punt focussen en proberen nergens aan te denken. Dat is heel moeilijk. Hetzelfde effect kun je doormiddel van sporten bereiken.”
Sport kan helpen om lichaam en geest in balans te brengen, andersom kunnen vormen van spiritualiteit sporters helpen om tot betere prestaties te komen. Krijgsman noemt Kim Lammers als voorbeeld. “Voordat zij ’s avonds gaat slapen, doet ze haar ogen dicht en visualiseert ze haar acties in het veld. Dat herhaalt ze continu, het is een
vorm van meditatie. Door het op haar netvlies te krijgen en steeds maar te herhalen, probeert ze haar acties te verfijnen om beter te worden. Tegelijkertijd wordt ze er rustiger van.” Andere vormen van toegepaste spiritualiteit zijn ademhalingsoefeningen vanuit yoga om rustig te worden onder wedstrijdstress.
Onderling praten sporters weinig over spiritualiteit, maar tegen Krijgsman waren ze openhartig. “De sporters die geïnterviewd wilden worden, wisten natuurlijk waarover het ging en zij wilden er wel over praten”, aldus Krijgsman. “Spiritualiteit is vaak erg individueel. Iedere sporter beleeft het op zijn eigen manier. Sporters hebben vaak rituelen, dat heeft meer te maken met bijgeloof. Onderbroeken en sokken zijn favoriet. Altijd dezelfde onderbroek aan tijdens de wedstrijd bijvoorbeeld, maar meestal beseffen ze zelf ook wel dat het niet echt effect heeft. Toch heeft het wel een functie. Die rituelen geven de sporter houvast en vertrouwen.”
In andere culturen wordt spiritualiteit in de sport veel intenser beleefd dan in Nederland. Voor haar vorige boek ‘Topvoetballers, wat beweegt ze?’ over het spirituele leven van profvoetballers, interviewde Krijgsman onder anderen Foppe de Haan, die als voetbaltrainer ervaring opdeed in Zuid-Afrika. “Hij vertelde over een speler die als ritueel bijvoorbeeld een stuk stof moest verbranden in de kleedkamer. Dat heeft hij verboden. Die speler mocht voor de wedstrijd best een stuk stof verbranden, maar niet in de kleedkamer.” De Afrikaanse verhalen zijn extreem, maar ook in Nederland hechten veel voetballers en andere sporters aan geloof en (religieuze) rituelen. “Voor veel sporters is geloof iets wat ze als een soort coach door het leven leidt”, aldus Krijgsman.
Voor meer informatie: klik hier