door: Eric Konings
Tjeerd van Dekken, Tweede Kamerlid namens de Partij van de Arbeid, pleitte in de Volkskrant van 27 oktober jl. 1 voor het in het leven roepen van een gespecialiseerde eenheid, die zich fulltime bezig zou moeten houden met de bestrijding van onder meer matchfixing. Hiertoe stuurde hij een initiatief-nota naar de Kamer. De nieuwe eenheid zou onder meer actief moeten gaan speuren naar gokgerelateerde criminaliteit. Het Kamerlid merkt tevens op dat een lage kanalisatiegraad een risicofactor betekent in de strijd tegen matchfixing. Van Dekken kwam tot zijn initiatief-wet nadat hij constateerde dat de strijd tegen corruptie in de sport te weinig prioriteit krijgt: 'We moeten de criminelen uit de sport verbannen voordat het te laat is.'
Dit is zeer goed nieuws, dat door de Europese online kansspelindustrie verwelkomd wordt als belangrijke stap voorwaarts. Van Dekken onderschrijft het belang van lokaal gereguleerd online kansspelaanbod als middel in de strijd tegen matchfixing. Hij wijst daarom op het belang van een hoge kanalisatiegraad, ofwel de mate waarin Nederlandse consumenten gebruik zullen gaan maken in Nederland gereguleerd aanbod. Door het aanbieden van een attractief lokaal gereguleerd kansspelproduct verdwijnt immers de prikkel voor de Nederlandse consument om gebruik te maken van ongereguleerd aanbod, dat zich veelal in Azië bevindt. Op dit aanbod vindt geen toezicht plaats, terwijl samenwerking tussen kansspelaanbieders en andere stakeholders daar onmogelijk is.
De overheid streeft tegen 2018 naar een kanalisatiegraad van 75 procent. Dit impliceert dat 25 procent van de markt ongereguleerd blijft, en dat liefst 250 duizend Nederlanders gebruik zullen maken van ongereguleerd kansspelaanbod. Dit is echter het best case scenario, vier jaar na regulering. Het eerste jaar blijft de kanalisatiegraad nog onder de 60 procent steken, en wedden 400 duizend Nederlanders buiten het in Nederland gereguleerde kansspelaanbod om. Van Dekken merkt zeer terecht op dat dit nadelige gevolgen heeft voor de strijd tegen matchfixing. Een manier om de kanalisatiegraad omhoog te stuwen is door gematigde belastingheffing, lager dus dan de geplande 20 procent over bruto speelresultaat plus additionele heffingen. Ook de sport zelf zal hiervan profiteren: door hogere kanalisatie zullen de additionele inkomsten voor de sport toenemen tot een bedrag van rond de € 170 miljoen euro. Kortom: iedereen profiteert van een hogere kanalisatiegraad.
De opvattingen van Van Dekken vinden hun weerslag in het recent verschenen rapport Sports Betting: Commercial and Integrity Issues. Hierin wordt gesteld dat criminelen zich voor fixen van sportevenementen wenden tot de ongereguleerde Aziatische kansspelmarkt omdat het bedriegen van lokaal gereguleerde wedkantoren erg ingewikkeld is – met zeer beperkte ruimte voor financieel gewin uit bedrog. Deze visie komt ook terug in rapporten opgesteld door de Europese Commissie en het Internationaal Olympisch Comité.
Van Dekken pleit verder voor voor een integriteitsorgaan, dat actief moet speuren naar gokgerelateerde criminaliteit. Dit idee komt overeen met de opvattingen van de Europese online kansspelaanbieders zoals Unibet. Zo hebben zij, op basis van positieve ervaringen met de Sports Betting Integrity Unit (SBIU) van de Engelse Kansspelautoriteit, immers zelf ook gepleit voor een dergelijk integriteitsorgaan 2. Dit gebeurde tijdens de consultatieronde in voorbereiding op de gemoderniseerde Kansspelwet in mei-juli 2013.
De SBIU was bijvoorbeeld nauw betrokken bij de totstandkoming van het samenwerkingsverband dat het IOC sloot met vertegenwoordigers van de online kansspelindustrie vlak voor aanvang van de Olympische Spelen van 2012 in Londen. Doel hiervan was het verankeren van een duurzame samenwerking tussen de drie belangrijkste actoren, namelijk sportwereld, overheden en kansspelsector, en samen het gezamenlijk belang van een integere sport te blijven bevechten. Dit samenwerkingsmodel werd als positief ervaren, en is daarom opnieuw gebruikt voor de Olympische Winterspelen in 2014.
Unibet wedijvert al jarenlang voor innigere samenwerking binnen de driehoek van sportwereld, overheden en online kansspelindustrie. Het belang hiervan werd recent weer onderschreven in wetenschappelijk onderzoek. Zo was de belangrijkste bevinding uit de Study on risk assessment and management and prevention of conflicts of interest in the prevention and fight against betting-related match fixing in the EU 28 - gepubliceerd door het Asser Instituut - dat effectievere samenwerking tastbare voordelen gaat bieden in de strijd tegen matchfixing. De SBIU in het Verenigd Koninkrijk is, evenals het voorgestelde integriteitsorgaan van Van Dekken, een perfect voorbeeld van hoe uiting gegeven kan worden aan dit streven naar samenwerking. Bovendien neemt het belang van de rol van ‘controlerende middenvelder’ die de overheid speelt toe, naarmate de georganiseerde misdaad het corrumperen van de sport meer en meer als businessmodel ziet.
De nota van Van Dekken zit vol aanknopingspunten waarmee betrokken partijen verder kunnen in hun strijd voor een eerlijke en integere sport. Er dient echter wel opgemerkt te worden dat het risico van spot-fixing niet wordt weggenomen door een verbod erop. Ook hier geldt het idee van kanalisatie. Verder maakt een weddenschap of er iemand een gele kaart pakt sowieso geen deel uit van het aanbod bij kleinere voetbalwedstrijden, zoals in de Eerste Divisie of de Belgische Tweede Klasse.
Bij wedstrijden zoals 'El Clásico' of een WK-voetbalfinale is dit type weddenschap wel onderdeel van het aanbod, maar wordt de maximale inzet zeer beperkt gehouden. Onderdeel van risicomanagement is immers de mogelijkheid een weddenschap niet of slechts gedeeltelijk te accepteren. In het geval van een gele kaart wordt een dergelijke weddenschap alleen aangeboden bij grote voetbalwedstrijden. Het is namelijk de vaste overtuiging van Unibet dat Lionel Messi, Wesley Sneijder en Andres Iniesta geen van drie hun eigen integriteit in de waagschaal zullen leggen door bewust geel te pakken, voor een potentiële uitkering van een paar tientjes.
Voorts worden omzetten op ieder type weddenschap - in het kader van algemeen risicomanagement - real-time gemonitord en worden afwijkende wedpatronen (zoals onevenredig hoge inzet op een bepaalde uitkomst) opgevolgd en gerapporteerd aan een anti-corruptie-orgaan, genaamd ESSA. Dit orgaan heeft een early warning system dat in staat is over de volle breedte van de Europese online kansspelmarkt snel onderzoek te doen wanneer een individueel lid afwijkende wedpatronen rapporteert. Indien nodig rapporteert ESSA - op basis van samenwerkingsovereenkomsten (zgn. Memoranda of Understanding) die men heeft afgesloten - aan overheden en sportbonden. Ook ESSA is een voorbeeld van hoe vruchtbaar de samenwerking tussen industrie, overheden en sport kan zijn.
Al met al biedt de initiatief-nota van Van Dekken een aantal goede aanknopingspunten, waar de strijd voor een integere sport danig van zal profiteren. Het pleidooi voor een integriteitsorgaan lijkend op de Sports Betting Integrity Unit in het Verenigd Koninkrijk is zeer welkom, en een dergelijk orgaan zou een goede stap voorwaarts zijn in het uitbannen van matchfixing op de Nederlandse online kansspelmarkt. De zorg om spot-fixing is terecht, maar er zou volgens ons echter op een andere manier uiting aan gegeven moeten worden.
De grootste winst van de initiatief-nota is echter dat het besef lijkt door te dringen dat een lokaal gereguleerde online kansspelmarkt, met een zo hoog mogelijke kanalisatiegraad, een belangrijk wapen is in de strijd tegen matchfixing en de risico’s die de zwarte kansspelmarkt met zich meebrengt. Ook hier komt weer naar voren: als het gaat om matchfixing zijn de in Europa gereguleerde online kansspelaanbieders als Unibet geen onderdeel van het probleem, maar van de oplossing.
Noot:
1. PvdA: matchfixing en fraude in de sport fulltime bestrijden (de Volkskrant, 27 oktober 2014)
2. Nederlandse Consultatie inzake Kansspelen op Afstand
Eric Konings (1983) is Public Affairs Manager en Sports Betting Integrity Officer bij Unibet. Hij heeft achtergrond in Business Studies (MSc) en Sociologie (BSc) met passie voor sport, en heeft jarenlange ervaring als succesvol sportwedder.