Als vrouwen willen emanciperen dan moeten ze sporten 14 december 2010

‘What did you win by playing sports?’ Deze vraag stelde de Amerikaanse organisatie National Women’s Law Center (NWLC) op 8 december jl. tijdens de Rally for Girls’ Sports Day! aan sportende vrouwen. Via blogs, Twitter en Facebook vertellen vrouwen wat sport voor hen betekent. In deze berichten lees je niet over gewonnen medailles, maar over gewonnen zelfvertrouwen en vaardigheden. Tijdens de Rally for Girls’ Sports Day! wil NWLC onder de aandacht brengen hoe belangrijk sport is voor de psychische en emotionele gezondheid van meisjes en vrouwen.

Dat dit nodig is, is eigenlijk al zorgwekkend. Het is toch logisch (en ruimschoots bewezen) dat sport goed is voor je? Voor mannen én vrouwen? Maar nog niet iedereen lijkt zich te realiseren hóe belangrijk sport is voor vrouwen. En dat sport een krachtig instrument is voor de empowerment van vrouwen. Sport helpt om zelfvertrouwen te krijgen, het beste uit je zelf te halen en om gelijkheid tussen mannen en vrouwen te promoten.

Je baarmoeder zou er wel eens uit kunnen vallen
Dat sporten een basisrecht is voor mannen én vrouwen lijkt vanzelfsprekend. Maar lange tijd mochten vrouwen helemaal niet sporten. Pas in 1900 werden vrouwen toegestaan tot de Olympische Spelen. Zij deden mee aan de onderdelen golf en tennis. Alleen elegante en harmonieuze sporten werden geschikt geacht voor vrouwen. Verder beperkte kleding de mogelijkheden; vrouwen mochten alleen in lange rokken sporten. Maar ook twijfel aan de fysieke gesteldheid van vrouwen vormde een belemmering. Afstanden langer dan 200 meter hardlopen waren decennialang verboden. Vrouwen zouden niet sterk genoeg zijn langere afstanden te lopen: de baarmoeder zou er wel eens uit kunnen vallen. Als vrouw meedoen aan een marathonwedstrijd was ondenkbaar. Pas in 1984 werd de marathon voor vrouwen een onderdeel tijdens de Olympische Spelen. Deze zomer interviewde ik voor Run2Day Magazine de Amerikaanse Katrine Switzer die in 1967 als eerste vrouw de Boston Marathon liep. Switzer’s deelname werd wereldnieuws doordat de wedstrijdofficial haar met bruut geweld van het parcours probeerde te duwen en het startnummer van haar trui wilde trekken. Na de wedstrijd was Switzer vastbesloten zich in te zetten voor de hardloopsport voor vrouwen. Voor cosmeticamerk Avon zette ze het Avon Global Women’s Circuit op poten, een programma met ladies runs over de hele wereld. Met dit programma moedigde ze meer dan een miljoen vrouwen aan hard te lopen in 27 landen. Switzer vertelde hoe de vrouwen met elke training meer rechtop gingen lopen en zich zelfverzekerder, sterker en onafhankelijker voelden.

Meer zelfvertrouwen en vaker trots
Vrouwen van 16 tot 30 jaar die sporten hebben een significant beter zelfbeeld dan vrouwen in die leeftijdscategorie die niet sporten. Onafhankelijk consumentenonderzoek van TNS Nipo – verricht op initiatief van Nike - toonde aan dat bijna drie op de vier sportende jonge vrouwen aangeven dat sporten hen emotioneel een sterker persoon maakt. Ze hebben meer zelfvertrouwen en zijn vaker trots op wie ze zijn. Bovendien heeft bijna zeventig procent van de ondervraagde vrouwen het idee dat sporten een grote invloed kan hebben op succes in het leven. Dat sporten ook goed is voor je carrière blijkt uit onderzoek van Monsterboard.nl onder meer dan 12.000 Nederlanders. Bijna zes op de tien Nederlanders denkt tijdens het sporten aan hun werk en komen al rennend, fietsend of fitnessend op nieuwe ideeën. Sporters zijn bovendien meer tevreden met hun baan dan niet-sportende werknemers en ze zijn productiever en meer carrièregericht.

Sport als springplank
Niet gek dus dat sport wordt ingezet als instrument om de positie van vrouwen en meisjes te verbeteren. In Nederland richten de initiatieven zich met name op allochtone vrouwen. Zo zet Stichting Be Interactive van het Oranje Fonds sport in als springplank om geïsoleerde (veelal allochtone) vrouwen mee te laten doen met de samenleving. De vrouwen trainen - vaak met hoofddoek - onder begeleiding van een hardlooptrainer voor een loopevenement. De stap om deel te nemen aan een evenement en de beloning als ze over de finish komen (een medaille) zijn een enorme boost voor het gevoel van eigenwaarde van de vrouwen. Inmiddels organiseert Stichting Be Interactive op 41 locaties in Nederland deze looptrainingen en nemen zo’n 700 vrouwen deel.

Ook in het buitenland zijn er veel initiatieven om de positie van vrouwen te verbeteren met sport. De Afghan Women’s Network (AWN) zet zich in voor de empowerment van vrouwen in Afghanistan en Pakistan. De cultuur in deze landen, jarenlange tradities en religie zorgden ervoor dat vrouwen en meisjes binnenbleven en gaven hen het idee dat sporten gevaarlijk en immoreel is. Om dit te doorbreken introduceerde AWN sportprogramma’s voor meisjes. Op scholen in Jalalabad en Peshawar zijn meisjes volleybalteams samengesteld die trainen onder begeleiding van een coach. Elk kwartaal spelen ze een wedstrijd tegen een team van een van de andere scholen. Door deze wedstrijden ervaren niet alleen de meisjes die volleyballen de impact van sport, maar ook docenten en de andere meiden én jongens op school.

Sport als voorloper van vrouwenemancipatie
De situatie in Afghanistan op het gebied van sport en emancipatie is wellicht te vergelijken met de situatie in Nederland rond 1900 toen het voor vrouwen hier not done was om te sporten. In die zin kun je beweren dat deelname van vrouwen aan sport een voorloper is van de emancipatie en gelijkheid van mannen en vrouwen. Daarom is het ook zo belangrijk dat vrouwen sporten. Als vrouwen echt iets willen doen aan emancipatie en hun kansen in de maatschappij, dan moeten ze gaan sporten!

Bronnen:
- IIAV Dossiers, Deelname van vrouwen aan de Olympische Spelen in historisch perspectief
- Europees onderzoek van Nike: ‘Liever zakenvrouw dan sportpersoonlijkheid’, Nederlandse jonge vrouw is trots en zelfverzekerd, 17 juli 2008
- Onderzoek van Monsterboard: Sporten is goed voor productiviteit en creativiteit, 17 februari 2010